Hlýrra á Grænlandi 1930-1950 en undanfarið. Á skjön við hnatthlýnunarkenninguna.

Til að gera sér grein fyrir hvort hlýindi allra síðustu ára séu hættuleg afleiðing manna á losun koltvísýrings er að sjálfsögðu nauðsynlegt að vita með nokkurri vissu hvort svipað ástand hafi ríkt áður. Eru þetta breytingar af mannavöldum, eða eru þær að miklu leyti náttúrulegar? Megum við búast við að þær gangi til baka á næstu árum eða áratugum?

Nýlega voru kynntar niðurstöður samstarfsverkefnis DMI og CRU. DMI stendur fyrir Danmarks Meteorologiske Institut (Danska Veðurstofan) og CRI stendur fyrir Climatic Research Unit sem er ein virtasta loftlagsrannsóknastonun í heimi (University of East Anglia í Englandi). Sérfræðingar frá Háskólanum í Kaupmannahöfn tóku þátt í úrvinnslu gagna.

Þar til nýlega náðu hitamæligögn í Grænlandi "aðeins" aftur til ársins 1873. Nú tókst að safna gögnum frá 13 stöðvum á Grænlandi aftur til ársins 1784. Það bættust sem sagt við 74 heilir vetur og 52 heil sumur við fyrri skrá.

Úr þessu mæligögnum má lesa mikinn fróðleik. Það sem kemur þó ef til vill á óvart, sérstaklega með hliðsjón af umræðunni undanfarna mánuði að Grænlandsjökull sé að bráðna, o.s. frv., er að tveir hlýjustu áratugir síðustu aldar á Grænlandi voru fyrir miðja öldina, þ.e. 1931-1940 og 1941-1950. Hlýjasta árið í skránni er 1941.

Sjá myndina hér fyrir ofan. Smellið á hana til að sjá skýrari mynd. Takið eftir áratugunum 1931-1940 og 1941-1950 þar sem meðalhitinn var -0,8°C samanborið við aðeins  -2,5°C áratuginn 1981-1990 og -2,1°C áratuginn 1991-2000.  (Mínus 0,8 gráður er auðvitað öllu hlýrra en mínus 2,5 gráður). Jafnvel áratugurinn 1921-1930 var hlýrri.

Úr töflunni, síðasti áratugurinn efst:

1991-2000 -2.1°C  "Svalt"
1981-1991 -2,5°C  "Svalt"
1971-1980 -1.7°C
1961-1970 -1.0°C  "Hlýtt"
1951-1960 -1.1°C  "Hlýtt"
1941-1950 -0.8°C  "Hlýtt"
1931-1940 -0.8°C  "Hlýtt"
1921-1930 -1.1°C  "Hlýtt"
1911-1920 -2.4°C
1901-1910 -2.6°C
1891-1900 -2.9°C
1881-1890 -3.3°C
1871-1880 -1.7°C
1861-1870 -3.6°C
1851-1860 -2.1°C
1841-1850 -2.5°C
1831-1840   -
1821-1830   -
1811-1820 -4,4°C

 

Nú vakna áleitnar spurningar, því árið 1930 hafði losun manna á koltvísýringi ekki náð nema litlu broti (um 15%) af því sem nú er:

- Hvers vegna var hlýrra á Grænlandi fyrir miðja síðustu öld en síðastu áratugi aldarinnar?

- Hafi þetta verið náttúrulegar sveiflur, sem stóðu svona lengi yfir, gæti hlýnun síðustu ára að miklu leiti verið af sama meiði?

- Var ekki einhver að tala um bráðnun Grænlandsjökuls? Skyldi vera meiri bráðnun nú en fyrir hálfri öld og vel það?

- Ennfremur: Lofthjúpur jarðar er talinn hafa hlýnað um 0,7°C síðan árið 1860, þ.e. frá síðustu áratugum Litlu ísaldar. Ef við setjum þessa tölu í samhengi, þá jafgildir hún hitabreytingu um 100 m upp-niður og um það bil 100 km norður-suður. Ef helmingur breytingarinnar er náttúrulegur og helmingur af mannavöldum, þá jafngildir hlýnunin af mannavöldum álíka og þegar farið er 50 metra niðurávið, þ.e. svipað og úr efra-Breiðholti í neðra-Breiðholt.  Er þatta veruleg hlýnun?  (Að meðaltali lækkar hiti með hæð um 0,67° á hverja 100 metra skv. bókinni Veðurfræði eftir Markús Einarsson. Meðalhiti jarðar er 287°K (14°C), þannig að 0,7° hlýnun er 0,25%).

 

 

Hvað sem öðru líður, þá er það ljóst að náttúrulegar sveiflur í hitafarinu eru verulegar, og erfitt að greina á milli þeirra og hugsanlegra breytinga af mannavöldum. Getur verið að "um helmingur" hitahækkunar síðustu aldar sé af mannavöldum og helmingur náttúrulegar?  Hvað er svo "um helmingur"?  Er það 20%, 50% eða 80%?  Ekki veit ég það, og kanski enginn með vissu.  Óvissan er mikil í þessum málum, a.m.k. enn sem komið er.

Í lokin: Það vekur athygli hve áratugurinn 1811-1820 virðist hafa verið kaldur. Eldgosið mikla í Tambora 1815 gæti hafa átt þátt í því. Sjá greinina Year Without a Summer eftir Dr. Willie Soon

 

 

 Sjá World Climate Report: Cooling the Debate: A Longer Record of Greenland Air Temperature

(Frumheimild: Vinther, B.M., K.K. Andersen, P.D. Jones, K.R. Briffa, and J. Cappelen. 2006. Extending
Greenland temperature records into the late eighteenth century. Journal of Geophysical Research, 111, 10.1029/2005JD006810).

Smella á myndir hér fyrir neðan til að sjá skýringar.

Athugasemdir

[Villi Asgeirsson, 19.11.2006 kl. 16:42]

Ertu að segja að það sé allt í lagi með umhverfismál og að gróðurhúsaáhrifin séu kenning sem ekki sé hægt að taka alvarlega? 

[Ágúst H Bjarnason, 19.11.2006 kl. 17:12]

Sæll Villi.

Ég er ekki að segja neitt, en hver er ástæða þess að hlýrra var á Grænlandi fyrir meira en hálfri öld en undanfarna áratugi? Hitaferlarnir eru ef til vill að segja okkur eitthvað.  Reyndar hefur hugsanlega verið öllu hlýrra þegar Eiríkur Rauði sigldi fyrst til Grænlands árið 982 og settist þar að þrem árum síðar.  Það er gaman að velta svona hlutum fyrir sér og reyna að líta hlutlaust á málin.  

[Villi Asgeirsson, 19.11.2006 kl. 19:07]

Það er vitað mál að loftslag var hlýrra fyrir 1000 árum og mjög sennilegt að Grænland hafi verið byggilegra þá. Var það ekki upp úr 1200 sem fór að kólna á norðurslóðum? Það er líka vitað að það ríkti lítil ísöld í Evrópu í nokkrar aldir og henni létti á fyrri hluta 19. aldar. Það er varla hægt að kenna mannkyninu um þessa sveiflur.

Hitt er svo annað mál að hitaskeiðið sem hefur verið ríkjandi síðan um miðja síðustu öld er ekki á undanhaldi, nema síður sé. Á síðasta áratug höfum við upplifað átta eða níu af tíu heitustu árum sem mælst hafa. Meðalhitastig á jörðinni er að þokast upp á við. Þó að einstaka staðir kólni sannar það ekki að þetta ferli sé ekki í gangi eða að við séum ekki að hafa áhrif. Það er líka vitað mál að þegar kalt er í Evrópu er hlýtt á Íslandi (og Grænlandi?). Nú er kalt og úrkomusamt í Reykjavík, en það sem af er nóvember hefur verið sannkallað vorveður hér á meginlandi Evrópu. Hitastig er hér yfir meðallagi, eins og virðist reyndar yfirleitt vera.

Það bendir allt til að við séum að minnsta kosti að hjálpa til við að kynda upp á jörðinni. Mér finnst það aukaatriði hvort þetta sé allt okkur að kenna eða hvort við séum bara að ýta undir ferli sem hefði gerst hvort eð er. Sannleikurinn er að ef Grænlandsjökull bráðnar mun yfirborð sjáfar hækka um sex metra. Íshellan við norðurpólinn er að bráðna og það mun hafa gríðarlega röskun í för með sér. Þetta eru vandamál sem verður að taka alvarlega, hver sem á sökina á því. 

[Ágúst H Bjarnason, 19.11.2006 kl. 19:47]

Það er rétt að við erum oft út úr fasa við meginland Evrópu. Trúboðinn Hans Egede (1684-1758) skrifaði um fyrirbærið, eða öllu heldur afleiðingar þess. Hann var í Grænlandi um 1730 og hélt dagbók og skrifaði meðal annars eftirfarandi: "Allir vetur í Grænlandi eru harðir, en þó ekki eins. Danir hafa tekið eftir því, að þegar vetur er harður í Danmörku, þá er hann mildur í Grænlandi, og öfugt."  Þessu veldur væntanlega Norðuratlantshafssveiflan NAO (North Atlantic Oscillation). Sjá skýringu á NAO hér, en þar er einmitt vitnað til þessara ummæla.  

[Ágúst H Bjarnason, 21.11.2006 kl. 21:58]

Sjá greinina Extending Greenland temperature records into the late eighteenth century. Journal of Geophysical Research,  sem er hér á Netinu:

http://www.cru.uea.ac.uk/cru/data/greenland/vintheretal2006.pdf