Sunnudagur, 25. apríl 2010
Eldgosið: Hvenær kemst flug á Íslandi í eðlilegt horf...?
Nú þegar dregið hefur verulega úr gosinu vaknar sú spurning hjá mörgum hvenær reikna megi með að flugið komist í eðlilegt horf.
Styrkur gossins er, skilst mér, aðeins um 1/20 eða 5% af því sem var þegar mest gekk á og er nú ekki meiri en var í gosinu á Fimmvörðuhálsi. Auk þess eru gosefnin farin að hlaðast upp sem hraun í stað þess að rjúka upp í háloftin. Lítil aska kemur því frá gígnum.
Minnst af mistrinu sem sést hefur kemur beint frá gosinu, heldur er um að ræða eins konar sandfok eða rykmökk af þeim svæðum þar sem askan féll til jarðar meðan gosið var í hámarki. Er þannig mistur varasamara flugi en t.d. sandfok af hálendinu eða Mýrdalssandi, eða rykmökkur sem stundum berst á haf út frá Sahara?
Á myndunum hér fyrir neðan má sjá "venjulega" rykmekki frá Íslandi og Sahara. Ekki eru svona rykmekkir taldir varasamir flugi, en hvernig er með rykmökk frá nýfallinni ösku? Er hann varasamari en svona rykmökkur fá gömlum gosefnum eins og á Mýrdalssandi?
Fróðlegt væri að fá svar við þessum spurningum og öðrum sem kunna að skipta máli. Ef svifryk sem rýkur upp frá nýfallinni ösku er slæmt fyrir flugumferð, þá gætum við nefnilega átt von á miklum truflunum á flugumferð vikum og mánuðum saman, jafnvel þó eldgosinu lyki á morgun. Svo vitum við að svona eldgos getur mallað mánuðum saman...
Er nokkur hætta á að menn séu að blanda saman skaðlitlu en hvimleiðu sandfoki (öskufoki) og hættulegri ösku beint frá eldgígnum?
Hvar er þessar spár um útbreiðslu gosefna gerðar?
Bloggarinn hefur alls ekkert vit á þessum málum, en þykist vita að spurningin um hvað þurfi til að flugbanninu verði aflétt brennur á vörum margra...
Rykmökkur frá Mýrdalssandi
Myndin er frá 28. janúar 2002
Myndin er frá 26. febrúar 2000
Meginflokkur: Vísindi og fræði | Aukaflokkar: Ferðalög, Samgöngur, Stjórnmál og samfélag | Facebook
Um bloggið
Ginnungagap
Ýmislegt
Loftslag
Teljari
Álverð
Sólin í dag:
(Smella á mynd)
.
Olíuverðið í dag:
Nýjustu færslur
- Kínverskur loftbelgur yfir Ameríku, og Amerískur belgur yfir ...
- Vísindavefurinn: Getum við seinkað klukkunni á Íslandi og fen...
- Sjálfstæðisflokkurinn með tæplega 19% meira fylgi en Samfylki...
- Bjarni Sigurðsson harmonikkusnillingur frá Geysi. Fáein orð...
- Hvers vegna valdi Apple ekki Ísland fyrir gagnaver...?
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (13.12.): 13
- Sl. sólarhring: 13
- Sl. viku: 75
- Frá upphafi: 764772
Annað
- Innlit í dag: 9
- Innlit sl. viku: 48
- Gestir í dag: 9
- IP-tölur í dag: 9
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Tenglar
Tenglar
Ýmsar vefsíður
- Efnisyfirlit pistla
- Lofthiti - Sjávarstaða - Hafís - Sólvirkni... Beintengdir ferlar
- Club du Soleil Greinar um samaspil sólar og veðurfars
- Stjörnufræðivefurinn
- Astronomy Picture of the Day
- Climate4you
- Watts Up With That?
- World Climate Report
- CO2 Science
- The Reference Frame
- Climate-Audit
- ICECAP
- The Air Went
- Science Sceptical Blog
- Roy Spencer
- Friends of Sience
- Prometheus
- Öldur aldanna. Sjaldan er ein báran stök - einnig í veðurfari? (2003) Vefsíða ÁHB
- Gróðurhúsaáhrif eða eðlilegar sveiflur í virkni sólar? (Grein í Lesbók Mbl. 20. júní 1998) Höfundur Ágúst H. Bjarnason
- Er jörðin að hitna?-Ekki er allt sem sýnist (1998) Vefsíða ÁHB
Uppskriftir
Ýmsar mataruppskriftir
Myndaalbúm
Bloggvinir
- majab
- ragu
- amadeus
- andres08
- apalsson
- asabjorg
- askja
- astromix
- baldher
- biggibraga
- bjarkib
- bjarnijonsson
- bjarnimax
- bjorn-geir
- blindur
- bofs
- brandarar
- daliaa
- darwin
- duddi9
- ea
- egillsv
- einari
- einarstrand
- elinora
- elvira
- emilhannes
- esv
- eyjapeyji
- fhg
- finder
- finnur
- fjarki
- flinston
- frisk
- gattin
- geiragustsson
- gillimann
- gretaro
- gthg
- gudmbjo
- gudni-is
- gummibraga
- gun
- gutti
- haddi9001
- halldorjonsson
- halldors
- hlini
- hof
- hordurhalldorsson
- hreinsamviska
- hronnsig
- hugdettan
- icekeiko
- ingibjorgelsa
- jakobbjornsson
- jakobk
- johannesthor
- johnnyboy99
- jonaa
- jonasgunnar
- jonmagnusson
- jonpallv
- jonthorolafsson
- juliusvalsson
- karljg
- katrinsnaeholm
- kikka
- kje
- klarak
- kolbrunb
- krissiblo
- ksh
- kt
- lehamzdr
- liljabolla
- lillagud
- lindalea
- lucas
- maeglika
- maggij
- maggiraggi
- marinomm
- martasmarta
- marzibil
- mberg
- midborg
- minos
- morgunbladid
- mosi
- mullis
- naflaskodun
- nimbus
- nosejob
- omarbjarki
- ormurormur
- palmig
- perlaoghvolparnir
- peturmikli
- photo
- possi
- prakkarinn
- raggibjarna
- rattati
- ravenyonaz
- redlion
- rs1600
- rynir
- saemi7
- sesseljamaria
- sigfus
- sigurgeirorri
- sjalfstaedi
- sjerasigvaldi
- skari60
- skulablogg
- sleggjudomarinn
- stebbix
- steinibriem
- steinnhaf
- stinajohanns
- stjornuskodun
- storibjor
- straitjacket
- summi
- tannibowie
- thil
- thjodarskutan
- throsturg
- toro
- tryggvigunnarhansen
- valdimarjohannesson
- valdinn
- vefritid
- vey
- vidhorf
- vig
- visindin
- vulkan
- kristjan9
- arkimedes
- kliddi
- eliasbe
Eldri færslur
- Febrúar 2023
- Janúar 2019
- Maí 2018
- Júlí 2017
- Maí 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Júlí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- Ágúst 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Apríl 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
- Júlí 2010
- Júní 2010
- Maí 2010
- Apríl 2010
- Mars 2010
- Febrúar 2010
- Janúar 2010
- Desember 2009
- Nóvember 2009
- Október 2009
- September 2009
- Ágúst 2009
- Júlí 2009
- Júní 2009
- Maí 2009
- Apríl 2009
- Mars 2009
- Febrúar 2009
- Janúar 2009
- Desember 2008
- Nóvember 2008
- Október 2008
- September 2008
- Ágúst 2008
- Júlí 2008
- Júní 2008
- Maí 2008
- Apríl 2008
- Mars 2008
- Febrúar 2008
- Janúar 2008
- Desember 2007
- Nóvember 2007
- Október 2007
- September 2007
- Ágúst 2007
- Júlí 2007
- Júní 2007
- Apríl 2007
- Mars 2007
- Febrúar 2007
- Janúar 2007
- Desember 2006
- Nóvember 2006
- Október 2006
- September 2006
Færsluflokkar
- Bloggar
- Bækur
- Dægurmál
- Evrópumál
- Ferðalög
- Fjármál
- Fjölmiðlar
- Heilbrigðismál
- Heimspeki
- Íþróttir
- Kjaramál
- Kvikmyndir
- Lífstíll
- Ljóð
- Löggæsla
- Mannréttindi
- Matur og drykkur
- Menning og listir
- Menntun og skóli
- Samgöngur
- Sjónvarp
- Spaugilegt
- Spil og leikir
- Stjórnmál og samfélag
- Sveitarstjórnarkosningar
- Tónlist
- Trúmál
- Trúmál og siðferði
- Tölvur og tækni
- Umhverfismál
- Utanríkismál/alþjóðamál
- Vefurinn
- Viðskipti og fjármál
- Vinir og fjölskylda
- Vísindi og fræði
Athugasemdir
Réttmæt pæling Ágúst. Hræddur er ég nú um að í þessu sé búin að vera talsverð taugaveiklun. Það var auðvitað miklu minna öskufall í Gjálpargosinu en ekki rekur mig minni til þess að þetta hafi komið til umræðu þá.
Þórir Kjartansson, 25.4.2010 kl. 17:28
Hæð mökksins hlýtur að skipta hér máli. Í eldgosum verður mikið hitauppstreymi sem bera ösku með sér upp í yfir 10 km hæð. svipað gerist líka í miklum skógareldum þó það séu ef til vill smámunir í samaburði við eldgos. Foksandur af Mýrdalssandi eða Sahara kemst örugglega seint í þessa hæð.
Guðmundur Jónsson, 25.4.2010 kl. 18:53
Kæri Ágúst,
Þar sem ég hef ekkert vit á þessu leyfi ég mér að setja eftirfarandi fram:
Kærar kveðjur,
Albert
Albert Albertsson (IP-tala skráð) 25.4.2010 kl. 20:19
Góð og þörf pæling. Oft er vitnað til B747 vélar sem flaug inn í sjálfan gosstrókinn í nýhöfnu gosi í Indónesíuí niðamyrkri. Sú vél var sem sandblásin og ónýt eftir atburðinn. Samt tókst að koma hreyflunum aftur í gang, þótt hún lenti í skýi sem var svo þykkt að vart sá á hönd sér. Engin flugvél, jafnvel bíll stenst slíkt. Þessu er nú verið að rugla saman við það ryk og sand, sem ávallt er til staðar að einhverju leyti og við þekkjum m.a. sem mistur og rykmengun hér í Reykjavík í norðaustanáttum. Viðbrögð yfirvalda virðast hafa verið nánast krampakennd og einkennst af öfgum, ef ekki beinlínis móðursýki.
Vilhjálmur Eyþórsson, 25.4.2010 kl. 20:54
Sæll Albert.
Ég hef auðvitað ekkert vit á þessu frekar en þú
Ég var einmitt að velta fyrir mér hvort gjóskustyrkurinn hlyti ekki að hafa minnkað verulega. Ef styrkur gosins er orðinn aðeins 1/20 af því sem mest var (minnir að jarðfræðingur hafi sagt það), og segjum að 95% gosefnanna fari nú í að mynda hraun og því 5% (1/20) í að mynda ösku, þá ætti öskumagnið aðeins að vera 1/400 af því sem það var í byrjun (1/20 x 1/20 = 1/400).
Auðvitað eru þessar tölur hreinar ágiskanirog alveg út í bláinn, en settar fram til að skýra hvað ég er að meina.
Ég veit ekki til þess að reynt hafi verið að mæla gjóskumagnið í háloftunum. Ætti það ekki að vera tiltölulega auðvelt? Svifryk er mælt víða um land með því að draga loft í gegn um fíngerðar síur og þær síðan rannsakaðar. Það ætti að vera auðvelt að koma þannig búnaði fyrir í flugvélum, hefði ég haldið.
Þú segir nokkuð varðandi viðbrögð flugmannanna. Ætli nokkuð standi um þetta í handbókum?
Varðandi áhættumat Bretanna... Líklega eru þau unnin í tölvulíkönum, en slík líkön hafa miklar takmarkanir, þó góð séu. Það er alltaf nauðsynlegt að framkvæma mælingar og kvarða slík líkön, eða rétta þau af. Þess vegna hlýtur að vera mikilvægt að reyna að framkvæma mælingar í háloftunum. Hver veit nema slíkir mælar verði staðalbúnaður í flugvélum innan skamms?
Annars hefur Haraldur Sigurðsson verið með fróðlegar pælingar um þessi mál á bloggsíðu sinni vulkan.blog.is
Í The Wall Street Journal er grein um hvernig menn standa að verki í Alaska, og jafnvel mæla.
Áhugaverð grein frá NASA.
Útskýring CAA: Why it took six days to reopen the skies after the volcano erupted.
BBC: Was the flightban necessary?
Ágúst H Bjarnason, 25.4.2010 kl. 21:14
Vilhjálmur. Það er auðvitað gríðrlegur munur á því að lenda beint í hnausþykku gjóskuskýi þar sem vélarnar koma út sandblásnar, og útþynntri ösku sem er mánast nánast ósýnilegt mistur. Trúlega stafa þessi harkalegu viðbrögð að einhverju leyti af því að menn hafa verið alveg óundirbúnir og ekki verið búnir að hugsa til enda hvernig eigi að bregðast við, hvar mörk styrks gosefnanna liggur, og ekki verið tilbúnir með mælibúnað, þ.e. hvorki einfaldar síur né Lidar.
Ég var einnig í pistlinum að velta fyrir mér hvort menn væru etv. að blanda saman ryki sem fýkur af yfirborði jarðar nærri gosstöðvunum, og gosösku sem stígur beint upp frá gígnum. Ég held að mistrið sem sást á suðvesturlandi á laugardaginn hafi að langmestu leyti verið gömul aska sem var að fjúka til.
Ágúst H Bjarnason, 26.4.2010 kl. 06:03
Alltaf gaman að detta inn á blogg þar sem menn ræða málin af áhuga, án heiftar og jafnvel skíkasts á þá sem eru á önverðri skoðun, er búinn að sjá ótrúlega mikið slíkt um meira að segja þetta mál ??!!
En er búinn að vera kíkja á eitt og annað tengt þessu og sé að aðrir hafa lagt sig fram í upplýsingasöfnun, svo mig langar bara að bæta mínum "slóðum" við t.d. hér: http://savaa.nilu.no/ þar sem fjallað er vísindalega um þetta, svo er annar í textanum hér undir (tekið úr eldra bloggi hjá mér)
Svona er þetta byggt upp í dag sbr svæðin hér : http://www.metoffice.gov.uk/aviation/vaac/ og er svæðið London VAAC það sem snýr að Íslandi, og vest/norður Evrópu ásamt hafsvæðum, það er mikið í gangi núna til að betrumbæta upplýsingastreymið svo og tækni mælibúnaðar svo betur gangi að segja til um hvar og hvort öruggt sé að fljúga, en þetta er eitt "þéttasta" flugsvæði í heiminum, svo á meðan vitneskjan er ekki betri en hún er í dag, verða menn að láta öryggið sitja í fyrirúmi
Kristján Hilmarsson, 26.4.2010 kl. 11:13
Kærar þakkir Kristján.
Ég er miklu fróðari en í gær þegar ég vissi nánast ekkert um málið.
Ágúst H Bjarnason, 26.4.2010 kl. 12:29
Ekkert að þakka bara gaman "Maður lærir svo lengi sem maður lifir" stendur einhversstaðar, og svo líka þetta "því meira sem ég læri, því betur sé ég hvað lítið ég veit"
Er búinn að læra helling sjálfur á síðustu dögum um einmitt þessi mál ofl.
Kristján Hilmarsson, 26.4.2010 kl. 13:25
Það er ekki bara athyglisvert og mikilvægt að vita hvers vegna drapst á hreyflum breiðþotunnar 1982 heldur einig hvers vegna tókst að koma þeim í gang eftir langt svif í átt að jörðu.
Mér sýnist enginn hafa fjallað um þetta hér og mér finst þetta mög áhugavert svo ég leyfi mér að rekja það.
Þegar eldfjallaaskan kemur inn í brumahólfið þar sem er allt að 1200 gráðu hiti bráðnar hún og sest sem glerklessur á veggi og blöðkur. Ef nóg er af þessu þá missir hreyfillinn afl og drepst loks á honum.
Glerið kólknar og maður skildi ætla að þar með væri úti um málið en svo er þó ekki.
Þegar drepst á honum fer að streyma kallt loft inn í brunahólfið og kælingin er hröð. Það er einmitt það sem bjargar málum því við of snögga kælingu þá mlnar glerið og smám saman hreinsast nóg af því svo hægt er að gangsetja hreyfilinn aftur.
Í glerverksmiðjum er glerið eftir mótun einmitt sett í sérstakan ofn til þess að kæla það hægt því annars springur það og molnar.
Bragðið er sem sagt að drepa á sem fyrst og láta sig svífa í kalda loftinu niður eða út úr öskunni.
Hér er myndskeið frá BBC með sýnikennslu á fyrirbærinu: http://www.youtube.com/watch?v=YJzenWOva0Y
Björn Geir Leifsson (IP-tala skráð) 27.4.2010 kl. 11:14
Sæll Björn Geir.
Takk fyrir að senda þetta myndskeið. Ég sá það einhvers staðar um daginn, en mundi ómögulega hvar. Það gæti einmitt vel hafa verið á BBC stöðinni sem ég sé í Fjölvarpinu.
Albert var í athugasemd #3 að velta fyrir sér hvort hægt væri að lækka hitastigið í hreyflunum niður fyrir bræðslumark gosagnanna með því að hægja á þeim verði menn varir við óvænt öskuský. Koma þannig í veg fyrir frekari glerhúð áður en hreyfillinn stöðvast.
(Albert er einkar fróður um stórar túrbínur (~100.000 hö) og SiO2 útfellingar í þeim. Reyndar við heldur lægra hitastig, þ.e. undir bræðslumarki öskunnar).
Ágúst H Bjarnason, 27.4.2010 kl. 13:24
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.