Hver á hverasvæðið við Geysi...?

 

 

 

Það er ljóst að samkvæmt gömlu afsali á ríkið a.m.k. hverina Geysi, Strokk, Blesa og Litla-Geysi.

 

Fróðlegt væri að vita hvernig eignarhald hverasvæðisins skiptist milli ríkisins og landeigendafélagsins.  Er til eignaskiptakort sem sýnir þessa skiptingu? 

Væntanlega á ríkið norðurhluta svæðisins, en landeigendafélagið þann hluta sem er að sunnanverðu.

Hvar eru mörk þessara eignahluta?

Hver á girðinguna umhverfis hverasvæðið? Líklega ríkið. Hver á göngustígana um hverasvæðið? Líklega ríkið.

Hver kostaði aðgerðina við að endurvekja Strokk með því að bora í hann árið 1963 á vegum Geysisnefndar? Líklega var það á kostnað ríkisins.

Ætlar landeigendafélagið að selja eingöngu inn á syðri hluta hversvæðisins, eða ætlar það sér að selja einnig inn á þann hluta sem er í eigu ríkisins, þ.e. okkar allra Íslendinga?

Stendur til að afmarka syðra svæðið með girðingu og selja inn á það?

 

Margt er óljóst í þessu máli og væri fróðlegt að fá nánari skýringar.

 

Það er ljóst að bæta þarf göngustíga o.fl., en að reisa miðasöluskúr eins og gert hefur verið við Kerið hugnast mér illa. Hafa menn ekki farið fram úr sjálfum sér í þessum málum?  Eru ekki einhverjar aðrar betri lausnir til?

 

 

Heimafólk hefur byggt upp hótelsvæðið af einstökum dugnaði og smekkvísi. Þar er allt eins snyrtilegt og hugsast getur og viðmót gott. Þangað er gott að koma.

Hverasvæðið hefur aftur á móti verið að nokkru leyti útundan. Ekki er hægt að ætlast til þess að félag landeigenda standi straum af úrbótum án þess að fá tekjur í staðinn, og ríkið virðist hafa haft takmarkaðan áhuga, en höfundur þessa pistils telur að ríkið eigi að sjá sóma sinn í að standa straum af kostnaði, enda ljóst að tekjur af ferðamönnum t.d. í formi virðisaukaskatts af vörum og þjónustu hljóta að vera drjúgar. Það er einnig vel skiljanlegt að landeigendur vilji hafa einhverjar tekjur af eign sinni.

Fyrir nokkrum árum, ef ég man rétt, stóð til að ríkið keypti suðurhluta hverasvæðisins af landeigendum. Ef til vill setti hrunið strik í reikninginn, en væri ekki rétt að kanna hvort áhugi sé enn fyrir hendi?

 

 

 

 

 Úr Morgunblaðinu 23.5.2001

 

 

 --- --- ---

 

DAGBIAÐIÐ

Reykjavík, laugardaginn 31. ágúst 1935.

Geysir i Haukadal endurheimtur Sigurður Jónasson, framkvæmdastjóri gefur ríkinu Geysi og hverasvæðið umhverfis, sem selt hafði verið úi úr landinu. Í gær, síðdegis, barst Hermanni Jónassyni, forsætisráðherra, svohljóðandi gjafabréf, ásamt afsalsbréfi því, sem hér fylgir einnig þar á eftir:

 

Reykjavík, 20. ágúst 1935.

 

Herra forsætisráðherra Hermann Jónasson,

Reykjavík.

 

Hér með tilkynni ég yður herra forsætisráðherra, að ég gef íslenzka ríkinu kr. 8000,00 — átta þúsund krónur — til greiðslu á kaupverði hveranna Geysis, Strokks, Blesa og Litla- Geysis í Haukadal og landspildu umhverfis þá, samkvæmt afsali til Ríkisstjórnar Íslands undirrituðu af mér f. h. eiganda í dag.

 

Þessu til staðfestu er undirritað nafn mitt í viðurvist tveggja tilkvaddra vitundarvotta.

  Sigurður Jónasson.

Vitundarvottar:

  Jón Árnason 
  Valtýr Blöndal.

 

Ég, Sigurður Jónasson framkvæmdarstjóri, Reykjavík, geri kunnugt að ég fyrir hönd hr. Hugh Charles Innes Rogers í Beechcroft, Nitton, Bristol, samkvæmt umboði dagsettu 15. ágúst þ. á., sel og afsala Ríkisstjórn íslands til fullrar eignar, hverina Geysi, Strokk, Blesa og Litla-Geysi, sem öðru nafni nefnist Óþerrishola, allir liggjandi í Biskupstungnahreppi í Árnessýslu, ásamt landspildu þeirri, sem takmarkast þannig: að vestan af beinni línu frá Litla-Geysi 50 faðma í norður, norður fyrir Blesa, að sunnan af beinni línu frá Litla-Geysi sunnanverðum og 130 faðma í austur, þaðan 50 faðma beint norður, en að norðan ræður bein lína þaðan og í landamerkin að vestanverðu, norðanvert við Blesa, allt eins og umbjóðanda mínum var afhent það með afsalsbréfi dags. 19. desember,1925.

 

Salan er þó bundin þessum skilyrðum: í fyrsta lagi, að bóndinn í Haukadal hafi rétt til að hafa á hendi umsjón yfir hverunum fyrir hæfilega borgun, þegar eigandinn sjálfur eða menn hans eru fjarverandi. Í öðru lagi, að bóndinn í Haukadal sitji fyrir allri hestapössun.

 

Með því að Ríkisstjórn Íslands hefir greitt mér fyrir hönd umbjóðanda míns hið umsamda kaupverð kr. 8000,00 — átta þúsund krónur — að fullu, lýsi ég hann réttan eiganda að ofannefndum hverum og landspildum.

 

Þessu til staðfestu er undirritað nafn mitt í viðurvist tveggja tilkvaddra vitundarvotta.

Reykjavík, 30. ágúst 1935.

  Sigurður Jónasson

  skv. umboði.

Vitundarvottar:

  Jón Árnason
  Valtýr Blöndal.

 

 --- --- ---

 

 

 

 Á ríkið hverasvæðið norðan Litla Geysis og ríkið sunnan hans?

Litli Geysir, sem getið er um í afsalinu, er rétt fyrir neðan miðja mynd. 

"Afsalsbrjef, utg. 9/4, fyrir hverunum Geysi, Strokk, Blesa og Litla Geysi, ásamt
umhverfis liggjandi landi".  stendur í afsalsbréfinu þannig að mörkin hljóta að vera eitthvað sunnan við Litla Geysi.

 

 

 

Fróðleikur um Geysissvæðið á vef Hótel Geysis
"...Hverasvæðið hefur oft skipt um eigendur á söglegum tíma. Fram til 1894 tilheyrði svæðið Laug í Haukadal.
Eigendur Laugar seldu síðan svæðið James Craig nokkrum sem seinna varð ráðherra N-Írlands.
Á meðan Geysir var í eigu James var selt inn á svæðið, það hefur hvorki verið gert fyrr né síðar.
Eftir fleiri eigendaskipti, keypti Sigurður Jónsson svæðið og gaf íslendingum.
Geysisnefnd var stofnuð og sá hún um að stuðla að verndun svæðisins og lífríki þess...".  Dr. Helgi Torfason 

Þegar Geysir var seldur á 3000 krónur. Grein í Mbl. 2001

Geysir í Haukadal endurheimtur. Grein í Nýja Dagblaðinu 1935

 

 

Búið er að setja upp miðasöluskúr við Kerið. 
Eftir er að setja upp miðasöluskúra við Gullfoss, Skógafoss, Jökulsárlón, Goðafoss, Dettifoss, Dimmuborgir...   o.m.fl. 
Ekki er það falleg framtíðarsýn.

Helsta aðdráttarafl hverasvæðisins við Geysi (hverirnir gamli Geysir, Strokkur, Blesi og Litli Geysir) er í eigu ríkisins, þ.e okkar Íslendinga allra.
Hvernig geta einstaklingar farið að selja aðgang að því svæði?

Það er þó ljóst, að verði úr þessum áformun, þá mun það hafa mjög neikvæð áhrif á ímynd staðarins,
 og þar með þann góða rekstur sem þar fer nú fram. 

 

 

 --- --- ---

Uppfært 30. október:

 

Þessi mynd er í Morgunblaðinu 30. október blaðsíðu 12.
Þar er að finna svar við spurningu sem varpað var fram hér að ofan.
Áskrifendur geta lesið blaðið hér.

 

Ríkið á alfarið svæðið sem umykur meðal annars gamla Geysi og Strokk,

og á einnig 25,3% af sameigninni sem er þar fyrir utan.

Það er því orðið ljóst að ekki er hægt að selja inn á svæðið án samþykkis ríkisins.

 

 

 

"Fjármálaráðuneytið fer með eignarhlut ríkisins á svæðinu. Í svari frá ráðuneytinu kemur fram að ríkið eigi um 23 þúsund fermetra í »hjarta hverasvæðisins« við Geysi. Þetta svæði sé að fullu og öllu í eigu ríkisins og sé ekki hluti af eignum Landeigendafélags Geysis. »Innan þessa svæðis eru flestar þær náttúruperlur sem gefa svæðinu gildi og aðdráttarafl eins og Geysir, Strokkur og Blesi,« segir í svarinu.

Svæðið umhverfis séreign ríkisins, sem markist af girðingu umhverfis svæðið, sé hins vegar í sameign ríkisins og Landeigendafélags Geysis sem ríkið er ekki aðili að. Fyrir utan land ríkisins í séreign sé eignarhlutur ríkisins í sameignarsvæði hverasvæðisins 25,3%.

Sigrún Ágústsdóttir, lögfræðingur og sviðsstjóri hjá Umhverfisstofnun, segir að gjaldtaka geti ekki hafist á svæðinu nema samstaða sé um hana meðal landeigenda. Við bætist að þótt Geysissvæðið sé ekki friðlýst, hafi náttúruverndarráði á sínum tíma verið falin umsjón með svæðinu. Umhverfisstofnun hafi tekið við hlutverki náttúruverndarráðs og sé því rekstraraðili að Geysissvæðinu, í skilningi 32. greinar náttúrverndarlaga. Þar segir að Umhverfisstofnun eða sá aðili sem falinn hafi verið rekstur náttúruverndarsvæðis geti ákveðið gjald fyrir veitta þjónustu. Hann geti ennfremur ákveðið gjald fyrir aðgang að svæðinu ef spjöll hafi orðið af völdum ferðamanna eða hætta sé á slíkum spjöllum.

Sigrún segir að í ljósi ágangs á Geysissvæðinu sé forsenda fyrir gjaldtöku, en hún geti ekki hafist án samkomulags á milli eigenda.

Einnig verði að hafa í huga að ákvæði um frjálsa för almennings um landið séu rótgróin og að skýrar heimildir verði að vera fyrir takmörkunum á umferð um land. Ákveði einhver að fara inn á Geysissvæðið, án þess að greiða gjald til Landeigendafélagsins, sé engin heimild til að refsa viðkomandi, s.s. með því að greiða sekt. Það væri með öðrum refislaust að neita að borga. »Við höfum ekki velt því fyrir okkur hvernig við munum bregðast við gjaldtöku. Það er miklu betra að aðilar tali saman og nái samkomulagi,« segir Sigrún".

 Ofangreint ætti að vera í samræmi við það sem kemur fram í
Geysir í Haukadal endurheimtur. Grein í Nýja Dagblaðinu 1935

 

 

Gjald fyrir að skoða Geysi

Athugasemdir

[Þórir Kjartansson, 28.10.2013 kl. 12:07]

Gott innlegg hjá þér Ágúst  í þessa umræðu sem nú er farin á flug með fyrirætlunum um svokallaðan náttúrupassa.  Sýnist að nokkrir eigendur að vinsælum náttúruperlum ætli ekki að bíða eftir sameiginlegri og sanngjarnri lausn fyrir heildina.

[Úrsúla Jünemann, 28.10.2013 kl. 16:23]

Það að selja inn á svæðin sem ferðamenn sækja í er ekki mjög raunhæft. Af hverju er ekki samstaða um að taka gjöld af ferðamönnum þegar þeir koma til landsins með svonefndum náttúrupassa og leggja þessa peninga í að bæta aðstöður á þeim svæðum sem mest eru sótt? Ó, nei, einhverjir einkaaðila ætla væntanlega að græða á tá og fingur og þannig er málið flækt endalaust.

[Ágúst H Bjarnason, 30.10.2013 kl. 06:14]

Á forsíðu Morgunblaðsins í dag (30. okt.) er fjallað um málið:

"Ekkert gjald án samþykkis

Landeigendafélagið getur ekki tekið einhliða ákvörðun

Landeigendafélag Geysis ehf. getur ekki ákveðið einhliða að hefja gjaldtöku að Geysissvæðinu, að mati fjármálaráðuneytisins og Umhverfisstofnunar. Ráðuneytið bendir á að ríkið eigi »hjarta hverasvæðisins« þar sem helstu perlur svæðisins sé að finna. Þetta sé einkaeign ríkisins en að auki eigi ríkið fjórðung í svæðinu að öðru leyti.

Landeigendafélag Geysis ehf. tilkynnti á sunnudag að það myndi hefja gjaldtöku á næsta ári. Fram hefur komið að aðgangseyrir yrði innan við þúsund krónur.

Sigrún Ágústsdóttir, sviðsstjóri hjá Umhverfisstofnun, er sama sinnis og fjármálaráðuneytið. Hún bendir einnig á að ákvæði um frjálsa för fólks séu rótgróin í íslenskum rétti og skýrar heimildir verði að vera fyrir að takmarka hana. Ákveði einhver að fara inn á Geysissvæðið, án þess að greiða gjald til Landeigenda"

Inni í blaðinu er meiri umfjöllun.

[Guðjón Sigþór Jensson, 1.11.2013 kl. 18:38]

Eg ritaði um hugsanlega lausn í þessum gjaldtökumálum. Vonandi tekur einhver þær til athugunar og vinni einhverja góða tillögu úr sem unnt verði að leggja fyrir þingið og koma þessu mikilvæga máli áleiðis:

http://mosi.blog.is/blog/mosi/entry/1323906

Mér finnst athugandi að tengja saman aðgangsrétt fyrst og fremst að þjóðgörðum og söfnum sem rekin eru á kostnað opinberra aðila, ríkis, sveitarfélaga, byggðasamlaga o.s.frv. Síðan mætti útvíkka samstarf við landeigendur sem eru aðilar að náttúttúruperlum.

Eg legg þetta fram með reynslu yfir 20 ár í ferðaþjónustunni sem leiðsögumaður. Eg hefi stundum verið spurður að því hvar greitt er fyrir aðgang t.d. að þjóðgörðum. Hér er það ókeypis segi eg og verð auðvitað að kreista fram smábros!

Fyrir flesta er sjálfsagt að greiða fyrir aðgang, en þá er krafist að góðar upplýsingar séu fyrir hendi (skilti, bæklingar, kort), góð og óaðfinnanleg hreinlætisaðstaða sem og að allar öryggisráðstafanir séu tryggðar, girðingar, brýr yfir hættulega staði o.s.frv.