Bjarni Sigurðsson harmonikkusnillingur frá Geysi. Fáein orð...

Fáein orð og nokkrar myndir af harmonikkusnillingnum Bjarna Sigurðssyni frá Geysi, sem verður jarðsettur frá Skálholti í dag, er að finna hér:

Bjarni Sigurðsson harmonikkusnillingur frá Geysi er nú allur…

 

 

Hver var Ingibjörg H. Bjarnason...?

  

Í dag 19. júní  2015 verður afhjúpuð við Alþingishúsið höggmynd af afasystur minni Ingibjörgu H. Bjarnason, þegar hundrað ár eru frá því að konur fengu kosningarétt og kjörgengi til Alþingis. Verkið er eftir  Ragnhildi Stefánsdóttur myndhöggvara. Ingibjörg var fyrsta konan sem tók sæti á alþingi árið 1922.

Ingibjörg var ekki ein í jafnréttisbaráttunni.  Hún var ein margra merkra baráttukvenna sem fyrr og síðar lögðu baráttunni lið.  Þetta voru sterkar konur og hugaðar.  Ingibjörg naut þess að hafa fengið tækifæri til menntast, bæði hér á landi og erlendis. Það var frekar fátítt á þessum árum.  Nú er öldin önnur og konur hafa sömu tækifæri til menntunar og karlar, en launamisrétti viðgengst enn. Jafnréttisbaráttunni er því ekki lokið.

Á vefnum Garður.is ítarleg lýsing á æviferli Ingibjargar sem Jón Valur Jensson hefur tekið saman. Með góðfúslegu leyfi Jóns birti ég það hér fyrir neðan með smávægilegum breytingum (feitletrun á fáeinum stöðum til að auðvelda lestur af skjá, og fáeinum línubilum bætt við).   Sjá einnig lista yfir ítarefni hér neðst á síðunni.

Ingibjörg Hákonardóttir Bjarnason var fædd á Þingeyri við Dýrafjörð 14. desember 1867, dóttir Hákonar Bjarnasonar (f. 11. sept. 1828, d. 2. apríl 1877, varð úti eftir skipsstrand á Mýrdalssandi), kaupmanns þar og á Bíldudal, og k.h. Jóhönnu Kristínar Þorleifsdóttur (f. 16. des. 1834, d. 11. jan. 1896), sem bæði voru af prestum komin. Börn þeirra hjóna voru 12 talsins, en sjö dóu í æsku. Hin fimm urðu þjóðkunn og tóku upp ættarnafnið Bjarnason. Voru albræður Ingibjargar dr. Ágúst H. Bjarnason, prófessor í heimspeki, Lárus hæstaréttardómari og alþm., Brynjólfur kaupmaður og Þorleifur yfirkennari. Ingibjörg ólst upp frá eins til 12 ára aldurs á Bíldudal, en 1880 fluttist móðir hennar til Reykjavíkur til að koma börnunum til mennta. Ingibjörg gekk á næsta ári í Kvennaskólann í Rvík og lauk þaðan prófi 1882. Var hún síðan við nám árin 1882-84 í kvenlegum listum ásamt dönsku, ensku og teiknun hjá Þóru, dóttur Péturs biskups Péturssonar. Eftir það hélt hún til framhaldsnáms í Kaupmannahöfn 1884-5, en varð að hverfa heim vegna veikinda móður sinnar. Fór aftur á sömu slóðir 1886 til náms í ýmsum greinum, þ.á m. leikfiminám og lauk prófi í þeirri grein við Institut Paul Petersen; mun hafa verið fyrst íslenzkra kvenna til að ljúka prófi í þeirri grein. Dvaldist hún í Khöfn við nám og störf til 1893, en móðir hennar hélt þar heimili fyrir börn sín sem voru þar við nám. Enn síðar dvaldist Ingibjörg erlendis 1901-3 og kynnti sér skólahald, einkum í Þýzkalandi og Sviss.


Hún fluttist heim 1893, var við kennslustörf í Rvík til 1901, kenndi m.a. leikfimi við Barnaskólann, en í Kvennaskólanum kenndi hún á árunum 1893-1901 svo fjölbreyttar greinar sem leikfimi, bróderí, útsaum, léreftasaum, hvítbróderí, teiknun, dans, heilsufræði og dönsku. Þá tóku við tvö utanferðarár, unz hún var aftur kennari við Kvennaskólann 1903-6, á síðustu árum Þóru Melsteð sem forstöðukonu.

Hún var ráðin sem forstöðukona skólans 1906 og gegndi því starfi til æviloka. "Forstöðukvennaskiptin urðu slétt og felld, þrátt fyrir kynslóðaskiptin. Frú Þóra vildi, að frk. Ingibjörg tæki við, enda mun hún af flestum hafa verið talin nær sjálfkjörin til starfsins og ekki verið því mótfallin sjálf" (AE). Lýsti Þóra Ingibjörgu þannig í riti um skólann 1874-1906: "Mér er kunnugt um þrek hennar, þekkingu og dugnað, hún hefur kennt bæði við kvennaskólann og víðar og áunnið sér almanna lof." Setti hún fljótt mark sitt á skólann, m.a. með ýtarlegri skólaskýrslum og nýbreytni í náminu, en um leið var nauðsynlegt að afla frekari fjárveitinga frá Alþingi til reksturs skólans, og var skólinn settur í nýju húsnæði, sem var reyndar í eigu Steingríms Guðmundssonar trésmiðs, við Fríkirkjuveg þann 6. okt. 1909. Var hann nú ekki einungis einn fjölmennasti skólinn, heldur einnig "fjölmennasta heimili í Reykjavík" vegna heimavistarinnar, og krafðist allt þetta sem og naumur fjárhagur ýtrustu skipulagningar af Ingibjörgu (AE). Þá var tekin upp kennsla í þýzku, enskukennsla aukin, hjúkrunarkennsla hafin fyrir allar námsmeyjar og sumt í verklegu kennslunni og trúfræði fellt niður, meðfram í sparnaðarskyni; skólareglur voru einnig gerðar ýtarlegri.

Árið 1925 var lagt fram á Alþingi frumvarp til laga um að ríkisstjórnin tæki að sér Kvennaskólann. Voru Jón Magnússon forsætisráðherra og Ingibjörg, sem þá sat á þingi, bæði meðmælt frumvarpinu, en það það mætti harðri mótspyrnu, einkum Jónasar frá Hriflu, og var það fellt eftir þriðju umræðu á jöfnum atkvæðum. Má lesa um þetta o.fl. í sögu skólans í ritinu Kvennaskólinn í Reykjavík 1874-1974. En vorið 1930 keypti skólinn húsið á Fríkirkjuvegi með stuðningi Alþingis og Reykjavíkurborgar.

Ingibjörg var stöðuglynd og sýndi reglufestu í skólahaldinu, bar umhyggju fyrir námsmeyjunum, var til fyrirmyndar um starfshætti bæði skólans og heimavistarinnar og hafði forgöngu um að kennsla var tekin upp í svo þörfum greinum sem hjúkrun í heimahúsum, meðferð ungbarna og hjálp í viðlögum. Hún fór í margar utanlandsferðir í skólastjóratíð sinni til að kynna sér hið markverðasta í skóla- og uppeldismálum. Hún var fyrsti og eini heiðursfélagi Nemendasambands skólans, sem stofnað var 1937, og sást á því, hvern hug og virðingu eldri nemendur báru til hennar.


Ingibjörg var umbóta-, kvenréttinda- og félagsmálakona. Hún tók á yngri árum mikinn þátt í starfsemi Thorvaldsensfélagsins og sat í stjórn þess; var hún valin til að halda ræðu fyrir minni félagsins á 25 ára afmæli þess. Þá starfaði hún mikið í Lestrarfélagi kvenna í Reykjavík og Hinu íslenzka kvenfélagi. Hún átti mestan þátt í stofnun Hins íslenzka heimilisiðnaðarfélags 1913, sem formaður nefndar um undirbúning og lagasetningu þess félags (aðrir í nefndinni voru Matthías Þórðarson þjóðminjavörður og Jón Þórarinsson fræðslumálastjóri).


Íslenzkar konur fengu kosningarétt til Alþingis með lögum, sem undirrituð voru af konungi þann 19. júní 1915, og hefur sá dagur síðan verið hátíðardagur kvenna. Það skilyrði var þó sett, að þær skyldu vera orðnar fertugar að aldri, en því var breytt 1920 í kjölfar Sambandslaganna, og hefur síðan ríkt jafnrétti kynjanna að þessu leyti. Kosningarétti kvenna var fagnað á miklum fjöldafundi þann 7. júlí 1915 eftir hátíðargöngu um miðbæ Reykjavíkur, en hornaflokkur lék undir íslenzk lög. Fór fundurinn fram á fánum skreyttum Austurvelli, og gekk sendinefnd fimm kvenna inn í þinghúsið og færði sameinuðu þingi fagurt, skrautritað ávarp frá íslenzkum konum. Hafði Ingibjörg orð fyrir þeim og gerði það með virðuleik og skörungsskap (hinar nefndarkonurnar voru Bríet Bjarnhéðinsdóttir, Elín Stephensen, Kristín Jacobson og Þórunn Jónassen). Forseti Sameinaðs Alþingis þakkaði með stuttri ræðu, sem og ráðherra, Einar Arnórsson, og voru konur hylltar af þingheimi með þreföldu húrrahrópi. Á Austurvelli söng kvennakór kvæði ort í tilefni dagsins, lesið var upp skeyti til Kristjáns konungs X og drottningar frá kvennafundinum og ávarpið til Alþingis, en síðan fluttu Bríet Bjarnhéðinsdóttir og Ingibjörg H. Bjarnason ræður. Var samkoman "ein sú fjölmennasta sem sést hafði hér á landi, ef ekki sú fjölmennasta  og aldrei höfðu áður sést svo margar og jafn-prúðbúnar konur. Þá var þetta í fyrsta sinn sem íslenzki fáninnn var hafður uppi á fjölmennri útisamkomu sem viðurkenndur sérfáni Íslands," en konungur hafði undirritað frumvarp þess efnis þann hinn sama 19. júní.


Konur vildu nú minnast þessarar miklu réttarbótar á einhvern hátt, sem verða mætti þjóðinni allri til heilla. Þær ákváðu að beita sér fyrir byggingu landspítala. "Með því væri réttarbót þessari reistur verðugur minnisvarði" (SBT). Það var Ingibjörg sem hafði forgöngu um söfnun fjár til stofnunar sjúkrahússins; var hún formaður landspítalasjóðsnefndar frá stofnun sjóðsins 19. júní 1915 til æviloka. Vann hún að því með oddi og egg að koma byggingu spítalans í framkvæmd. Þá var hún einnig formaður Minningargjafasjóðs landspítala Íslands frá upphafi hans til æviloka, en fé hans var lagt til framfærslu fátækum sjúklingum. Þakkaði Guðmundur Hannesson prófessor íslenzkum konum heiðurinn af því, að spítalinn tók til starfa, þær söfnuðu með margra ára erfiði 300.000 kr., sem reið baggamuninn.


Árið 1922 var Ingibjörg fyrst kvenna kjörin til setu á Alþingi, fulltrúi hins ópólitíska kvennalista eða C-listans, sem boðinn var fram á vegum hluta kvennahreyfingarinnar. Var hún landskjörinn alþingismaður 1922-30 og skipaði sér sæti í Íhaldsflokknum, síðar Sjálfstæðisflokknum. Helztu hugsjónamálin voru landspítalamálið, bætt fátækralöggjöf og eftirlit með umkomulausum börnum og gamalmennum, en hún beitti sér einnig fyrir öðrum þjóðþrifamálum, m.a. þeim sem vörðuðu réttarbætur kvenna, menntamál og listir. "Hún leit ekki á sig fyrst og fremst sem málsvara kvenna í landinu, heldur þingmann allrar þjóðarinnar" (SBT). Hún var 2. varaforseti Efri deildar Alþingis 1925-27. "Hún flutti merkt frumvarp um skipun opinberra nefnda árið 1927. Í því fólst áskorun til ríkisstjórnarinnar um að konur fengju sæti í nefndum sem skipaðar væru á vegum þingsins og vörðuðu almenning. Hún sagði að konur hefðu beðið eftir því að vera kallaðar til samvinnu um fleira en það eitt að kjósa í þau 12 ár sem þær hefðu haft kosningarétt, en án árangurs. Þessi tillaga hennar náði ekki fram að ganga á þingi" (Heimastjorn.is).

Sagnfræðingur, sem lítur til baka, lýsir ástandinu þannig: "Þegar Ingibjörg H. Bjarnason var kjörin á þing árið 1922 voru flestir þeirra karla sem stutt höfðu kvenréttindin horfnir á braut, enda voru róttækustu tillögur hennar felldar, jafnvel umræðulaust. Það þurfti ekki að ræða svona kvenréttindaraus. Hér er fullkomið jafnrétti milli karla og kvenna og hefur lengi verið," skrifaði Morgunblaðið árið 1926. Tímar bakslags og andstöðu gengu í garð, og þeir tímar stóðu fram yfir 1960" (Kristín Ástgeirsdóttir, í erindi um íslenzka karla og réttindabaráttu kvenna).  

Ingibjörg átti sæti í landsbankanefnd 1928-32 og menntamálaráði 1928-34, einnig í fjárveitinganefnd efri deildar og lengst af í menntamálanefnd. Sama ár og hún lét af þingstörfum var önnur sjálfstæðiskona kjörin til þingsetu, en það var Guðrún Lárusdóttir rithöfundur.

Ingibjörg gegndi þó áfram störfum sem skólastjóri Kvennaskólans allan þennan tíma og til æviloka, en hún lézt þann 30. október 1941, á 74. aldursári. Hafði hún verið afburðakennari, ströng, en full umhyggju, réttlát í skiptum við starfsfólk og nemendur skólans og skildi aðeins eftir bjartar minningar. Við skólastjórn Kvennaskólans, eftir fráfall hennar, tók Ragnheiður Jónsdóttir, sem þar hafði kennt áratugum saman og verið sem hægri hönd hennar.


Ingibjörg var kona aðsópsmikil og verður jafnan talin í fremstu röð kvenna sem gáfu sig að þjóðmálum, eftir að konum var veittur kosningaréttur 1915. Hún var fríð kona og virðuleg og hélt þeim einkennum fram á elliár. Hún var ein af þeim konum, er settu svip á bæinn (SBT). Á efri árum sínum gaf hún stóran sjóð, 15.000 krónur, til að styrkja framhaldsnám námsmeyja skólans erlendis. Og í erfðaskrá sinni afleiddi hún skólann að eignum sínum að undanskildu því, sem hún ánafnaði ættingjum og vinum. "Náði því umhyggja frk. Ingibjargar H. Bjarnason fyrir Kvennaskólanum í Reykjavík út yfir gröf og dauða" (SBT).  
Ingibjörg var ógift og barnlaus.

                                                                                                                                      (JVJ)

 

 

 

 

 

 Ingibjörg H. Bjarnason á alþingi

 

 

Málverk af Ingibjörgu H. Bjarnason var afhjúpað í efrideildarsal Alþingishússins 9. mars 2005. Ingibjörg var fyrst kvenna kosin þingmaður árið 1922. Ragnhildur Helgadóttir, sem fyrst kvenna var kjörin forseti (aðalforseti) þingdeildar, afhjúpaði málverkið sem er eftir Gunnlaug Blöndal listmálara.

 

 

                                                       Íhaldsflokkurinn 1924

 

 

 Ítarefni:

• Ingibjörg H. Bjarnason (Alþingisvefur)
• Ingibjörg H. Bjarnason tók fyrst kvenna sæti á Alþingi (Alþingisvefur)
  
• Ingibjörg H. Bjarnason (nemendaverkefni)
• Málsvari íslenskra kvenna eftir Kristínu Ásgeirsdóttur.
• Erindi Kristínar Ástgeirsdóttur á Alþingi 8. júlí 2012 á hátíðarsamkomu þar sem minnst var að 90 ár voru liðin frá kjöri fröken Ingibjargar á Alþingi.
• Ingibjörg H. Bjarnason á enskri síðu á Wikipedíu.
• Ingibjörg H. Bjarnason á íslenskri síðu á Wikipedíu.

 

 Til hamingju með daginn konur!

Borgaryfirvöld í Feneyjum töldu framlag Íslands og Islams ógn við öryggið...

 

 

 

 

Eru Íslendingar stundum kjánar?    

Ekki er laust við það.  Stundum meira segja miklir kjánar.

Þessi mál eru gríðarlega viðkvæm og eldfim á meginlandinu. Það er erfitt að átta sg á afleiðingum þess að ögra, þó það sé ekki ætlunin.      

Stundum skammast maður sín fyrir að vera Íslendingur.

 

 

Af vef Ríkisútvarpsins:

Töldu framlag Íslands „ógn við öryggið“

06.05.2015 - 23:26

http://www.ruv.is/node/896183

"Borgaryfirvöld í Feneyjum sendu Kynningarmiðstöð íslenskrar myndlistar bréf þar sem fram kom að lögreglan teldi framlag Íslands á Feneyjatvíæringinum „ógn við öryggið.“ Þetta kemur fram í úttekt New York Times um mosku Christoph Büchel sem nú rís í Feneyjum.

 

New York Times hefur bréfið undir höndum. Þar segir að lögreglan í Feneyjum hafi meðal annars gert athugasemdir við staðsetningu moskunnar og talið að hún væri mikill hausverkur. 

Moskan stendur nærri göngubrú við síki. Lögreglan í Feneyjum taldi að erfitt yrði að hafa mikla öryggisgæslu á þessu svæði - það væri nauðsynlegt í ljósi þeirrar hryðjuverkaógnar sem stafaði frá öfgatrúarhópum.

New York Times fullyrðir enn fremur að forsvarsmenn Feneyjatvíæringsins hafi sem minnst viljað vita af framlagi Íslands. Enginn frá listahátíðinni svaraði skilaboðum blaðsins þegar leitað var eftir viðbrögðum.

Fram kemur í umfjöllun New York Times að Büchel og Nína Magnúsdóttir, sýningarstjóri sýningarinnar, hafi eftir þetta bréf ráðfært sig við lögfræðinga. Eftir fundarhöld hafi verið ákveðið að halda áfram með verkið.

Hamad Mahamed, sem á að stýra bænastarfi moskunnar, segir í samtali við New York Times að moskan sé mikilvægt verkefni fyrir samfélag múslima. „Þarna gefst okkur tækifæri til að sýna fólki hvað íslam snýst raunverulega um - það eru ekki myndirnar sem sýndar eru í fjölmiðlum.“

Fram kom í tilkynningu Kynningarmiðstöðvarinnar í síðasta mánuði að moskan verði í yfirgefinni kirkju frá 10. öld. Þetta er fyrsta moskan í Feneyjum en hún er unnin í nánu samstarfi við samfélög múslima á Íslandi og í Feneyjum.

New York Times segir að Büchel hafi leitað mánuðum saman að samstarfsaðila í Feneyjum. Þegar hann hafi loksins fundið kirkjuna hafi borgaryfirvöld bannað honum að breyta henni að utan.  Hann hafi til að mynda ekki mátt setja upp lágmynd með orðunum Allahu akbar eða „Allah er mikill“. 

Büchel hefur sjálfur sagt að hann vilji með verkinu vekja athygli á pólitískri „stofnanavæðingu aðskilnaðar og fordóma, hvar sem er í heiminum.“   "

 

 

 

Myndin efst á síðunni er af vef RÚV þar sem fjallað er um málið.

 

 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• mosque.pdf

Takk fyrir framtakið stjörnuskoðunarmenn...!

 

 

Nokkrir félagar mínir í Stjörnuskoðunarfélagi Seltjarnarness sýndu fádæma dugnað og frumkvæði þegar þeir fluttu inn 75.000 sólmyrkvagleraugu og gáfu grunnskólabörnum um land allt bróðurpartinn, en seldu almenningi hluta þeirra til að fjármagna verkefnið. Fyrir það eru flestir þakklátir, ef undanskildir eru fáeinir kverúlantar sem af óskiljanlegum ástæðum voru með dónaskap og skæting í garð þessara áhugasömu sjálfboðaliða.

Stjörnuskoðunarmenn vildu gefa börnunum gleraugun til minja um atburðinn. Af einhverjum óskiljanlegum ástæðum leyfðu skólastjórnendur í Reykjavík það ekki og létu börnin skila gleraugunum til skólanna...

Það er víst margt óskiljanlegt í hegðun manna.

Eftir 11 ár verður almyrkvi á sólu á Íslandi. Þá munu skólarnir í Reykjavík eiga birgðir af sólmyrkvagleraugum og mun Stjörnuskoðunarfélagið þá geta sleppt þeim skólum ef þeir endurtaka leikinn, og einbeitt sér að skólum utan höfuðborgarinnar og kannski einnig leikskólunum...   Auðvitað yrði það ekki óskiljanlegt, eða þannig...

Líklega verða allir búnir að gleyma leiðindunum þá og gleraugun í hirslum skólanna löngu týnd.  Við skulum bara leyfa okkur að fara að hlakka til strax og vera viðbúin tímanlega, því eitt er víst, tíminn flýgur .

 

Stjörnuskoðunarfélag Seltjarnarness er í raun eina félag sinnar tegundar á Íslandi, enda búa félagar víða á landinu. Sjálfur hef ég verið félagi frá því á síðustu öld og setið í stjórn þess um skeið.   Takk fyrir frábært framtak félagar !

  

www.astro.is

 

 

 

Hystería í aðdraganda sólmyrkvans

Minningar frá sólmyrkvanum 1954 og sólmyrkvinn 2015...

 

 

30. júní árið 1954 var almyrkvi á sólu sem sást mjög vel syðst á Suðurlandi, og einna best nærri Dyrhólaey. Þar var almyrkvi, en aðeins deildarmyrkvi í Reykjavík.

Ég var svo lánsamur að fá að fara með frændfólki að Dyrhólaey og njóta atburðarins í einstaklega góðu veðri. Þar var kominn saman fjöldi fólks og þar á meðal fjölmargir útlendingar, því þetta var einn besti staðurinn til að njóta fyrirbærisins.

Við lögðum af stað frá Reykjavík eldsnemma morguns, því drjúgur spölur var til Dyrhólaeyjar og vegurinn auðvitað venjulegur lúinn malarvegur með þvottabrettum. Búist var við almyrkva um hádegisbil svo eins gott var að vera snemma á ferðinni. Ferðin austur gekk vel og vorum við mætt vel tímanlega. Eins og oft var allnokkuð brim við ströndina og upplagt að bregða á leik í fjöruborðinu meðan beðið var almyrkvans. Strákurinn naut þess vel.

Skyndilega mátti sjá smá sneið á jaðar sólar þegar máninn byrjaði að mjaka sér fram fyrir hana. Margir voru með rafsuðugler eða svarta filmu til að deyfa skært sólarljósið og nokkrir með sótaða glerplötu, en vafalítið hafa margir fengið meiri birtu í augun en hollt getur talist.

Smám saman stækkaði skugginn af tunglinu og bráðlega hafði hann næstum hulið alla sólina. Nú dimmdi óðum og fuglarnir í bjarginu þögnuðu. Þessi nótt sem nú skall á um hásumarið kom þeim greinilega á óvart. Spennan óx og allir störðu þögulir til himins.  Nokkru síðar huldi máninn nákvæmlega alla sólina og sást einungis bjartur hringur á himninum. Almyrkvi á sólu. Undrunarhljóð hljómuðu. Almyrkvinn varði ekki lengi. Skyndilega sást ofurskært tindrandi ljós við jaðar tunglsins. Þetta var sólin að gægjast fram. Máninn og sólin mynduðu nú hinn fræga demantshring sem aðeins sést við almyrkva. Enn meiri undrunarhljóð...  (Myndin efst er af svona demantshring).

Smám saman sást meira af sólinni og fuglarnir tóku gleði sína aftur þegar birti. Mannfjöldinn leyndi ekki gleði sinni. Þetta yrði ógleymanlegt.

 

Vafalítið hefur þessi upplifun haft þau áhrif á guttann litla að hann fékk áhuga á himingeimnum, áhuga sem enn er fyrir hendi. Hann hafði orðið vitni að mögnuðum atburði sem allt of fáir fá tækifæri til að upplifa.


Daginn eftir birtist skemmtileg frásögn í Morgunblaðinu:  

   Forsíða
   Framhald á síðu 2

 

Fólk fylg­ist með al­myrkva við Dyr­hóla­ey í gegn­um svört spjöld árið 1954

Mynd úr Ljós­mynda­safni Ólafs K. Magnús­son­ar / ​Morg­un­blaðsins. Ólaf­ur K. Magnús­son

 

 

 

Ég á ekki neina ljósmynd frá þessum atburði, en nokkrar sem ég hef tekið af öðrum deildarmyrkvum:

 

  

 

 Myndina tók ég af deildarmyrkvanum 1999. Myndin er tekin í gegn um rafsuðugler.
Meira hér: Sólmyrkvinn að morgni 1. ágúst 2008

 

 

 

 Deildarmyrkvi á sólu. Myndin tekin 1. ágúst 2008 nærri Gullfossi.
Meira hér: Sólmyrkvinn 2008

 

Sólmyrkvi? Tja, þetta er reyndar Venus sem skyggir á hluta sólarinnar.
Myndin er tekin 11. júní 2004 klukkan 07:45.
Meira hér: Þverganga Venusar

 

Þverganga Venusar 5. júní 2012.
Fleiri myndir hér: Myndir frá þvergöngu Venusar
Ekki beinlínis sólmyrkvi :-)

 

--- --- ---

 

Sólmyrkvinn að morgni föstudagsins 20. mars 2015 

Þetta verður ekki almyrkvi eins og árið 1954,
en tunglið mun þó ná að hylja 97% sólskífunnar.

Á Stjörnufræðivefnum eru frábær myndbönd sem sýna vel hvernig sólmyrkvinn
gæti lítið út frá nokkrum stöðum á Íslandi. Hér er eitt þeirra sem á við Reykjavík. 
Meira hér: http://www.stjornufraedi.is/solkerfid/solin/solmyrkvi/solmyrkvi-20.-mars-2015/

 

Sólmyrkvi 20. mars 2015 úr Reykjavík from Stjörnufræðivefurinn on Vimeo.

***

 

Vantar þig sólmyrkvagleraugu?
Stjörnuskoðunarfélagið verður með sólmyrkvagleraugun til sölu í
Smáralind helgina 14.-15. mars.

Gleraugun kosta 500 kr. stykkið og allur ágóði
verður notaður í fleiri fræðsluverkefni.

 

 

Krækjur:

Stjörnufræðivefurinn um sólmyrkvann 2015

Sólmyrkvinn að morgni 1. ágúst 2008.

Sólmyrkvinn í dag. Myndir. (2008)

Tunglmyrkvinn aðfararnótt fimmtudagsins 21. febrúar 2008

Stjörnuskoðunarfélag Seltjarnarness

 

 

 

 

 Jörðin, sólin bak við tunglið og vetrarbrautin

 

Einstæð mynd af almyrkva

Svanavatnið - Hið eina sanna - (Myndir)...

 

 

 

 

Í lok mars s.l. varð pistlahöfundur vitni að tilkomumiklum dansi í kvöldsólinni sem varpaði gullinni birtu á dansparið, miklu fegurri dansi en sést hefur nokkru sinni á leiksviði eða í tónleikahúsi. Þetta var ekki nein eftirlíking við tónlist eftir Pyotr Tchaikovsky, heldur ekta.  Ástfangnir svanir tjáðu tilfinningar sínar, lengi og innilega. Taumlausar ástríður tókust þar á. Svanavatnið í allri sinni dýrð.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ég reið um sumaraftan einn
á eyðilegri heiði;
þá styttist leiðin löng og ströng,
því ljúfan heyrði’ eg svanasöng,
já, svanasöng á heiði.

Á fjöllum roði fagur skein,
og fjær og nær úr geimi
að eyrum bar sem englahljóm,
í einverunnar helgidóm,
þann svanasöng á heiði.

Svo undurblítt ég aldrei hef
af ómi töfrast neinum;
í vökudraum ég veg minn reið
og vissi’ ei, hvernig tíminn leið
við svanasöng á heiði.

  Steingrímur Thorsteinsson 

 

 

Myndirnar eru teknar með Panasonic Lumix FZ200 með Leica linsu 25-600mm f2,8.

Myndirnar eru teknar í uppsveitunum, skammt fyrir sunnan Haukadalsheiði.

 

 

 

 

 

 

 

Síðasti dagur vetrar og fyrsti dagur sumars...

 

 

 

Sumardagurinn fyrsti, einnig kallaður Yngismeyjardagur, er fyrsti dagur Hörpu, sem er fyrstur af sex sumarmánuðum í gamla norræna tímatalinu. 

Í bókinni Saga daganna eftir Árna Björnsson þjóðháttarfræðing segir:

"Hvarvetna var fylgst með því, hvort frost væri aðfararnótt sumardagsins fyrsta, þ.e. hvort saman frysti sumar og vetur. Yfirleitt var það talið góðs viti og jafnvel álitið að rjóminn ofan á mjólkurtrogunum yrði jafn þykkur og ísskánin á vatninu þessa nótt. Í því skyni settu menn skál eða skel með vatni út um kvöldið og vitjuðu svo eldsnemma morguns."

Ekki eru likur á að vetur og sumar frjósi saman í ár.  Samkvæmt þjóðtrúnni er það ekki góðs viti, en það er jú bara þjóðtrú...

Sumardagurinn fyrsti á sér merkilega sögu á Íslandi, því áður en rómverska tímatalið barst hingað til lands með kirkjunni litu menn á fyrsta dag sumars sem upphaf ársins. Eins konar nýársdagur. Aldur manna og dýra var þá talinn í vetrum, og enn er aldur húsdýra talinn í vetrum. Sumardagurinn fyrsti er því með merkilegustu dögum ársins. Nánar hér á Vísindavefnum. Þar segir meðal annars:

"Það er hvergi sagt berum orðum í lögum, en menn virðast hafa litið á fyrsta dag sumars sem upphaf ársins. Það sést á því að aldur manna var áður jafnan talinn í vetrum, og enn er svo um aldur húsdýra. Því var dagurinn haldinn hátíðlegur. Meðal annars er vitað um sumargjafir að minnsta kosti fjórum öldum áður en jólagjafir fóru að tíðkast. Þá var haldin matarveisla sem þótti ganga næst jólunum. Fyrsti dagur sumars var líka frídagur frá vinnu og börn fengu að fara á milli bæja til að leika sér við nágranna. Þá var hann einnig helgaður ungum stúlkum og nefndur yngismeyjadagur. Piltar máttu þá gefa í skyn hverja þeim leist á. Þetta var sambærilegt við bóndadaginn og konudaginn á fyrsta degi þorra og góu."

 

Gleðilegt sumar og takk fyrir veturinn 

Í dag er vorjafndægur - Egg sem standa upp á endann...

 

 

 

 

Í dag er jafndægur að vori. Dagur og nótt eru jafn löng og á morgun verður dagurinn lengri en nóttin.

Í Skáldskaparmálum Snorra-Eddu segir um vorið að það sé frá jafndægri til fardaga, en þá taki við sumar til jafndægris á hausti. Samkvæmt því lauk vetrinum í gær.

Með orðinu jafndægur er átt er við þá stund þegar sól er beint yfir miðbaug jarðar, sem í fornu máli hét jafndægrishringur, og dagur og nótt eru jafnlöng um alla jörðina. Þetta gerist tvisvar á ári, á vorjafndægri á tímabilinu 19.-21. mars og á haustjafndægri 21.-24. september. Um þetta leyti er dagurinn um það bil jafnlangur nóttinni hvar sem er á jörðinni, og af því er nafnið dregið.

 

 Úr skáldskaparmálum Snorra-Eddu:

,,Frá jafndægri er haust, til þess er sól sezt í eykðarstað. Þá er vetr til jafndægris. Þá er vár til fardaga. Þá er sumar til jafndægris. Haustmánuðr heitir inn næsti fyrir vetr, fyrstr í vetri heitir gormánuðr, þá er frermánuðr, þá er hrútmánuðr, þá er þorri, þá gói, þá einmánuðr, þá gaukmánuðr ok sáðtíð, þá eggtíð ok stekktíð, þá er sólmánuðr ok selmánuðr, þá eru heyannir, þá er kornskurðarmánuðr."

 

Sumir trúa því að tvisvar á ári sé hægt að láta egg standa upp á endann, þ.e. þegar jafndægur er á vori og á hausti.  Nú er bara að prófa!

Sjálfur gat ég ekki staðist freistinuna og prófað með fallegum brúnum íslenskum eggjum.  Á myndinni efst standa þrjú egg á rennisléttri keramik eldavélarhellunni.   Nú er komið að þér að prófa, lesandi góður!

 

 

Almenn rökfræði, bók sem kom út fyrir 100 árum og tölvutæknin í dag...

 

 

Í ár eru liðin 100 ár síðan afi minn og nafni gaf út bókina Almenn rökfræði - Til notkunar við sjálfsnám og nám í forspjallsvísindum við Háskóla Íslands. 

 

Af Vísindavefnum: Ágúst H. Bjarnason (1875-1952) var skipaður í embætti prófessors í heimspeki við stofnun Háskóla Íslands árið 1911 og gegndi því embætti í 34 ár. Embættið fól meðal annars í sér kennslu heimspekilegra forspjallsvísinda, sem þá var skyldugrein fyrir alla nemendur Háskólans. Þegar Ágúst lét af störfum árið 1945 var talið að hann hefði kennt tæplega 1000 stúdentum, en auk kennslu gegndi hann stöðu rektors í tvígang og sat í háskólaráði í samtals þrettán ár. Um tuttugu ára skeið hafði hann einnig skólastjórn Gagnfræðaskóla Reykvíkinga með höndum, eða allt frá stofnun hans árið 1928 til ársins 1948. Það er þó ekki vegna þessara starfa sem nafn hans hefur haldist á lofti heldur er hans fyrst og fremst minnst vegna ritverka hans, sem voru á sínum tíma bæði útbreidd og áhrifamikil. Ber ritröðin Yfirlit yfir sögu mannsandans (1906-1915) höfuð og herðar yfir önnur verk hans að því leyti.   Sjá meira hér.

 

Rökfræðin er í dag undirstaða tölvutækninnar og margt furðu líkt með þessari gömlu bók og góðum kennslubókum í undirstöðuatriðum tölvutækninnar og forritun, og er ekki tilviljun að við smíði tölva eru svokallaðar rökrásir notaðar.  Sömu eða hliðstæð hugtök að aðferðir koma fyrir.  Margir kannast við Venn myndir (eða mengjafræði) og sannleikstöflur (e: truth tables).  Hvort tveggja er notað í bókinni.  Í þessum stutta pistli verður þessi skyldleiki skoðaður aðeins nánar ásamt því sem efni bókarinnar verður kynnt í stuttu máli með ljósritum úr bókinni.  Að sjálfsögðu getur aðeins verið um örstutt ágrip að ræða því þessi 100 ára gamla bók er 125 blaðsíður að lengd.

 

Formáli höfundar hefst á þessum orðum:

 

 

 

Inngangur bókarinnar:

 

 

 

 

Efni bókarinnar skiptist í þrjá hluta:  Hugsunarfræði, Þekkingarfræði  og   Um rökskekkjur og rangar staðhæfingar, og hver hluti í nokkra kafla:

 

 

 

 

Í fyrsta hluta bókarinnar er fjallað um það sem höfundur nefnir Hugsunarfræði (logica formalis). Þar er fjallað fræðilega um aðferðir til að greina viðfangsefnið og draga réttar ályktanir.  Í  raun er þetta sama stærðfræði og aðferðafræði notuð er í fræðibókum um grunnatriði tölvutækninnar í dag,  þó svo að framsetningin sé að hluta til frábrugðin, enda hugsar mannsheilinn ekki á sama hátt og tölvan. Þeir sem lært hafa dálítið í tölvutækni ættu að kannast við úrklippur úr þessari 100 ára gömlu bók, en það þarf auðvitað ekki að koma á óvart því ekki varð tölvutæknin allt í einu til úr engu. Hún byggir á traustum grunni sem lagður var á löngum tíma.  Kaflar þessa hluta bókarinnar nefnast: Hugsunarlögmálin,  Hugtök,  Dómar  og  Rökleiðslur.

 

 

 

 

 

 Hér má sjá dæmi um aðferðafræði sem sumir kannast við úr tölvutækninni.

---

 

Í öðrum hluta bókarinnar er fjallað um Þekkingarfræðina (logica materialis).  Þar stendur í byrjun:

„Eins og tekið hefur verið fram á hugsunin, til þess að hún geti orðið að sannri þekkingu, ekki einungis til að vera rökrétt, heldur og raunrétt. Hugsunarfræðin hefur nú kennt oss, í hverju rökrétt hugsun er fólgin; en nú á þekkingarfræðin að kenna oss, á hvern hátt og að hve miklu leyti rökrétt hugsun getur orðið að raunréttri þekkingu...."

 

 

 

Enn og aftur kemur á óvart að hér eru notaðar sömu aðferðir og í tölvutækninni þegar vandamálin eru krufin til mergjar áður en tölvan er forrituð: 

 

 

Kaflar þessa hluta bókarinnar nefnast:  Tilgangur og eðli þekkingarinnar,  Stig þekkingarinnar,  Hinar vísindalegu aðferðir  og  Takmörk þekkingarinnar.

 

---

 

 

Þriðji og síðasti hluti bókarinnar nefnist Um rökskekkjur og rangar staðhæfingar.

 

 

 

---

 

Aftast í bókinni er  „Orðasafn yfir helstu fræðiorð og íslensk nýyrði, sem notuð eru í bók þessari, með tilvitnun í þær greinar, þar sem orðin koma fyrst fyrir".   Þessi fræðiorð og nýyrði eru um 300 talsins.

 

 

 

 

Að lokum er hér fyrir neðan allur formáli bókarinnar klipptur saman af tveim síðum, en efst var aðeins hluti hans:

 

--- --- ---

 

Ofangreint er úr frumútgáfu bókarinnar sem notuð var alllengi við kennslu í Háskóla Íslands. Bókin er ekki til sem rafbók, en úr því mætti gjarnan bæta.

Vonandi hafa einhverjir haft nokkra ánægju af því að kynnast efni þessarar 100 ára gömlu bókar um rökfræði.

 

 

Ritstjórinn óskar lesendum pistilsins gleðilegs árs.

Rannsóknir á norðurljósum á Íslandi í 30 ár...

 

 

 

 

S.l. miðvikudag fór ég á fyrirlestur í Hátíðasal Háskóla Íslands þar sem fjallað var um rannsóknir á norðurljósum á Íslandi í 30 ár. Í kynningu á fyrirlestrinum stóð:

 

Prófessor Natsuo Sato
Pólrannsóknastofnun Japans

Miðvikudaginn 4. september 2013 heldur Natsuo Sato, prófessor við Pólrannsóknastofnun Japans, fyrirlestur um rannsóknir japanskra og íslenskra vísindamanna á norðurljósunum síðastliðin þrjátíu ár. Fyrirlesturinn fer fram í hátíðasal Háskóla Íslands og hefst klukkan 16:00. Aðgangur er ókeypis og eru allir velkomnir.

Undanfarin 30 ár hafa athuganir á norðurljósum verið framkvæmdar á þremur stöðum á Íslandi í samstarfi japönsku Pólrannsóknastofnunarinnar og Raunvísindastofnunar Háskólans. Rannsóknarstöð Japana í Syowa á Suðurskautslandinu og stöðvarnar á Íslandi þykja kjörnar til rannsókna á gagnstæðum segulljósum.

Gagnstöðupunktar eru staðir sem tilteknar jarðsegulsviðslínur tengja á norður- og suðurhveli. Segulsviðslínur á pólsvæðum jarðar tengjast annað hvort við gagnstætt hvel (lokaðar segulsviðslínur) eða geimsegulsviðið (opnar segulsviðslínur). Hlaðnar agnir frá sólinni ferðast eftir þessum línum og því er stundum talað um að norður- og suðurljósin séu spegilmyndir hvors annars. Þrjátíu ára rannsóknir sýna hins vegar að spegluð norðurljós eru fátíð.

Mælingar á gagnstæðum segulljósum veita einstakt tækifæri til rannsókna á því hvar og hvernig hinar ósýnilegu segulsviðslínur tengja jarðarhvelin; hvaða áhrif sólvindurinn hefur á segulhvolf jarðar og á eðli hröðunarferla norðurljósa.

Mjög fáir heppilegir athugunarstaðir eru á suðurhveli sem takmarkar gagnstöðuathuganir á jörðu niðri. Gera þarf sjónmælingar samtímis frá tveimur gagnstöðupunktum á jörðinni, en til þess þurfa báðar athugunarstöðvarnar að vera í myrkri og veður þarf að vera hagstætt. Þrátt fyrir þessar takmarkanir hafa margir áhugaverðir segulljósaatburðir greinst.

Í erindinu verður fjallað almennt um norðurljós, gagnstæð segulljós og þrjátíu ára sögu norðurljósarannsókna Japana á Íslandi. Að auki verður rætt um fyrirbæri eins og norðurljósaslit, norðurljósaperlur og blikótt norðurljós. Fjöldi mynda og myndskeiða verður sýndur.

Erindið verður haldið á ensku.

 

Skemmst er frá því að segja að fyrirlesturinn var bæði fróðlegur og ánægjulegur. Þetta var eins konar hátíðarfyrirlestur til að fagna þessu 30 ára afmæli norðurljósarannsókna Japana á Íslandi og því fyrst og fremst miðaður við að áheyrendur væru leikmenn og áhugamenn, frekar en fræðimenn á þessu sviði. Auðvitað er aðeins hægt að lýsa hughrifum í þessum pistli, og verður aðeins tæpt lauslega á innihaldi fyrirlestursins.

Prófessor Natsuo Sato sýndi fjölda mynda og hreyfimynda og útskýrði vel eðli norðurljósa. Þungamiðjan var þó niðurstöður rannsókna sem gerðar hafa verið samtímis á Íslandi og Suðurskautslandinu. Var einstaklega fróðlegt að sjá á hreyfimyndum eða vídeó, sem tekin voru samtímis á Íslandi og Suðurskautslandinu, hvernig "norðurljósin" á Suðurskautslandinu geta stundum verið eins og spegilmynd af norðurljósum hér á landi, og staðfestir það að segulsviðslínur á pólsvæðunum tengjast stundum það vel að rafeindir úr sólvindinum, sem sem eru á þeytingi eftir segulsviðslínunum, mynda nánast eins norðurljós á á báðum pólsvæðunum. Eins og fram kemur í kynningunni hér að ofan er þetta ekki algilt, en rannsóknir Natuso Sato staðfesta að þetta gerist stundum, en ekki alltaf.  Sólvindur flytur rafagnir og segulsvið yfir í segulsvið jarðar og má sjá og heyra hvernig það gerist í myndbandinu neðar á síðunni.

Natuso Sato hefur komið til Íslands nánast árlega í 30 ár, og því sannkallaður Íslandsvinur. Hér hafa verið starfræktar þrjár rannsóknarstöðvar, á Augastöðum nærri Húsafelli, Mánárbakka nærri Húsavík, og Æðey í Ísafjarðardjúpi. Fyrir um áratug fór ég með Jóni heitnum Sveinssyni tæknifræðingi á Háloftadeild Raunvísindastofnunar að Augastöðum þar sem Snorri Jóhannesson sér um daglegan rekstur stöðvarinnar. Mig rak nánast í rogastans þegar ég kom inn í stofuna. Það var nánast eins og að koma inn í litla geimrannsóknarstöð erlendis.  Tækjabúnaður í stórum skápum fyllti nánast herbergið.    - Og þetta á frekar afskekktum sveitabæ!

Það er auðvitað ekki alveg rétt að tala um norðurljós (aurora borealis)  á Suðurskautslandinu, því auðvitað væri réttara að kalla þau Suðurljós (aurora australis), en tungunni er kannski tamara að nefna fyrirbærið norðurljós á báðum pólsvæðunum :-)

Reyndar ná rannsóknir á norðurljósum yfir Íslandi yfir mun lengra tímabil en þessi 30 ár sem Japanir hafa starfrækt rannsóknarstöðvar.  Á Raunvísindastofnun hafa á Háloftadeildinni verið stundaðar rannsóknir á norðurljósum, og breytingum á jarðsegulsviðinu sem einnig stafa frá sólvindinum, um áratugaskeið.  Segulmælingastöðinni í Leirvogi var komið á fót árið 1957. Lengst af veitti Dr. Þorsteinn Sæmundsson stjörnufræðingur háloftadeildinni forstöðu, en nú Dr. Gunnlaugur Björnsson stjarneðlissfræðingur.   Um Háloftadeildina og sögu hennar má lesa hér.  Rannsóknir á norðurljósum á Íslandi ná reyndar mun lengra aftur, eins og fram kemur í fróðlegu viðtali við Þorstein Sæmundsson í Morgunblaðinu árið 2001.

Sjálfur var ég svo lánsamur að starfa hjá Þorsteini tvö sumur, 1968 og 1969. Þar kynntist ég vel vísindalegum vinnubrögðum og fékkst við ýmis viðvik, svo sem að fara daglega í Segulmælingastöðina í Leirvogi til að skipta um pappír á segulmælum, stilla stöðvarklukkuna,  lagfæra biluð tæki o.fl. Á skrifstofunni voru einnig unnin ýmiskonar viðvik, og jafnvel framköllun í myrkrakompu á kvikmyndafilmum úr norðurljósamyndavél og skráningartæki fyrir jarðsegulsviðsmæli.     Þorstein og Gunnlaug hitti ég á fyrirlestrinum, svo og Einar H Guðmundsson prófessor  í stjarneðlisfræði, en við vorum báðir sumarstarfsmenn á Háloftadeildinni.    Gaman að rifja upp liðinn tíma...

 

Rétt er að benda á einstakan fróðleik um norðurljós sem Þorsteinn Sæmundsson hefur tekið saman: Norðurljós

 

 

Minningar streyma fram...

Myndina gæti bloggarinn hafa tekið árið 1968.   Hluti tækjabúnaðar í Segulmælingastöðinni í Leirvogi.   

Lengst til vinstri í efri röð er segulmælirinn Magni (Proton Precession Magnetometer). Hann vinnur ekki ósvipað segulómunartækjum nútímans, en í stuttu máli þá vann hann þannig að flaska með vatni var segulmögnuð í skamma stund með öflugu segulsviði, þannig að róteindir vetnisatómanna röðuðu sér upp eins og yngismeyjar á dansgólfi. Þegar segulsviðið sleppti af þeim tökum, og jarðsviðið tók við, dönsuðu þær í takt og í nokkrar sekúndur mátti heyra óm frá róteindunum. Proton Precession Magnetometer kallast svona tæki fullu nafni, en Magni í daglegu tali hér á landi. Tónhæð ómsins er nákvæmur mælikvarði á styrkleika jarðsegulsviðsins. Reyndar er réttara að líkja þessu við snúning skopparakringlunnar en dansmeyjar. Precession kallast velta skopparakringlunnar þegar hún hægir á sér. Í jarðsviði (um 50 nanotesla eða gamma) er tónhæðin um 2400 Hz.

Fyrir miðju á hillunni má sjá merkilegan stafrænan skráningarbúnað fyrir Magna. Með ákveðnu millibili var Magni ræstur og mældi hann jarðsegulsviðið með mikilli nákvæmni. Mæligildin birtust á stafrænu formi ásamt tímamerkjum sem ljósdeplar á fleti inni í skráningarkassanum, en 16mm kvikmyndavél skráði niðurstöður á einn ramma filmunnar í senn. Þetta var því traust optisk stafræn skráningartækni.

Lengst til hægri er líklega nákvæmasta klukka á Íslandi síðari hluta 20. aldar. Þetta var ekki einungis kristalstýrð klukka, þar sem kristallinn var varðveittur við stöðugt hitastig, heldur einnig stjórneining, sem stjórnaði flestum aðgerðum í Segulmælingastöðinni. Það merkilega og óvenjuega er að tíminn var sýndur á röð lítilla mæla.

 

Á myndinni sést aðeins hluti tækjabúnaðarins í Leirvogi eins og hann var fyrir 45 árum. Þarna vantar til dæmis Móða sem mældi, og gerir það enn í dag, jarðsegulsviðið með segulómstækni. Móði hefur það fram yfir Magna að geta mælt segulsviðið samfellt og var þessi uppfinning Þorbjörns Sigurgeirssonar prófessors einstök í heiminum. Skráning var á gataræmu og gögnin einnig send þráðlaust til Raunvísindastofnunar.

Á myndina vantar RIO-mælana sem mældu gegnsæi jónahvolfsins á stuttbylgjusviðinu, það vantar spanmæli sem Axel Björnsson rak, svo og ýmislegt fleira góðgæti.  Utanhúss var stór norðurljósamyndavél sem tók reglulega myndir af himinhvolfinu, og í öðrum húsum segulsviðsmælar sem skráðu samfellt á ljósmyndapappír sem komið var fyrir á tromlu.

Vefsíða segulmælingastöðvarinnar í Leirvogi er hér.

Á þessum tíma hönnuðu menn og smíðuðu rafeindabúnað fyrir vísindarannsóknir á Íslandi. Um hluta þeirrar sögu, sem tekin var saman í byrjun árs 2002, má lesa hér á afriti af gamalli vefsíðu RT-Rafagantækni sem síðar varð hluti af Verkís. Mun ítarlegri samantekt á sögu RT-Rafagnatækni má lesa hér.

 

 

 

                   Fróðleikur um uppruna og eðli norðurljósa frá Oslóarháskóla

 

Vonandi er ekki margt missagt í þessum pistli sem skrifaður er af fingrum fram án þess að vísindalegum vinnubrögðum við öflun gagna hafi verið beitt :-)

 

 

Til hamingju Natsuo Sato-san !

 

 

Norðurljós

Veit duftsins son nokkra dýrðlegri sýn
en drottnanna hásal í rafurloga?
Sjá grundu og vog undir gullhvelfdum boga!
Hver getur nú unað við spil og vín?
Sjálf moldin er hrein eins og mær við lín,
mókar í haustsins visnu rósum.
Hvert sandkorn í loftsins litum skín,
og lækirnir kyssast í silfurósum.
Við útheimsins skaut er allt eldur og skraut
af iðandi norðurljósum.

Frá sjöunda himni að ránar rönd
stíga röðlarnir dans fyrir opnum tjöldum,
en ljóshafsins öldur, með fjúkandi földum
falla og ólga við skuggaströnd.
Það er eins og leikið sé huldri hönd
hringspil með glitrandi sprotum og baugum.
Nú mænir allt dauðlegt á lífsins lönd
frá lokuðum brautum, frá myrkum haugum,
og hrímklettar stara við hljóðan mar
til himins, með kristalsaugum.


Nú finnst mér það allt svo lítið og lágt,
sem lifað er fyrir og barizt er móti.
Þó kasti þeir grjóti og hati og hóti,
við hverja smásál ég er í sátt.
Því bláloftið hvelfist svo bjart og hátt.
Nú brosir hver stjarna, þótt vonirnar svíki,
og hugurinn lyftist í æðri átt,
nú andar guðs kraftur í duftsins líki.
Vér skynjum vorn þrótt, vér þekkjum í nótt
vorn þegnrétt í ljóssins ríki.


Hve voldugt og djúpt er ei himinsins haf
og hásigldar snekkjur, sem leiðina þreyta.
Að höfninni leita þær, hvort sem þær beita
í horfið - eða þær beygja af.
En aldrei sá neinn þann, sem augað gaf,
- og uppsprettur ljóssins ei fundnar né skýrðar.
Með beygðum knjám og með bænastaf
menn bíða við musteri allrar dýrðar.
En autt er allt sviðið og harðlæst hvert hlið
og hljóður sá andi, sem býr þar.

                                                   Einar Benediktsson