Ralph Alpher höfundur kenningarinnar um Miklahvell

 Nýlátinn er einn af merkustu vísindamönnum samtímans Ralph Alpher 86 ára að aldri.  Kannast enginn við nafnið? Líklega fáir. Hann er þó einn þeirra sem lögðu grunninn að heimsmynd nútímans.

 

Árið 1948 varði hann doktorsritgerð sem fjallaði um nýstárlega kenningu  um að alheimurinn hefði orðið til í Miklahvelli fyrir 14 milljörðum ára.  Enginn tók mark á þessari kenningu fyrr en tveir radíó-stjörnufræðingar uppgötvuðu fyrir tilviljun örbylgjugeislun frá himingeimnum árið 1964 sem staðfesti kenningu Alphers. 

Það er undarlegt til þess að hugsa að tvímenningarnir hlutu Nóbelsverðlaunin, en ekki Alpher.

Meira um Ralph Alpher hér og hér 

Stjörnufræðivefurinn: Örbylgjukliðurinn - Bakgrunnsgeislun Miklahvells.

Litli maðurinn og aldamótavillan í loftslagsvísindum

 

Nýlega sannaðist vel hve heilbrigð gagnrýni í vísindum er nauðsynleg. Það sannaðist einnig að jafnvel áhrifamiklar stofnanir geta gert mistök. Einnig sannaðist að litli maðurinn getur með hyggjuviti sínu einu að vopni haft veruleg áhrif.

Um árabil hefur komið fram í gagnagrunninum NASA GISS að árið 1998 í Bandaríkjunum  hafi verið heitasta ár aldarinnar. Því hefur ítrekað verið haldið fram í fjölmiðlum.  Allt þar til  nú í byrjun ágúst. Nú er sem sagt komið í ljós að árið 1934 var hlýjast í Bandaríkjunum.  Ekki  1998.

Hvernig má það vera?

Maður er nefndur Steve McIntyre. Hann er fær tölfræðingur sem í frístundum sínum dundar við að kryfja til mergjar ýmislegt sem innsæi hans segir honum að eitthvað sé bogið við. Þekktasta verk hans hingað til er þegar hann sýndi fram á að svokallaður Hockey Stick hitaferill sem var fremst í skýrslu IPCC, nefndar Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar árið 2001, var meingallaður og líklegast kolrangur og arfavitlaus. Sjá hér. Reyndar kom í ljós að sama hvaða mæligögnum var dembt í forritið sem Michael Mann notaði við gerð þess, ávallt kom út svipaður ferill sem sýndi nánast engar hitafarsbreytingar frá árinu 1000 til 1900, en síðan ofsahlýnun á síðustu áratugum. Ekkert hlýskeið fyrir árþúsundi. Engin lítil ísöld.  Allt reyndist þetta tálsýn og hjóm eitt eftir að McIntyre hafði unnið sitt verk. Þetta var auðvitað mjög pínlegt fyrir hina miklu stofnun IPCC.

Sjá hér.

Eitt vandamál við svona hitaferla er að það er sífellt verið að fikta í mæligögnunum. Menn telja sig vera að leiðrétta hitt og þetta, jafnvel leiðrétta leiðréttingarnar, en ómögulegt að fá upplýsingar um hverju var breytt og hvers vegna. McIntyre grunaði að meinleg villa væri í þessum leiðréttingum. Auðvitað var mjög erfitt að sanna það, því honum var neitað um að fá að skoða þessi opinberu gögn. McIntyre gafst ekki upp og beitti sinni góðu stærðfræðikunnáttu og fann út hvað var að.  Hafði síðan samband við NASA-GISS sem viðurkenndi villuna og breytti gagnagrunninum fyrir skömmu. McIntyre fékk jafnvel þakkarbréf fyrir að benda á þessa meinlegu og afdrifaríku villu, sem kölluð hefur verið aldamótavillan eða Y2K, og þá auðvitað með tilvísun í aldamótafárið mikla þegar allar tölvur áttu að hrynja, orkuver að stöðvast, flugvélar að hrapa, og svo framvegis. Flestir muna líklega eftir því. Auðvitað kom í ljós að klukkur hvorki stöðvuðust né gengu afturábak, orkuver möluðu eins og ekkert hefði í skorist, og hálftómar flugvélar komust óskaddaðar á leiðarenda.

 

Tíu hlýustu árin í Bandaríkjunum eru þessi samkvæmt nýjustu tölum NASA GISS, og er byrjað á því hlýjasta:  1934, 1998, 1921, 2006, 1931, 1999, 1953, 1990, 1938, 1939.   (Sjá hér http://data.giss.nasa.gov/gistemp/graphs/Fig.D.txt ef menn trúa ekki sínum eigin augum)

Takið eftir, hve mörg þeirra voru fyrir og um miðja síðustu öld? Hve mörg á síðasta áratug? Prófið að telja!

 

Í raun og veru er það alveg stórmerkilegt að svona villur geti átt sér stað, og hið alvarlegasta mál. Eitthvað mikið hýtur að vera að. Full ástæða er til þess að nú verði farið í saumana á öllum mæligögnum sem notuð eru við spár um loftslagsbreytingar.

Það eru reyndar fleiri litlir menn á ferli sem eru farnir að sjá ýmislegt óhreint í pokahorninu.  Antony Watt sér um vefsíðuna SurfaceStations.org .  Þar hefur hann ásamt öðrum safnað saman myndum af bandarískum veðurmælistöðvum sem notaðar eru til að safna upplýsingum um veðurfarsbreytingar. Menn rekur í rogastans við að skoða þessa síðu. Þar má sjá ótrúlegan frágang sums staðar þar sem hitanemum er komið fyrir á bílastæðum, nærri loftræsiopum bygginga og jafnvel þétt við grillaðstöðu. (sýnishorn hér).     Hvers konar hitafarsbreytingar er verið að mæla? Auðvitað af mannavöldum, fyrst og fremst .  Beinlínis!

Auðvitað má ekki gleyma litlu konunni, undrabarninu Kristen Byrnes. Sjáum hvað hún hefur verið að fást við síðustu daga:
Hér, hér, hér, hér.

 

 

Það er næsta víst að tími litlu mannanna í loftslagsvísindum er kominn.  Litlir menn hafa nefnilega stundum meira vit í kollinum en finnst hjá stórum stofnunum.

 

Climate Audit
Hansen's Y2K Error
By Steve McIntyre

 

Svona í lokin má benda á undarlega hegðun náttúrunnar síðastliðinn tæpan áratug. Það virðist nefnilega verið hætt að hlýna !

Ár      Hitafrávik

1998    0,526
1999    0,302
2000    0,277
2001    0,406
2002    0,455
2003    0,465
2004    0,444
2005    0,475
2006    0,422

Það þarf meira ímyndunarafl en bloggarinn hefur til að greina hlýnun í þessum tölum. Tölurnar eru fengnar frá einni virtustu loftslagsrannsóknarstofnun í heimi Climatic Research Unit, en í þessari töflu má sjá mánaðameðaltöl frávika í hitastigi lofthjúps jarðar frá 1850 til vorra daga.  Sjá hér: http://www.cru.uea.ac.uk/cru/data/temperature/hadcrut3vgl.txt

---

Er ekki annars full ástæða til að fara að hugsa af viti um framtíðina? Hætta að berja höfðinu við steininn, steinnin er harður og getur meitt þann sem slíkt stundar.  Náttúran er einnig stundum hörð og heldur sínu striki, hvað sem við tautum og raulum.

---

Handritasafnarinn hitti naglann á höfuðið þegar honum ofbauð eitt sinn vitleysan:

"Svo gengur það til í heiminum, að sumir hjálpa erroribus á gang,
og aðrir leitast síðan við að útryðja aftur þeim sömu erroribus.
Hafa svo hvorirtveggju nokkuð að iðja"  

Árni Magnússon

 

Jamm og jæja. Þetta er þó altént atvinnuskapandi, ekki satt?

 

 

 

Murray Gell-Mann. Maðurinn með heilana fimm !

Murray Gell-Mann er ein helsta núlifandi goðsögnin í heimi eðlisfræðinnar. Honum hefur verið lýst sem "manninum með heilana fimm", sem er ekki að undra: Hann hóf nám við hinn þekkta Yale háskóla 15 ára gamall, og lauk doktorsprófi frá MIT  21 árs. Hann talar reiprennandi 13 tungumál, og er sérfræðingur á hinum ólíklegustu sviðum svo sem náttúrusögu, sögulegum málvísindum, fornleifafræði, fuglaskoðun, djúpsálarfæði, fyrir utan fræðin um flókin aðlögunarkerfi. Í eðlisfræðinni, hans aðal sérsviði, hefur hann verið mikill frumkvöðull.  Prófessorinn hefur að sjálfsögðu hlotið Nóbelsverlaunin auk fjölda annarra viðurkenninga. Svona stórmenni hlýtur að hafa frá ýmsu áhugaverðu að segja.

Á vefnum er fyrirlestur sem hann flutti í mars síðastliðnum.  Stórmerkilegur fyrirlestur og mjög áhugaverður.

Í fyrirlestrinum kemur hann víða við, en megininntakið er frjó hugsun, innsæi og hugljómun. Margir kannast við hvernig það er að hrökkva skyndilega upp með lausn á flóknu verkefni, þ.e. fá eins konar hugljómun. Oft eru menn ekkert að hugsa um vandamálið, eru kanski úti að ganga í góða veðrinu, dytta að húsinu, bursta tennur eða hvaðeina. Sumir hrökkva upp um miðja nótt með lausnina nánast tilbúna. Engu er líkara en mannshugurinn starfi að lausn vandans án þess að við höfum hugmynd um og skili verkinu tilbúnu þegar lausnin er fundin.

Þetta er mjög lauslegur inngangur að fyrirlestrinum og segir ekki mikið um innihaldið því víða er komið við. Stundum bregður hann fyrir sig hugtökum úr eðlisfræðinni sem við skiljum kanski ekki vel, en það gerir ekkert til. Maður hlýtur að fyllast lotningu þegar maður skynjar hvernig mannshugurinn starfar og undrast hve afburðagreindir menn geta verið.

Fyrirlesturinn nefnist On Getting Creative Ideas og er hér  á Google-Video. 

Sjálfur fyrirlesturinn er tæpar 40 mínútur, en síðan taka við fyrirspurnir utan úr sal. Alls líklega um 70 mínútur. Kanski ekki alltaf léttmeti, en ekki erfitt að ná inntakinu. Það er allavega forvitnilegt að hlusta aðeins á þenna snilling sem kallaður hefur verið The Man With Five Brains.   Luboš Motl eðlisfræðingur fjallar um fyrirlesturinn hér og lýsir honum lið fyrir lið.

Wikipedia um Murray Gell-Mann Mikill fróðleikur um líf og starf.

Is this the cleverest man in the world? Skemmtileg frásögn.

 

Kannast einhver við það að hafa fengið svona fyrirvaralausa hugljómun eins og prófessorinn lýsir? 

 

 

Kynningin á Google-Video:

Murray Gell-Mann: On Getting Creative Ideas

ABSTRACT:

Murray Gell-Mann is one of the largest living legends in physics. He's also been described ... as The Man With Five Brains, and it's no puzzle why: He was admitted to Yale at 15, got his PhD from MIT at 21 , and is an international advisor on the environment. He speaks 13 languages fluently (at last count), and has expertise in such far-ranging fields as natural history, historical linguistics, archaeology, bird-watching, depth psychology, and the theory of complex adaptive systems.

Oh yeah... he also coined the term "quark," after developing key aspects of the modern theory of quantum physics... for which he earned an unshared Nobel prize in physics in 1969. His ideas revolutionized the world's thinking on elementary particles. In this talk, he gives his thoughts "on getting creative ideas."

Murray Gell-Mann is a Distinguished Fellow of the Santa Fe Institute, and author of the popular science book "The Quark and the Jaguar, Adventures in the Simple and the Complex."

Besides being a Nobel laureate, Professor Gell-Mann has received the Ernest O. Lawrence Memorial Award of the Atomic Energy Commission, the Franklin Medal of the Franklin Institute, the Research Corporation Award, and the John J. Carty medal of the National Academy of Sciences. In 1988 he was listed on the United Nations Environmental Program Roll of Honor for Environmental Achievement (the Global 500). He also shared the 1989 Erice "Science For Peace" Prize. In 1994 he received an honorary Doctorate of Natural Resources from the University of Florida