Strong December Cooling Leads to 2016 Being Statistically Indistinguishable from 1998
Fęrsluflokkur: Umhverfismįl
Žrišjudagur, 15. janśar 2019
Vķsindavefurinn: Getum viš seinkaš klukkunni į Ķslandi og fengiš žannig fleiri birtustundir yfir daginn?
Į Vķsindavefnum stendur mešal annars ķ svari Žorsteins og Gunnlaugs: Seinkun klukkunnar hefši žau įhrif aš bjartara yrši į morgnana žegar börn fara ķ skóla og menn til vinnu. Žetta er tvķmęlalaust sterkasta röksemd žeirra sem vilja fara žessa leiš. Į hinn bóginn eru bjartari morgnar keyptir žvķ verši aš fyrr dimmir sķšdegis žegar umferš er meiri og börn į leiš śr skóla. Menn getur greint į um žaš hvort žeir kjósi fremur bjartari morgna eša bjartara sķšdegi. En umferšaržunginn bendir til žess aš menn nżti almennt sķšdegiš fremur en morgnana til aš sinna erindum sķnum. Žaš viršist gilda aš sumri ekki sķšur en vetri og stjórnast žvķ ekki af birtunni einni saman..." Smelliš į krękjuna til aš sjį alla greinina į Vķsindavefnum: Getum viš seinkaš klukkunni į Ķslandi og fengiš žannig fleiri birtustundir yfir daginn? Aš lokum: Mun įrangursrķkara er aš breyta skólatķma žannig aš kennsla hefjist ekki fyrr en klukkan 9, ķ staš klukkan 8. Įhrifin af žvķ yršu varanleg, auk žess sem žaš hefši jįkvęš įhrif į umferšaröngžveiti sem mest er um klukkan 8 į höfušborgarsvęšinu. Ekki mį gleyma žvķ hve góš įhrif žaš hefur į heilsuna aš koma heim śr vinnu ķ vel björtu aš sumri til og geta notiš dagsbirtunnar og sólar mun lengur. Hverjir vilja fórna žeim munaši?
Sjį bloggpistil frį įrinu 2014: "Myrkurstundum į vökutķma fjölgar um 131 til 190 klukkustundir eša 5 til 8 sólarhringa ef klukkunni veršur seinkaš"
Žorsteinn Sęmundsson stjörnufręšingur hefur séš um śtgįfu Almanaks Hįskólans ķ įratugi og reiknaš śt hinar margbreytilegu töflur sem žar eru, en žaš er mikil nįkvęmnisvinna. Hann er žvķ manna fróšastur um tķmatal og klukkuna. Žorsteinn var um įratugaskeiš deildarstjóri Hįloftadeildar Raunvķsindastofnunar Hįskóla Ķslands.
Gunnlaugur Björnsson stjarnešlisfręšingur er nśverandi deildarstjóri Hįloftadeildar Raunvķsindastofnunar Hįskóla Ķslands. Raunvķsindastofnun Hįskólans - Hįloftadeild
|
Umhverfismįl | Breytt s.d. kl. 18:55 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (3)
Žrišjudagur, 17. janśar 2017
Flöskuskeytiš vķšförla. Myndband sem tekiš var žegar skeytiš fannst...
Myndband sem tekiš var žegar flöskuskeytiš fannst
Į sunnudag lenti flöskuskeytiš Iceland-1 į eyjunni Tiree sem er skammt austan viš Skotland. Tiree tilheyrir hinum innri Sušureyjum, Inner Hbridges. Žar bjó Ketill flatnefur fašir Aušar djśpśšgu. Žegar ljóst var ķ hvaš stefndi var reynt aš nį sambandi viš einhverja ķbśa eyjarinnar meš żmsu rįšum. Fljótt flżgur fiskisagan
Viš bķšum svo eftir aš Ęvar vķsindamašur geri žįtt um fundinn og birti fleiri myndir...
Verkfręšistofan Verkķs hannaši og smķšaši flöskuskeytin į eigin kostnaš, enda telja starfsmenn Verkķs aš Ęvar vķsindamašur vinni gott starf ķ žįgu barna og unglinga. |
Umhverfismįl | Breytt 17.9.2021 kl. 15:56 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (2)
Sunnudagur, 15. janśar 2017
Annaš flöskuskeytanna er nśna aš taka land ķ Skotlandi. Veršur Gunna fyrir valinu? Sjį myndir...
Annaš flöskuskeytanna, Iceland-1, er rétt ķ žann mund aš taka land į
Sušureyjum (Hebrides) viš Skotland.
Stefnan er annaš hvort į Eyjuna Coll eša Tiree, en smįeyjan Gunna žar į milli viršist bķša spennt.
Smella į mynd til aš stękka og sjį betur.
Sķšasta skeyti barst klukkan 09:20 og er nęsta skeyti vęntanlegt 13:20.
Hér sést feršalag skeytanna frį žvķ ķ janśar 2016
Skeytiš Iceland-1 stefnir į smįeyjuna Gunna
Gunna er ašeins 69 hektarar.
Į Gelķsku hetir hśn Gunnaigh, en žaš žżšir Gunnaeyja eša eyjan hans Gunna,
eša Gunnarseyja.
Flöskuskeytin hafa nś feršast um 15.000 kķlómetra sķšan žau voru sjósett ķ janśar fyrir einu įri um 40 km sunnan viš Reykjanesvita. Flöskuskeytin hafa stašist žessa žolraun og senda enn skeyti um gervihnetti meš nįkvęmum stašsetningarupplżsingum. Myndin nešst į sķšunni er beintengd viš lķkaniš sem sżnir hvar flöskuskeytin eru stödd. Meš žvķ aš smella į blöšrurnar er hęgt aš kalla fram upplżsingaglugga eins og er į efstu myndinni. Meš mśsarbendlinum er hęgt aš fęra kortiš.
Skošiš nįnar į žessum vefsķšum: Vefsķša Ęvars vķsindamanns: http://krakkaruv.is/floskuskeyti
Stórt kort sem sżnir feršalag flöskuskeytanna:
Bloggsķša meš fjölda mynda og kortum, en žar mį lesa um ašdraganda ęvintżrisins og sjį hvernig flöskuskeytin lķta śt: agbjarn.blog.is/blog/agbjarn/entry/2163995
Verkfręšistofan Verkķs hannaši og smķšaši flöskuskeytin į eigin kostnaš, enda telja starfsmenn Verkķs aš Ęvar vķsindamašur vinni gott starf ķ žįgu barna og unglinga.
|
Beintengd mynd sem sżnir hvar flöskuskeytin eru stödd nśna.
Prófiš aš draga til kortiš meš mśsinni og nota mśsarhjóliš.
Lķkan sem sżnir vindakerfiš akkśrat nśna.
Umhverfismįl | Breytt s.d. kl. 13:23 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (0)
Žrišjudagur, 3. janśar 2017
Nišurstaša męlinga: Įriš 2016 var hlżtt į heimsvķsu, en ekki tölfręšilega hlżrra en įriš 1998...
Ķ dag voru birtar nišurstöšur hitamęlinga frį gervihnöttum til loka desembermįnašar 2016. Samkvęmt žeim var įriš 2016 hlżtt, en munurinn į įrunum 1998 og 2016 er ekki tölfręšilega marktękur, eša 0,02°C. Žetta er mikil einföldun į fyrirbęrunum El-Nińo og La-Nińa. Sjį góšar skżringar Trausta Jónssonar į fyrirbęrinu hér. Veršur įriš 2017 hlżtt į heimsvķsu? Viš skulum ekki fullyrša neitt, en brjóstvitiš segir okkur aš svo muni ekki verša. Enn sķšur įriš 2018. Žaš er nefnilega svo aš svala fyrirbęriš La-Lińa fylgir oft ķ kjölfar hins hlżja El-Nińo. Takiš t.d. eftir ferlinum įriš 2000, ž.e. um tveim įrum eftir hiš öfluga El-Nińo įriš 1998. Sjórinn dempar allar svona hitasveiflur, ekki sķst hjį okkur sem lifum ķ nįbżli viš hann. Viš skulum žvķ sjį til hvaš gerist hér į landi eftir svo sem fįeina mįnuši. Sjį nįnar į vefsķšu Dr. Roy Spencer meš žvķ aš smella į krękjuna: Global Satellites: 2016 not Statistically Warmer than 1998January 3rd, 2017 by Roy W. Spencer, Ph. D.
Hvaš tekur svo viš eftir aš La-Nina lżkur? - Hękkandi hiti? Enginn veit svariš. Sumir telja aš žaš muni halda įfram aš hlżna hęgt og rólega vegna aukins styrks koltvķsżrings ķ loftinu, ašrir aš nś muni taka aš kólna vegna minnkandi sólvirkni og sveiflna ķ hafinu, og enn ašrir gera rįš fyrir meira og minna kyrrstöšu... Kannski žaš verši bara sambland af žessu öllu?
Hafi einhverjum ekki litist į blikuna žegar hitinn hękkaši hratt fyrir rśmu hįlfu įri, žį getur hinn sami andaš rólega nśna. Aš minnsta kosti ķ fįein įr ef aš lķkum lętur :-)
Myndin efst į sišunni: Hnattręnn lofthiti til loka desembermįnašar samkvęmt gervihnattamęlingum og śrvinnslu UAH. Heimild: Dr. Roy Spencer. Blįi ferillinn er mįnašagildi. Rauši ferillinn er 13 mįnaša mešaltal. (Mešaltalsferillinn sżnir mešaltalsgildi fyrir tķmann fyrir aftan og fyrir framan hvern punkt į ferlinum, svo aš hann nęr ekki alveg til endanna. "Centered average"). Męlingar į hitastigi lofthjśpsins meš hjįlp gervihnatta hófust įriš 1979.
Yfirboršshiti sjįvar ķ Kyrrahafinu žar sem El-Nińo įtt sér staš nżlega. Beintengdur ferill frį Įströlsku vešurstofunni. Sjį hér
Rétt er aš minna į aš žessi pistill fjallar ekki um hnatthlżnun af mannavöldum, heldur ešlilegar sveiflur ķ nįttśrunni.
--- --- --- Allur lóšrétti skalinn į žessari mynd nęr yfir 0,8 grįšur. Munur (0,02°) milli įranna 1998 og 2016 er örlķtill, miklu minni en óvissumörk męlinganna sem gętu veriš +/- 0,1 grįša.
Žessar upplżsingar koma aš gagni ef einhverjir fara aš deila um keisarans skegg |
Umhverfismįl | Breytt 4.1.2017 kl. 08:45 | Slóš | Facebook
Laugardagur, 26. nóvember 2016
Er "endurheimt votlendis" oft tilgangslķtil...?
Hve lengi losar mżri sem hefur veriš žurrkuš koltvķsżring eša CO2? Aš žvķ hlżtur aš koma, aš órotnušu jurtaleyfarnar ķ fyrrum mżrinni hafi aš mestu rotnaš og breyst ķ frjósama gróšurmold. Žaš tekur ekki mjög langan tķma. Eftir žaš er losunin ekki meiri en frį venjulegum śthaga og žörfin fyrir aš endurheimta votlendiš til aš minnka losun į CO2 žį engin. Hver žessi tķmi er viršast fįir vita, ef žį nokkur. Hugsum okkur skurš sem opnašur var fyrir 100 įrum. Jaršvegurinn er fyrir löngu oršinn žurr og hefur breyst ķ frjósama gróšurmold. Rotnun jurtaleyfanna sem hófst skömu eftir aš skuršurinn var opnašur hefur aš mestu stöšvast. Losun koltvķsżrings frį žessu žurra landi er oršin óveruleg. Žetta skilja allir sem vilja. |
Svo mį ekki gleyma žvķ, aš žó aš blautar mżrar losi ekki nema takamarkaš af CO2, žį losa žęr metan. Metan er um 25 sinnum virkara gróšurhśsagas en koltvķsżringur, svo žaš kann aš vera aš fara śr öskunni ķ eldinn aš bleyta upp land til aš endurheimta votlendi! Nokkrar spurningar sem menn ęttu aš kunna svar viš:
Fįir eša enginn viršist kunna svar viš žessum spurningum, sem žó eru grundvallaratriši ķ umręšunni um loftslagsmįl.
Oft hefur mér komiš til hugar aš endurheimt votlendis meš žvķ aš fylla ķ skurši sé ekki endilega rétt ašferš til aš minnka losun koltvķsżrings. Annar möguleiki til aš binda kolefni, og jafnvel betri, er aš rękta skóg į landinu, eša einfaldlega friša žaš og leyfa sjįlfsįšum trjįplöntum aš vaxa. Į myndinni hér fyrir ofan mį sjį hvernig fyrrum votlendi hefur gerbreytt um svip į fįum įratugum. Žarna var landiš ręst meš mörgum skuršum, en hefur lengi veriš laust viš įgang hesta og kinda. Svona skógur er vęntanlega duglegur aš binda koltvķsżring og aušvitaš miklu fallegri en einhver dżjamżri. Žarna hefur engu veriš plantaš. Allt er sjįlfsįš. Landiš er ofarlega ķ uppsveitum og er alllangt sķšan žaš var žurrkaš meš skuršgreftri. Frę hefur mešal annars borist frį skóginum ķ fjallinu. Til žess aš flżta fyrir aš skógur vaxi upp nįnast af sjįlfdįšum mętti planta fįeinum birkiplöntum hér og žar, jafnvel ašeins 100 stk. ķ hvern hektara, ž.e. um 10 metrar milli pantnanna. Eftir nokkur įr fara žessi tré aš bera frę og verša fręlindir. Sjįlfsįšar plöntur fara aš skjóta upp kollinum vķtt og breitt. Į fįeinum įratugum veršur birkiskógurinn žéttur og fallegur. Žetta kostar lķtiš sem ekkert, eša žrjį bakka af birkiplöntum ķ hvern hektara. Um 15.000 krónur kosta plönturnar samtals. Aušvitaš veršur einnig aš girša landiš fjįrheldri giršingu. Tķminn vinnur meš okkur. Aš sjįlfsögšu mį planta žéttar, nota fleiri tegundir en birki og jafnvel stunda formlega skógrękt. En til aš koma til meira og minna sjįlfsįšum skógi žarf litla fyrirhöfn. Fyrst og fremst žarf aš friša landiš og girša, og tryggja aš fręlindir skorti ekki. Sķšan er aušvitaš einfalt aš flétta svona birkiskóg viš votlendissvęši meš žvķ aš fylla ķ skurši ķ hluta landsins. Žannig mį fara bil beggja og tryggja fjölbreytt fugla- og plöntulķf įsamt skjólgóšum skógi.
Hvaš skyldi skuršurinn sem fólkiš er aš moka ofan ķ vera gamall? Lķklega mjög gamall, enda greinlega nįnast uppgróinn. Hver mikil ętli įrleg losun per hektara landsins žarna sé? Varla mikil.
Myndin efst į sķšunni er fengin aš lįni af vefsķšu Rķkisśtvarpssins hér. Myndin nešst į sķšunni er fengin aš lįni af vef Garšabęjar hér. |
Vantar vķsindin viš endurheimt mżra | |
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt |
Umhverfismįl | Breytt 5.12.2017 kl. 08:44 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (5)
Laugardagur, 8. október 2016
Flöskuskeytin tvö hafa nś feršast yfir 10.000 kķlómetra...
Flöskuskeytin tvö hafa undanfarna mįnuši feršast frį Ķslandi įleišis til Gręnlands og sķšan sušur mešfram ķsjašrinum viš austurströnd Gręnlands ķ miklum vindi og sjógangi. Fyrir sunnan Gręnland snérist žeim hugur og tóku stefnuna til austurs og noršurs langleišina aš Ķslandi. Aftur snérist žeim hugur og héldu nś įleišis til Gręnlands, sušur meš austurströndinni og noršur meš vesturströndinni fram hjį hinni fornu byggš norręnna manna. Sķšan héldu žau įleišis til Vķnlands, en fengu ekki góšan byr... Eftir aš hafa žvęlst um ķ hafinu vestan Gręnlands ķ nokkurn tķma tóku žau stefnuna hratt ķ sušaustur... Flöskuskeytin hafa nś feršast rśmlega 10.000 kķlómetra sķšan žau voru sjósett ķ janśar fyrir sunnan Reykjanesvita. Flöskuskeytin hafa stašist žessa žolraun og senda enn skeyti um gervihnetti meš nįkvęmum stašsetningarupplżsingum. Myndin nešst į sķšunni er beintengd viš lķkaniš sem sżnir hvar flöskuskeytin eru stödd. Meš žvķ aš smella į blöšrurnar er hęgt aš kalla fram upplżsingaglugga eins og er į efstu myndinni. Meš mśsarbendlinum er hęgt aš fęra kortiš.
Hvert munu flöskuskeytin nś halda? Vešur er sķbreytilegt og erfitt aš spį, en žaš gerir feršalagiš ęsispennandi. Flöskurnar rista grunnt og eru žvķ įhrif frį vindi meiri en frį hafstraumum. Hve lengi munu rafhlöšurnar endast? Žegar flöskuskeytin voru sjósett ķ janśar var gert rįš fyrir aš žau yršu ekki marga mįnuši ķ hafi įšur en žau nęšu landi. Einnig voru hönnušir ekki sannfęršir um aš vel gengi aš nį merkjum frį žeim um gervihnetti, žvķ loftnetin ķ flöskunum verša įvallt aš snśa upp. (Sjį hér). Žess vegna var bśnašurinn stilltur žannig aš send eru sex skeyti į sólarhring, en žannig er endingartķminn um žaš bil eitt įr. Žaš fer žó eftir żmsu. Ķ ljós hefur komiš aš bśnašurinn hefur unniš fullkomlega og varla nokkuš skeyti misfarist žrįtt fyrir aš žau hafi stundum lent ķ grķšarlegum öldugangi. Eftir į aš hyggja hefši veriš viturlegra aš stilla į eitt skeyti į sólarhring og nį žannig nokkurrra įra endingu į rafhlöšum "Oršatiltękiš lengi tekur sjórinn viš er vel žekkt en žaš var almenn trś manna aš hafiš, žetta grķšarlega flęmi sem žekur um 70% af yfirborši jaršar, gęti endalaust tekiš viš śrgangi okkar mannfólksins..."
Skošiš nįnar į žessum vefsķšum: Vefsķša Ęvars vķsindamanns: http://krakkaruv.is/floskuskeyti
Upplżsingasķša Verkķs:
Bloggsķša meš fjölda mynda og kortum: agbjarn.blog.is/blog/agbjarn/entry/2163995
|
Beintengd mynd sem sżnir hvar flöskuskeytin eru stödd nśna.
Prófiš aš draga til kortiš meš mśsinni og nota mśsarhjóliš.
Lķkan sem sżnir vindakerfiš akkśrat nśna.
Umhverfismįl | Breytt 15.1.2017 kl. 08:28 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (0)
Mįnudagur, 25. jślķ 2016
Hiš furšulega feršalag flöskuskeytanna frįbęru...
Flöskuskeytin tvö hafa undanfarna mįnuši feršast sušur mešfram ķsjašrinum viš austurströnd Gręnlands ķ miklum vindi og sjógangi. Fyrir sunnan Gręnland snérist žeim hugur og tóku stefnuna til austurs og noršurs langleišina aš Ķslandi. Aftur snérist žeim hugur og héldu nś įleišis til Gręnlands, sušur meš austurströndinni og noršur meš vesturströndinni fram hjį hinni fornu byggš norręnna manna. Sķšan héldu žau įleišis til Vķnlands, en hafa ekki fengiš góšan byr undanfarnar vikur. Flöskuskeytin hafa nś feršast um 8.000 kķlómetra sķšan žau voru sjósett fyrir um hįlfu įri fyrir sunnan Reykjanesvita. Flöskuskeytin hafa stašist žessa žolraun og senda enn skeyti um gervihnetti meš nįkvęmum stašsetningarupplżsingum.
Hvert munu žau nś halda? Vešur er sķbreytilegt og erfitt aš spį, en žaš gerir feršalagiš ęsispennandi. Žaš er engu lķkara en žau séu į svipašri leiš og Leifur Eirķksson fyrir rśmu įržśsundi.
Spennan vex meš degi hverjum... Skošiš nįnar į žessum vefsķšum: Vefsķša Ęvars vķsindamanns: http://krakkaruv.is/floskuskeyti
Upplżsingasķša Verkķs:
Bloggsķša meš fjölda mynda og kortum: agbjarn.blog.is/blog/agbjarn/entry/2163995
Halldór Björnsson doktor ķ haf- og vešurfręši sendi mér įhugavešan póst, en hann gat ekki skrifaš ķ athugasemdirnar. Ég prófaši aš breyta stillingum og vona aš žaš gangi nś betur aš skrifa athugasemdir žó mašur sé ekki innskrįšur. Sęll Įgśst Ég get ekki sett athugasemd į bloggsķšuna nema vera innskrįšur, og ég er ekki meš notendanafn į žessum vef. Žś hefur fullt umboš til aš setja eftirfarandi į sķšuna, teljiršu žaš eiga žar erindi.
Žaš er įkaflega gaman aš fylgjast meš reki flöskuskeytanna, og mjög lęrdómsrķkt. Eins og stendur eru žau į mjög įhugaveršu hafsvęši, ž.e. Labradorhafi. Straumakerfi žar eru flókin, en austantil streymir Austur Gręnlandsstraumurinn vestur fyrir Hvarf (sušurodda Gręnlands) og sveigir svo noršur meš Gręnlandi.
Hafiš vestur af Ķslandi alla leiš til Gręnlands er erlendis kallaš Irmingerhaf en į ķslensku er heitir žaš Gręnlandshaf. Žarna er hringstreymi sem haffręšingar kalla Irminger gyre eša sub-polar gyre, en viš getum einfaldlega kallaš hringstreymiš ķ Gręnlandshafi. Flöskurnar tvęr byrjušu į žvķ aš taka einn snśning ķ žessu hringstreymi en ķ seinni hringnum skolaši žeim meš Austur Gręnlandsstraumnum vestur fyrir fyrir Hvarf og inn į Labradorhaf.
Vestantil ķ Labradorhafi liggur sterkur straumur (Labradorstraumurinn) sušur meš Labrador og til Nżfundnalands. Žessi straumur er fręgur fyrir aš veita borgarķsjökum inn į siglingaleišir og er Tķtanic lķklega fręgasti skipskašinn af žeim sökum. Straumurinn er öflugastur nęrri landgrunnsbrśninni en žar eru sterkar rastir til sušurs.
Žessi hafsvęši eru sżnd į stóru myndinni sem sżnir spį fyrir sjįvarhita fyrir 2. įgust 2016. Į myndina hef ég merkt flöskurnar tvęr (A = flaska 1 og B = flaska 2). Myndin sżnir vel ķskaldan Labradorstrauminn vestan viš flöskuskeytin og sunnar ķ hafinu mį sjį sterk hitaskil ķ sjónum žar sem kaldur Labrador sjórinn rekst į Noršur Atlantshafsstrauminn (sem er framhald af Golfstrauminum). Žar sem skilin eru hvaš sterkust eru miklar išur ķ sjónum og mį rekja žęr žvert yfir Atlantshafiš.
Žó Labradorhafiš sé meš öfluga hafstrauma bęši į austur og vestur hliš, eru straumar ķ mišbiki hafisins veikari og óreglulegri. Žetta er sżnt į minni myndinni, en žar eru hafstraumar teiknašir inn į lķka. Žetta er spį um hafstrauma žann 2. įgśst, en žessir straumar breytast hęgt.
Samkvęmt spįnni er flöskuskeyti 1 ķ išu sem erfitt er aš segja hvert mun fęra žaš, en flöskuskeyti 2 viršist komiš ķ hafstrauma sem falla til sušurs og aš kjarna Labradorstraumsins.
Žessir hafstraumar eru reiknašir meš spįkerfi Copernicusar įętlunar Evrópusambandsins (žetta kerfi hét įšur MyOcean en nįlgast mį gögnin į http://marine.copernicus.eu/). Žaš er mikilvęgt aš muna aš flöskuskeytin žarf ekki aš reka nįkvęmlega eftir yfirboršsstraumum, vindar geta einnig haft įhrif. Nęstu daga verša vestanįttir į žessu svęši, sem gęti haldi bįšum skeytum frį kjarna Labradorstraumsins.
Žaš vęri kannski skemmtilegast aš flöskuskeytin myndi nś reka til sušurs og inn į Noršur Atlantshafiš. Žį gętu žau sveigt og rekiš til Evrópu. Svo er aušvita mögulegt aš annaš eša bęši nemi land ķ Kanada.
|
Umhverfismįl | Breytt 12.8.2016 kl. 11:30 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (6)
Föstudagur, 29. aprķl 2016
Stefnir ķ offjölgun feršamanna? Hvaš er til rįša?
Žaš er ekki laust viš aš žeir sem kunna aš meta óspillta nįttśru séu uggandi. Margir feršamannastašir eru komnir yfir žolmörk og liggja undir skemmdum. Į nęsta įratug er reiknaš meš aš fjöldi erlendra feršamanna tvöfaldist. Gangi sś spį eftir er vošinn vķs. Hingaš til hafa menn veriš aš reyna aš bęta śr meš žvķ aš leggja göngustķga og trépalla, stękka bķlastęši, o.s.frv. en komiš hefur ķ ljós aš žaš nęgir ekki. Grķpa žarf til annarra rįšstafanna. Hér veršur fyrst reynt aš rżna ķ spįr Innanrķkisrįšuneytisins og ĶSAVIA og skošaš hvaš žęr geti žżtt. Engin vķsindi, bara leikur meš tölum til aš fį tilfinningu fyrir vandamįlinu. Ķ lokin er bent į leiš sem farin hefur veriš erlendis og reynst hefur vel.
Uppfęrš spį ISAVIA fyrir 2016: Ķ spį ĶSAVIA eru faržegar skemmtiferšaskipa ekki taldir meš.
Leikur aš tölum: Forsendur: 1) Innanrķkisrįšuneytiš spįši įriš 2015, meš hlišsjón af tölum fyrir įrin 2013-2014, tęplega 1.500.000 feršamönnum įriš 2016. 2) ISAVIA uppfęrši nżlega spį sķna frį įrinu 2015 og spįir nś 1.730.000 feršamönnum įriš 2016. Žessar tölur innihalda ašeins žį sem koma meš flugi, en ekki meš skemmtiferšaskippum eša Norręnu. ISAVIA spįir sem sagt 15% fleiri feršamönnum en Innanrķkisrįšuneytiš, auk faržega sem koma sjóleišina. 3) Innanrķkisrįšuneytiš spįir įriš 2025 um 2.800.000 erlendum feršamönnum. 4) Sé mišaš viš uppfęrša spį ISAVIA og spį Innanrķkisrįšuneytisins fyrir įriš 2025 mį hękka töluna a.m.k. śr 2.800.000 ķ 3.200.000 erlendra feršamanna įriš 2025.
Vangaveltur: 5) Tališ er aš um 80% erlendra feršamanna fari Gullna hringinn, eša Žingvelli-Geysi-Gullfoss. 80% af 3.200.000 er um 2.600.000. Ž.e. įriš 2025 mį reikna meš 2,6 milljón feršamönnum įrlega į Žingvöllum, Geysi og viš Gullfoss. 6) Ef viš deilum ķ žessa tölu meš 365, ž.e. fjölda daga ķ įrinu, žį fįum viš śt 7.100 feršamenn hvern einasta dag įrsins sem munu fara Gullna hringinn įriš 2025. Žetta er mešaltal allra daga įrsins. 7) Segjum aš tvöfalt fleiri en mešaltališ komi aš sumri til, og helmingi fęrri en mešaltališ aš vetri til. Žaš gerir um 14.000 erlendra faržega į dęmigeršum sumardegi en 3500 į dag aš vetri til. Aušvitaš einföldun, en hjįlpar okkur viš aš sjį afleišingarnar. 8) Hugsum okkur augnablik aš allir žessir feršamenn aki Gullna hringinn meš hópferšabķlum, og aš 50 manns séu aš jafnaši ķ hverjum bķl. Žaš gerir 280 hópferšabķla į dag aš sumri til og 70 į dag aš vetri til.
9) Aušvitaš feršast stór hluti feršamanna meš bķlaleigubķlum. Reiknum meš aš 3 faržegar séu aš jafnaši ķ hverjum bķl, og aš 2/3 feršist meš hópferšabķlum og 1/3 meš bķlaleigubķlum, ž.e. 9.200 feršamenn meš rśtum og 4.600 feršamenn meš bķlaleigubķlum į Žingvöllum, Geysi og Gullfossi daglega yfir sumarmįnušina.
Umreiknaš ķ fjölda bķla meš feršamönnum jafngildir žetta 180 rśtum og 1.500 bķlaleigbķlum daglega į Gullna hringnum og bķlastęšum vinsęlustu stašanna hvern einasta dag yfir sumarmįnušina, įsamt 14.000 manns ķ kös.
Er žetta ekki nokkurn vegin rétt reiknaš? Viš žurfum enga nįkvęmni til aš sjį ķ hvaš stefnir. Svona einfaldur leikur aš tölum nęgir. 180 rśtur įsamt 1.500 bķlaleigubķlum daglega yfir sumarmįnušina |
Hętt er viš aš feršamannabólan springi
ef viš stöndum ekki rétt aš mįlum.
Umhverfismįl | Breytt 1.5.2016 kl. 20:18 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (2)
Laugardagur, 19. desember 2015
Loftslagsbreytingar af völdum manna eša nįttśru, eša kannski hvort tveggja?
InngangurSķšastlišin 25 įr eša svo hefur hękkun hitastigs į jöršinni veriš mikiš į dagskrį. Alžjóšlegar rįšstefnur hafa veriš haldnar og nżlega var haldin mikil rįšstefna ķ Parķs. Žar komu tugžśsundir manna saman og ręddu įhrif koltvķsżrings į hitastig jaršar. Įhrif nįttśrunnar į langtķma hitabreytingar fengu enga athygli. Umręšur um losun koltvķsżrings (koltvķildis, kolsżru CO2) af mannavöldum hafa vakiš įhuga margra į aš kynna sér įstęšur vešurfarsbreytinga ķ nśtķš og fortķš. Miklar breytingar į vešurfari hafa oršiš aš žvķ er viršist af sjįlfu sér sé litiš hundruš eša žśsundir įra aftur ķ tķmann. Aušvitaš gerist slķkt ekki af sjįlfu sér, eitthvaš hlżtur aš koma ferlinu af staš. Getur veriš aš žetta eitthvaš sé einnig aš hafa įhrif į vešriš į žessari öld? Hvaš er žetta eitthvaš? Getum viš bśist viš aš žaš muni haga sér į sama hįtt og žaš hefur gert oft įšur, ž.e. komiš, staldraš viš og horfiš sķšan į braut? Um žaš fjallar žessi grein. Įšur en viš fjöllum um žetta dularfulla eitthvaš er rétt aš skoša nįnar hvaš hefur veriš į seyši undanfarin įržśsund og jafnvel enn ķ dag.
Hitafar frį sķšustu ķsöld fyrir um 11.000 įrumMynd 1 sżnir nišurstöšur męlinga į ķskjörnum fengnum śr rśmlega 3000 metra djśpri holu sem boruš var ķ Gręnlandsjökul. Meš rannsóknum į magni samstętna sśrefnis (oxygen isotopes) hefur veriš hęgt aš įętla hitastig į yfirborši jökulsins žśsundir įra aftur ķ tķma. Žessi ferill nęr yfir 11.000 įr, ž.e. aftur til loka ķsaldar žegar žykk ķshella žakti stóran hluta jaršar. Ferillinn nęr žó af męlitęknilegum įstęšum ašeins til įrsins 1854, en hefur veriš mjög lauslega framlengdur til dagsins ķ dag meš strikušu lķnunni lengst til hęgri. Svęšin sem merkt eru meš gręnu eru sérlega įhugaverš. Lengst til hęgri eru hlżindin sem glatt hafa okkur undanfarna įratugi og kallast Modern Warm Period. Fyrir um 1000 įrum var annaš hlżskeiš sem stóš nokkra įratugi og kallast Medieval Warm Period. Žį var jafnvel hlżrra en ķ dag, aš minnsta kosti jafn hlżtt. Fyrir 2000 įrum, mešan į Roman Warm Period stóš, var svo enn hlżrra og mun hlżrra var fyrir rśmum 3000 įrum į tķmabili sem kallaš er Minoan Warm Period. Hvaš veldur žessum įratugalöngu hlżskeišum sem hafa komiš reglulega meš um 1000 įra millibili? Viš getum skyggnst lengra aftur ķ tķma og sjįum aš fyrir 7000 og 8000 įrum var lang hlżast frį žvķ er ķsöld lauk. Holocene Climate Optimum kallast sį tķmi. Vissulega er žessi ferill ašeins frį Gręnlandi og sżnir breytingar žar. Žaš mį žó teljast lķklegt aš hann endurspegli ķ stórum drįttum breytingar ķ hitafari jaršar frį žvķ er ķsöld lauk.
Mynd 1a: Annaš sjónarhorn į nišurstöšurnar frį Gręnlandsjökli
Įleitnar spurningar vakna žegar horft er į žessa mynd. Hżindin fyrir 1000, 2000, 3000, o.fl. įrum voru örugglega ekki af mannavöldum. Žetta voru heitari tķmabil en viš upplifum nś. Hvernig getum viš veriš viss um aš hlżindin nś stafi aš mestu leyti af hegšun okkar? Getur ekki veriš aš nśverandi góšęri ķ vešurfari undanfariš stafi af sömu orsökum og oft įšur? Er ekki full įstęša til aš velta fyrir sér hvaša nįttśrulegu įstęšur hafi valdiš žessum hitasveiflum į undanförnum įržśsundum og hvort aš nįttśran sé ekki enn aš verki? Minni okkar er stutt, og sjįlf skynjum viš ekki nema nokkra įratugi til baka. Ef til vill er žaš žess vegna sem menn hafa einblķnt į gróšurhśsaįhrif vegna aukningar koltvķsżrings ķ andrśmsloftinu. Žessi kenning hefur veriš mjög vinsęl, žaš vinsęl aš ekki hefur veriš hlustaš nęgilega vel į gagnrżni sem komiš hefur fram frį virtum vķsindamönnum ķ loftslagsfręšum, stjarnešlisfręši o.fl. sem telja aš nįttśran eigi stóran žįtt ķ breytingum, nś sem į öldum įšur.
Breytingar sķšan Ķsland var numišBreytingar ķ vešurfari į sķšustu öldum eru vel žekktar. Sjį mynd 2. Į landnįmsöld var jafnvel hlżrra į jöršinni en ķ dag, Ķsland var žį viši vaxiš milli fjalls og fjöru og vķnvišur óx jafnvel ķ Englandi. Žį voru hinir miklu landafundir norręnna manna, sem ekki vķlušu fyrir sér aš sigla ķ opnum bįtum landa og heimsįlfa į milli. Leifur heppni Eirķksson fann Vķnland žar sem vķnvišur óx. Eirķkur rauši stofnaši byggš ķ Gręnlandi įriš 985 er hann sigldi meš 25 skip Ķslendinga žangaš. Fundist hafa merki um ręktun korns žar og ölgerš žessara norręnu manna. Eftir um 1200 fór heimurinn aš kólna. Žį gekk ķ garš langt tķmabil sem menn hafa nefnt Litlu ķsöldina. Mikil haršindi uršu į Ķslandi, byggš norręnna manna ķ Gręnlandi leiš undir lok og kuldinn var žaš mikill ķ Englandi aš Thames lagši sum įrin į vetrum. Įhrifa litlu ķsaldarinnar gętti um allan heim nęstu aldirnar.
Gamla mįlverkiš į mynd 3 eftir Abraham Hondius og er frį 1677. Horft er nišur eftir įnni ķ įtt aš gömlu Lundśnarbrśnni. Lengst til hęgri handan brśarinnar er Southwark Cathedral, og žar til vinstri sést ķ turn St. Olaves Church. Takiš eftir ķsjökunum, sem viršast um hįlfur annar metri į žykkt. Hvernig stendur į žessum ósköpum? Eitt kaldasta tķmabil Litlu ķsaldarinnar svoköllušu stóš yfir mešan virkni sólar var ķ lįgmaki sem kallast Maunder minimum. Žaš stóš yfir um žaš bil frį 1645 til 1715. Žį sįust hvorki sólblettir né noršurljós og fimbulkuldi rķkt vķša. Mįlverkiš er frį žessu kuldaskeiši.
Hvernig var įstandiš į Ķslandi um žetta leyti? Žór Jakobsson segir žetta ķ erindi sķnu Um hafķs fyrir Sušurlandi frį landnįmi til žessa dags sem finna mį į vef Vešurstofunnar: 1695. Óvanalega miklir hafķsar. Ķs rak um veturinn upp aš Noršurlandi og lį hann fram um žing, noršanvešur rįku ķsinn austur fyrir og svo sušur, var hann kominn fyrir Žorlįkshöfn fyrir sumarmįl og sunnudaginn fyrstan ķ sumri (14. aprķl) rak hann fyrir Reykjanes og Garš og inn į fiskileitir Seltirninga og aš lokum aš Hvalseyjum og ķ Hķtarós, fór hann inn į hverja vķk. Hafši ķs ei komiš fyrir Sušurnes innan 80 įra, žótti žvķ mörgum nżstįrlegt og undrum gegna um komu hans. Žį mįtti ganga į ķsum af Akranesi ķ Hólmakaupstaš (Reykjavķk) og var ķsinn į Faxaflóa fram um vertķšarlok rśmlega, braut hann skip undan 6 mönnum fyrir Garši, en žeir gengu allir til lands. Um 1900 fer heimurinn aš hlżna į nżjan leik og hefur sś žróun haldist til dagsins ķ dag, meš rykkjum žó. Viš vitum hvernig įstandiš var hér į landi seint į 19. öld žegar vesturferšir Ķslendinga stóšu sem hęst, og fólk flśši haršindi og fįtękt sem af žvķ leiddi. Viš höfum heyrt af frostavetrinum mikla 1918, sķšan komu veruleg hlżindi fram aš strķšsįrum, žį nokkur kólnun fram til um 1975 er fer aš hlżna aftur. Auk žessara breytinga eru smį sveiflur frį įri til įrs, sem eru breytilegar frį einu landi til annars, eins og viš könnumst viš. Hér į noršurslóšum, žar sem mešalhiti įrsins er ekki nema nokkrar grįšur yfir frostmarki erum viš miklu nęmari fyrir smįvęgilegum hitafarsbreytingum en sunnar ķ įlfunni žar sem įrsmešalhitinn er mun hęrri. Hvenęr lauk Litlu ķsöldinni? Um žaš mį deila, sumir miša viš įeiš 1900 og enn ašrir vilja meina aš frostaveturinn 1918 hafi veriš daušakippir žessa langa kuldaskeišs.
Hlżnun sķšastlišin 150 įr frį Litlu ķsöldinniSamkvęmt męlingum er tališ aš hitastig jaršar hafi hękkaš um žvķ sem nęst 0,8°C sķšan um 1850. Hvers vegna 1850? Jś žaš er vegna žess aš sęmilega įreišanlegar eldri męlingar į lofthita eru ekki til. Žį var Litlu ķsöldinni ekki lokiš. Verulegur hluti žessa tķmabils, um žaš bil hįlf öld, tilheyrir Litlu ķsöldinni. Skekkir žaš ekki ašeins myndina? Menn hafa af žvķ miklar įhyggjur aš mešalhiti jaršar hafi hękkaš um žvķ sem nęst 0,8 grįšur į 150 įrum. Hver vill fullyrša aš um 1850, į sķšustu įratugum Litlu ķsaldar, hafi vešurfar veriš rétt og öll hękkun hita sķšan žį sé röng og hęttuleg? Žaš merkilega er aš žetta er kjarninn ķ umręšunni um loftslagsmįlin. Viš sjįum greinilega į hitaferlinum frį Bresku Vešurstofunni (mynd 4) aš Litlu Ķsöldinni lżkur ekki fyrr en um 1920, žį veršur mjög hröš hlżnun fram aš 1945, sķšan kyrrstaša til um 1975 er hitinn fer aš rķsa hratt til įrsins 2000, og aš lokum kyrrstaša til dagsins ķ dag. Eftirtektarvert er aš į tķmabilinu 1920 til 1945 er įlķka hröš og įlķka mikil hękkun į hitastigi og į tķmabilinu 1975 til 2000. Hvort tveggja 25 įra tķmabil. Žaš er umhugsunarvert aš losun manna į koltvķsżringi var tiltölulega lķtil fyrr en eftir mišja sķšustu öld er losunin fór hratt vaxandi. Žaš flękir aušvitaš mįliš dįlķtiš. Var žaš kannski nįttśran sem var aš verki į fyrra tķmabilinu og mannfólkiš į hinu sķšara? Eša į nįttśran einhvern žį ķ hitabreytingunum yfir allt tķmabiliš? Viš tökum eftir žvķ aš mešalhitinn yfir allt tķmabiliš er nokkurn vegin sį sami og męldist ķ kyrrstöšunni 1945-1975. Vęri ekki ešlilegra aš miša hękkun lofthitans viš žaš tķmabil frekar en Litlu Ķsöldina eins og gert er? Žį vęri hękkunin sem viš vęrum meš įhyggjur af um 0,5 grįšur ķ staš 0,8 grįša.
Kyrrstaša hlżnunar frį aldamótumNįttśran hefurveriš aš strķša okkur frį aldamótum, žvķ eitthvaš veldur žvķ aš mešalhiti jaršar hefur meira og minna stašiš ķ staš frį aldamótum eins og sést į mynd 5, žrįtt fyrir sķvaxandi losun manna į koltvķsżringi CO2. Hitamęlingar į lofthjśpnum fara ķ ašalatrišum fram į tvennan hįtt: Meš hefšbundnum hitamęlum į vešurstöšvum vķša um heim og frį gervihnöttum. Męlingar frį gervihnöttum hafa žaš fram yfir kvikasilfursmęlana aš gervihnettirnir męla yfir allan hnöttinn, byggš ból, hafiš, eyšimerkur, fjöll og firnindi. Svokölluš žéttbżlisįhrif trufla ekki žęr męlingar, en viš vitum flest hve miklu heitara er innan borgarmarkanna en utan žeirra. Žessar męlingar frį gervihnöttum nį žó ašeins aftur til įrsins 1979. Į žeim mį greina įhrif frį stórum eldgosum og fyrirbęrum ķ Kyrrahafinu sem kölluš eru El Nińo og La Nińa. Um žessar mundir er öflugt El Nińo ķ gangi sem veldur nokkurra mįnaša hękkun hitastigs og vešurbreytingum vķša um heim.
Įstęšur loftslagsbreytinga og hvaš er žetta «eitthvaš» sem minnst var į ķ innganginum?Ljóst er aš żmislegt annaš getur haft įhrif į loftslagsbreytingar en koltvķsżringur. Margir žekkja snjallar kenningar hins virta vķsindamanns Pįls Bergžórssonar um samspil breytilegs endurskins frį hafķs sem orsakavald hinnar velžekktu 60 įra sveiflu ķ hitafari. Hann hélt nżlega įhugavert erindi į Ašventužingi félags vešurfręšinga. Sjį erindiš hér. Margir beina sjónum aš sólinni, okkar eina hitagjafa. Sólin į mynd 6 er svokölluš breytistjarna sem jöršin er ķ nįbżli viš. Frį henni streymir breytilegur sólvindurinn sem veldur fallegum noršurljósum, og gęti įtt verulegan žįtt ķ hitasveiflum undanfarinna alda og įržśsunda samkvęmt velžekktum kenningum prófessors Henriks Svensmark.
Į mynd 7 mį sjį breytingar ķ heildarśtgeislun sólar frį įrinu 1610 til 2014. Eins og sjį mį, žį er hśn ķ hęstu hęšum į sķšarihluta nżlišinnar aldar, og nś er heildarśtgeislunin farin aš dala aftur. Maunder lįgmarkiš frį 1650-1700 leynir sér ekki. Breytingin ķ heildarśtgeislun er reyndar heldur lķtil til aš skżra hitabreytingar undanfariš žannig aš leita žarf annarra skżringa. Skżringin gęti legiš ķ śtfjólublįa žętti sólarljóssins og beinast augu vķsindamanna nś aš žeim möguleika.
Breyting ķ heildarśtgeislun er ašeins um 0,2% yfir allt tķmabiliš, en breyting ķ śtfjólublįa ljósinu (Extreme UltraViolet-EUV) yfir ašeins eina 11 įra sólsveiflu er um tķföld eša 1000 %. Jafnvel tvöfalt žaš eins og sést į mynd 8 frį japönsku geimferšastofnunni.
Sólvirknin hefur minnkaš hratt į sķšustu įrum. Kyrrstaša hefur veriš ķ hitastigi undanfarinn hįlfan annan įratug. Er žaš tilviljun aš žaš fer saman? Kannski. Eša, er žaš merki žess aš hįmarkinu sé nįš og hlżskeišiš aš ganga nišur, eins og žaš gerši fyrir 1000, 2000 og 3000 įrum eftir nokkurra įratuga löng góšęri? Žvķ hafa żmsir vķsindamenn spįš, en fįir hlustaš. Fari svo, žį mun žaš koma ķ ljós innan įratugar.
SamantektĶ fyrirsögn var spurt: Loftslagsbreytingar af völdum manna eša nįttśru, eša kannski hvort tveggja? Ętli svariš sé ekki "hvort tveggja". Įšur hefur sį sem hér ritar gert žvķ skóna aš skiptingin gęti hafa veriš veriš milli eftirfarinna žįtta undanfarna įratugi:
Žetta er semsagt flókiš samspil nįttśrulegra fyrirbęra og įhrifa losunar manna į koltvķsżringi. Hve mikiš hver žessara žriggja žįtta vegur er ómögulegt aš segja. Viš getum žess vegna til einföldunar og brįšabirgša sagt er hver žįttur valdi svo sem žrišjungi, en aušvitaš er žaš bara órökstudd įgiskun žar til viš vitum betur...
--- --- ---
Jįkvęš įhrif aukningar CO2Fįtt er svo meš öllu illt, aš ekki boši nokkuš gott. Koltvķsżringur er ekki eitrašur. Hann er undirstaša alls lķfs į jöršinni. Įn hans yxi ekki gręnn góšur og matvęlaframleišsla vęri engin. Dżralķf lķtiš sem ekkert og vķst er aš viš vęrum ekki hér. Meš hjįlp sólar vinna plönturnar mjölvi og sykur śr koltvķsżringnum og losa frį sér sśrefni. Lķfsandi plantanna er koltvķsżringur, en okkar lķfsandi er sśrefniš. Įn gręnu plantanan vęri ekkert sśrefni og žvķ ekkert dżralķf. Aukning koltvķsżrings ķ andrśmsloftinu eykur verulega vaxtarhraša gróšurs. Žaš hefur mjög jįkvęš įhrif į matvęlaframleišslu heimsins. Ekki veitir af. Hér į landi hefur gróšri fleygt fram į undanförnum įrum. Skógarmörk hafa hękkaš og vķša mį sjį sjįlfsįš tré vaxa upp žar sem įšur var aušn. Viš getum žakkaš žaš bęši hękkušum lofthita og auknum styrk koltvķsżrings. Ķslenskir gróšurhśsabęndur vita aš hęgt er aš auka framleišsluna verulega meš žvķ aš losa koltvķsżring inn ķ gróšurhśsin. Žess vegana mį išulega sjį stįlgeyma eša stęrri tanka meš koltvķsżringi fyrir utan gróšurhśsin eins og į mynd 9 sem tekin var fyrir utan gróšurhśs ķ uppsveitunum. Inni ķ gróšurhśsunum er styrkur koltvķsżrings tvöfaldur til fjórfaldur žess sem er utan žeirra.
Mynd 10: Tilraunir hafa veriš geršar ķ žvķ skyni aš męla vaxtarhraša plantna viš mismunsandi styrk koltvķsżrings. Į myndinni er veriš aš gera tilraunir meš furu. Lengst til vinstri er styrkurinn sį sami og ķ andrśmsloftinu, eša 400 ppm (0,04%). Į nęstu mynd hefur 150 ppm veriš bętt viš žannig aš styrkurinn veršur 550 ppm. Į žrišju myndinni er styrkurinn oršinn 700 ppm og į žeirri fjóršu 850 ppm, eša meiri en tvöfaldur žess sem er ķ andrśmsloftinu utandyra. Žetta kunna plönturnar svo sannarlega aš meta og vaxtarhrašinn tvöfaldast.
Aukinn styrkur koltvķsżrings og hęrri lofthiti hafa gert žaš aš verkum aš gróšur jaršar hefur aukist. Matvęlaframleišsla ķ hungrušum heimi hefur af žeim sökum aukist. Hśn er aš verša gręnni samkvęmt gervihnattamyndum. Um žaš mį lesa į vefsķšu NASA sem nefnist Global Garden Gets Greener, en žar er aš finna mynd 11.
Höfum žaš hugfast aš koltvķsżringur, undirstaša lķfs į jöršinni, er ekki mengun. Magn koltvķsżrings ķ andrśmsloftinu męlist nś 0,04%. Munum einnig aš viš erum ķ nįbżli viš stjörnu sem viš köllum sól. Sólin veitir okkur birtu og yl sem breytist meš sveiflum sem nį yfir įratugi, įrhundruš og įržśsund. Munum eftir sveiflum ķ Atlantshafinu og Kyrrahafinu. Munum eftir sveiflum ķ śtbreišslu hafķss og breytlegu endurskini. Munum eftir
--- --- ---
Vetrarsólstöšur eru ķ įr 22. desember. Sólin veršur žį lęgst į lofti og dagurinn stystur. Į Žorlįksmessu fer sólin aš hękka į lofti og dagurinn aš lengjast, žó ekki muni nema hęnufeti fyrst ķ staš. Įšur en viš vitum af fer vorilmur aš finnast ķ lofti, fuglar aš syngja, įstin blómstrar og voriš er komiš!
"Fyrsta sólarhring frį sólstöšum lengist sólargangurinn ķ Reykjavķk um 9 sekśndur. Annan daginn lengist hann um 27 sekśndur og žrišja daginn um 44 sekśndur. Žetta eru sem sagt "hęnufetin" ķ Reykjavķk. Į Akureyri er fyrsta hęnufetiš 12 sekśndur, hiš nęsta 37 sekśndur og hiš žrišja 62 sekśndur", stendur ķ grein eftir Žorstein Sęmundsson sem birtist ķ Almanaki Hįskólans įriš 1993. Greinina mį lesa hér.
Glešileg Jól |
Umhverfismįl | Breytt 8.12.2016 kl. 23:39 | Slóš | Facebook
Laugardagur, 5. desember 2015
2015 veršur 3ja heitasta įriš...
Nżlega hafa veriš birtar nišurstöšur gervihnattamęlinga į hnattręnum lofthita til loka nóvember, eins og sjį mį į myndinni efst į sķšunni. Lengst til hęgri mį sjį hitatoppinn sem er aš myndast vegna El Nińo ķ Kyrrahafinu, en sams konar fyrirbęri mį sjį įrin 1998 og 2010. Sjį hér.
Hitamęlingar frį gervihnöttum hafa žaš sér til įgętis aš męlt er yfir nįnast alla jöršina, lönd og höf, fjöll og firnindi, eyšimerkur og byggš ból. Męlingarnar lįta ekki truflast af hitauppsöfnun ķ žéttbżli og borgum, og eru aš margra įliti žęr traustustu sem geršar eru. Śrvinnsla męligagna eru geršar hjį University of Alabama Huntsville (UAH) og Remote Sensing Systems (RSS).
Dr. Roy Spencer sem sér um śrvinnslu męligagna hjį UAH hefur rašaš heitustu įrunum samkvęmt gervihnattamęlingunum ķ stólparitiš hér fyrir nešan. Samkvęmt žvķ er įriš 1998 heitast, nęst heitast er 2010 og nśna stefnir įriš 2015 ķ aš verša žrišja heitasta įriš. Sumar sślurnar eru litašar, en žaš eru svokölluš El Nińo įr žegar fyrirbęri ķ kyrrahafinu losar mikinn varma ķ lofthjśpinn. Roy Spencer hefur veriš aš dunda viš aš reyna aš gera sér grein fyrir hvernig įriš 2016 muni verša (gręna spurningamerkiš) meš žvķ aš skoša eldri įr sem liggja aš El Nińo įrum. Örvarnar milli litušu sślannna eiga aš tįkna žaš. Sjį hér. Įriš 1998 var óvenju hlżtt. Sama var ekki aš segja um nęstu įr į eftir, og žvķ er ekki hęgt aš reikna meš aš 2016 verši hlżtt. Žaš er žó ekki śtiokaš ef El Nińo veršur sęmilega virkt fyrstu mįnuši įrsins.
|
Til samanburšar er hér fyrir nešan RSS (Remote Sensing Systems) śtgįfan af gervihnattamęlingum į frįviki frį mešaltali įranna 1979-2008 ķ hita lofthjśps jaršar frį įrinu 1979 til loka nóvember 2015. |
Umhverfismįl | Breytt s.d. kl. 20:42 | Slóš | Facebook
Um bloggiš
Ginnungagap
Żmislegt
Loftslag
Teljari
Įlverš
Sólin ķ dag:
(Smella į mynd)
.
Olķuveršiš ķ dag:
Nżjustu fęrslur
- Kķnverskur loftbelgur yfir Amerķku, og Amerķskur belgur yfir ...
- Vķsindavefurinn: Getum viš seinkaš klukkunni į Ķslandi og fen...
- Sjįlfstęšisflokkurinn meš tęplega 19% meira fylgi en Samfylki...
- Bjarni Siguršsson harmonikkusnillingur frį Geysi. Fįein orš...
- Hvers vegna valdi Apple ekki Ķsland fyrir gagnaver...?
Heimsóknir
Flettingar
- Ķ dag (9.12.): 8
- Sl. sólarhring: 10
- Sl. viku: 68
- Frį upphafi: 764725
Annaš
- Innlit ķ dag: 5
- Innlit sl. viku: 45
- Gestir ķ dag: 5
- IP-tölur ķ dag: 5
Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar
Tenglar
Tenglar
Żmsar vefsķšur
- Efnisyfirlit pistla
- Lofthiti - Sjávarstaða - Hafís - Sólvirkni... Beintengdir ferlar
- Club du Soleil Greinar um samaspil sólar og vešurfars
- Stjörnufræðivefurinn
- Astronomy Picture of the Day
- Climate4you
- Watts Up With That?
- World Climate Report
- CO2 Science
- The Reference Frame
- Climate-Audit
- ICECAP
- The Air Went
- Science Sceptical Blog
- Roy Spencer
- Friends of Sience
- Prometheus
- Öldur aldanna. Sjaldan er ein báran stök - einnig í veðurfari? (2003) Vefsķša ĮHB
- Gróðurhúsaáhrif eða eðlilegar sveiflur í virkni sólar? (Grein í Lesbók Mbl. 20. júní 1998) Höfundur Įgśst H. Bjarnason
- Er jörðin að hitna?-Ekki er allt sem sýnist (1998) Vefsķša ĮHB
Uppskriftir
Żmsar mataruppskriftir
Myndaalbśm
Bloggvinir
- majab
- ragu
- amadeus
- andres08
- apalsson
- asabjorg
- askja
- astromix
- baldher
- biggibraga
- bjarkib
- bjarnijonsson
- bjarnimax
- bjorn-geir
- blindur
- bofs
- brandarar
- daliaa
- darwin
- duddi9
- ea
- egillsv
- einari
- einarstrand
- elinora
- elvira
- emilhannes
- esv
- eyjapeyji
- fhg
- finder
- finnur
- fjarki
- flinston
- frisk
- gattin
- geiragustsson
- gillimann
- gretaro
- gthg
- gudmbjo
- gudni-is
- gummibraga
- gun
- gutti
- haddi9001
- halldorjonsson
- halldors
- hlini
- hof
- hordurhalldorsson
- hreinsamviska
- hronnsig
- hugdettan
- icekeiko
- ingibjorgelsa
- jakobbjornsson
- jakobk
- johannesthor
- johnnyboy99
- jonaa
- jonasgunnar
- jonmagnusson
- jonpallv
- jonthorolafsson
- juliusvalsson
- karljg
- katrinsnaeholm
- kikka
- kje
- klarak
- kolbrunb
- krissiblo
- ksh
- kt
- lehamzdr
- liljabolla
- lillagud
- lindalea
- lucas
- maeglika
- maggij
- maggiraggi
- marinomm
- martasmarta
- marzibil
- mberg
- midborg
- minos
- morgunbladid
- mosi
- mullis
- naflaskodun
- nimbus
- nosejob
- omarbjarki
- ormurormur
- palmig
- perlaoghvolparnir
- peturmikli
- photo
- possi
- prakkarinn
- raggibjarna
- rattati
- ravenyonaz
- redlion
- rs1600
- rynir
- saemi7
- sesseljamaria
- sigfus
- sigurgeirorri
- sjalfstaedi
- sjerasigvaldi
- skari60
- skulablogg
- sleggjudomarinn
- stebbix
- steinibriem
- steinnhaf
- stinajohanns
- stjornuskodun
- storibjor
- straitjacket
- summi
- tannibowie
- thil
- thjodarskutan
- throsturg
- toro
- tryggvigunnarhansen
- valdimarjohannesson
- valdinn
- vefritid
- vey
- vidhorf
- vig
- visindin
- vulkan
- kristjan9
- arkimedes
- kliddi
- eliasbe
Eldri fęrslur
- Febrśar 2023
- Janśar 2019
- Maķ 2018
- Jślķ 2017
- Maķ 2017
- Febrśar 2017
- Janśar 2017
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Jślķ 2016
- Aprķl 2016
- Mars 2016
- Febrśar 2016
- Janśar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- Įgśst 2015
- Jśnķ 2015
- Maķ 2015
- Aprķl 2015
- Mars 2015
- Febrśar 2015
- Janśar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Įgśst 2014
- Jślķ 2014
- Jśnķ 2014
- Maķ 2014
- Aprķl 2014
- Mars 2014
- Febrśar 2014
- Janśar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Įgśst 2013
- Jślķ 2013
- Jśnķ 2013
- Maķ 2013
- Aprķl 2013
- Mars 2013
- Febrśar 2013
- Janśar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- September 2012
- Įgśst 2012
- Jślķ 2012
- Jśnķ 2012
- Maķ 2012
- Aprķl 2012
- Mars 2012
- Febrśar 2012
- Janśar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Įgśst 2011
- Jślķ 2011
- Jśnķ 2011
- Aprķl 2011
- Mars 2011
- Febrśar 2011
- Janśar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Įgśst 2010
- Jślķ 2010
- Jśnķ 2010
- Maķ 2010
- Aprķl 2010
- Mars 2010
- Febrśar 2010
- Janśar 2010
- Desember 2009
- Nóvember 2009
- Október 2009
- September 2009
- Įgśst 2009
- Jślķ 2009
- Jśnķ 2009
- Maķ 2009
- Aprķl 2009
- Mars 2009
- Febrśar 2009
- Janśar 2009
- Desember 2008
- Nóvember 2008
- Október 2008
- September 2008
- Įgśst 2008
- Jślķ 2008
- Jśnķ 2008
- Maķ 2008
- Aprķl 2008
- Mars 2008
- Febrśar 2008
- Janśar 2008
- Desember 2007
- Nóvember 2007
- Október 2007
- September 2007
- Įgśst 2007
- Jślķ 2007
- Jśnķ 2007
- Aprķl 2007
- Mars 2007
- Febrśar 2007
- Janśar 2007
- Desember 2006
- Nóvember 2006
- Október 2006
- September 2006
Fęrsluflokkar
- Bloggar
- Bækur
- Dægurmál
- Evrópumál
- Ferðalög
- Fjármál
- Fjölmiðlar
- Heilbrigðismál
- Heimspeki
- Íþróttir
- Kjaramál
- Kvikmyndir
- Lífstíll
- Ljóð
- Löggæsla
- Mannréttindi
- Matur og drykkur
- Menning og listir
- Menntun og skóli
- Samgöngur
- Sjónvarp
- Spaugilegt
- Spil og leikir
- Stjórnmál og samfélag
- Sveitarstjórnarkosningar
- Tónlist
- Trúmál
- Trúmál og siðferði
- Tölvur og tækni
- Umhverfismál
- Utanríkismál/alþjóðamál
- Vefurinn
- Viðskipti og fjármál
- Vinir og fjölskylda
- Vísindi og fræði