Mánudagur, 8. júní 2009
Nýjar fréttir af Svensmark tilrauninni hjá CERN í Sviss...
Flestir kannast við kenningar danska vísindamannsins Dr. Henriks Svensmark prófessors varðandi hugsanleg áhrif geimgeisla á skýjafar og þar með áhrif á hitafar lofthjúpsins. Þessi kenning hefur vaðldið nokkrum titringi í vísindaheiminum. Hjá rannsóknarstofnuninni CERN eru menn á fullu að undirbúa rándýra tilraun þar sem reynt verður að komast að raun um hvort þessi kenning eigi við rök að styðjast. Tilraunin kallast CLOUD (Clouds Leaving OUtdoor Droplets).
Þær fréttir voru að berast að þokuhylkið stóra þar sem hægt verður að líkja eftir aðstæðum í lofthjúpnum er komið. Líkt verður eftir geimgeislum með orkumiklum öreindahraðli. Þessi tímamót eru áfangi eftir þriggja ára rannsóknar og þróunarstarf við undirbúning tilraunarinnar.
Sjá fróðlega umfjöllun um þennan áfanga á vefsíðu CERN: On Cloud nine. Þar er m.a. smá vídóklippa.
Fyrir fáeinum dögum hélt Jasper Kirkby hjá CERN erindi. Í kynningu erindisins segir:
The current understanding of climate change in the industrial age is that it
is predominantly caused by anthropogenic greenhouse gases, with
relatively small natural contributions due to solar irradiance and volcanoes.
However, palaeoclimatic reconstructions show that the climate has
frequently varied on 100-year time scales during the Holocene (last 10 kyr)
by amounts comparable to the present warming - and yet the mechanism or
mechanisms are not understood. Some of these reconstructions show clear
associations with solar variability, which is recorded in the light
radio-isotope archives that measure past variations of cosmic ray intensity.
However, despite the increasing evidence of its importance, solar-climate
variability is likely to remain controversial until a physical mechanism is
established.
Estimated changes of solar irradiance on these time scales appear to be too
small to account for the climate observations. This raises the question of
whether cosmic rays may directly affect the climate, providing an effective
indirect solar forcing mechanism. Indeed recent satellite observations -
although disputed - suggest that cosmic rays may affect clouds. This talk
presents an overview of the palaeoclimatic evidence for solar/cosmic ray
forcing of the climate, and reviews the possible physical mechanisms.
These will be investigated in the CLOUD experiment which begins to take
data at the CERN PS later this year.
Glærur sem Kirkby notaði eru hér. Það er að finna mjög mikinn fróðleik.
Hægt er að hlusta og horfa á erindið með því að smella hér.
Löng grein eftir Jasper Kirkby Cosmic Rays and Climate er hér.
Hér er lýsing á verkefninu. Þetta er m.a. listi yfir þær stofnanir sem koma að verkinu, tímaáætlun, kostnaðaráætlanir og áætlanir um fjölda starfsmanna sem vinna munu að verkefninu. Þetta skjal er frá árinu 2006 þegar smíði tækjabúnaðins var að hefjast.
Nú eru hjólin greinilega farin að snúast. Hvað skyldi koma út ú þessari tilraun hjá CERN? Mun hún renna stoðum undir kenningar Svensmark? Ef svo fer, mun það þá skekja vísindaheiminn svo um munar?
Það er auðvitað allt of snemmt að vera með einhverjar getgátur, en hugsanlega verðum við einhvers fróðari á næsta ári.
Úr viðtali við Kirkby:
"I think the evidence for a link between reconstructions of past climate change and solar activity is too strong to ignore," explains Jasper Kirkby, Spokesperson for the CLOUD experiment. "There are a lot of observations showing that variations of the sun seem to be affecting the climate, but we dont yet know what the mechanism for this is."
"The aim of CLOUD is to understand whether or not cosmic rays can affect clouds and climate, by studying the microphysical interactions of cosmic rays with aerosols, cloud droplets and ice particles." This is one of the possible mechanisms for solar-climate variability since the solar wind the stream of charged particles ejected from the sun varies over time and affects the intensity of the cosmic rays that reach the Earth.
"The whole process is well understood except for whether or not cosmic rays do indeed affect clouds. If that process can be established then I think solar-climate variability will very rapidly change from being a controversial subject to one with a lot of respectability. If, on the other hand, we rule out the process then this will allow us to focus on other mechanisms that might be causing the link."
Sjá umfjöllun um kenninguna í bloggpistlinum frá 7. feb. 2007:
Byltingarkennd kenning dansks vísindamanns skekur vísindaheiminn.
Smella tvisvar á mynd til að stækka.
Þessir háskólar og stofnanir standa að verkefninu:
University of Aarhus, Institute of Physics and Astronomy, Aarhus, Denmark
University of Bergen, Institute of Physics, Bergen, Norway
California Institute of Technology, Division of Chemistry and Chemical Engineering, Pasadena, USA
CERN, Geneva, Switzerland
Danish National Space Center, Copenhagen, Denmark
Finnish Meteorological Institute, Helsinki, Finland
Helsinki Institute of Physics, Helsinki, Finland
University of Helsinki, Laboratory of Aerosol and Environmental Physics, Helsinki, Finland
University of Kuopio, Department of Applied Physics, Kuopio, Finland
Lebedev Physical Institute, Solar and Cosmic Ray Research Laboratory, Moscow, Russia
University of Leeds, School of Earth and Environment, Leeds, United Kingdom
Leibniz Institute for Tropospheric Research, Leipzig, Germany
University of Mainz, Institute for Atmospheric Physics, Mainz, Germany
Max-Planck Institute for Nuclear Physics (MPIK), Heidelberg, Germany
University of Missouri-Rolla, Cloud and Aerosol Sciences Laboratory, Rolla, USA
State University of New York at Albany, Atmospheric Sciences Research Center, New York, USA
Paul Scherrer Institute, Laboratory of Atmospheric Chemistry, Switzerland
University of Reading, Department of Meteorology, Reading, United Kingdom
Rutherford Appleton Laboratory, Space Science & Particle Physics Depts., Chilton, United Kingdom
Tampere University of Technology, Department of Physics, Tampere, Finland
University of Vienna, Institute for Experimental Physics, Vienna, Austria
Meginflokkur: Vísindi og fræði | Aukaflokkar: Umhverfismál, Menntun og skóli, Tölvur og tækni | Breytt 13.6.2009 kl. 10:56 | Facebook
Um bloggið
Ginnungagap
Ýmislegt
Loftslag
Teljari
Álverð
Sólin í dag:
(Smella á mynd)
.
Olíuverðið í dag:
Nýjustu færslur
- Kínverskur loftbelgur yfir Ameríku, og Amerískur belgur yfir ...
- Vísindavefurinn: Getum við seinkað klukkunni á Íslandi og fen...
- Sjálfstæðisflokkurinn með tæplega 19% meira fylgi en Samfylki...
- Bjarni Sigurðsson harmonikkusnillingur frá Geysi. Fáein orð...
- Hvers vegna valdi Apple ekki Ísland fyrir gagnaver...?
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (9.12.): 10
- Sl. sólarhring: 12
- Sl. viku: 70
- Frá upphafi: 764727
Annað
- Innlit í dag: 6
- Innlit sl. viku: 46
- Gestir í dag: 6
- IP-tölur í dag: 6
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Tenglar
Tenglar
Ýmsar vefsíður
- Efnisyfirlit pistla
- Lofthiti - Sjávarstaða - Hafís - Sólvirkni... Beintengdir ferlar
- Club du Soleil Greinar um samaspil sólar og veðurfars
- Stjörnufræðivefurinn
- Astronomy Picture of the Day
- Climate4you
- Watts Up With That?
- World Climate Report
- CO2 Science
- The Reference Frame
- Climate-Audit
- ICECAP
- The Air Went
- Science Sceptical Blog
- Roy Spencer
- Friends of Sience
- Prometheus
- Öldur aldanna. Sjaldan er ein báran stök - einnig í veðurfari? (2003) Vefsíða ÁHB
- Gróðurhúsaáhrif eða eðlilegar sveiflur í virkni sólar? (Grein í Lesbók Mbl. 20. júní 1998) Höfundur Ágúst H. Bjarnason
- Er jörðin að hitna?-Ekki er allt sem sýnist (1998) Vefsíða ÁHB
Uppskriftir
Ýmsar mataruppskriftir
Myndaalbúm
Bloggvinir
- majab
- ragu
- amadeus
- andres08
- apalsson
- asabjorg
- askja
- astromix
- baldher
- biggibraga
- bjarkib
- bjarnijonsson
- bjarnimax
- bjorn-geir
- blindur
- bofs
- brandarar
- daliaa
- darwin
- duddi9
- ea
- egillsv
- einari
- einarstrand
- elinora
- elvira
- emilhannes
- esv
- eyjapeyji
- fhg
- finder
- finnur
- fjarki
- flinston
- frisk
- gattin
- geiragustsson
- gillimann
- gretaro
- gthg
- gudmbjo
- gudni-is
- gummibraga
- gun
- gutti
- haddi9001
- halldorjonsson
- halldors
- hlini
- hof
- hordurhalldorsson
- hreinsamviska
- hronnsig
- hugdettan
- icekeiko
- ingibjorgelsa
- jakobbjornsson
- jakobk
- johannesthor
- johnnyboy99
- jonaa
- jonasgunnar
- jonmagnusson
- jonpallv
- jonthorolafsson
- juliusvalsson
- karljg
- katrinsnaeholm
- kikka
- kje
- klarak
- kolbrunb
- krissiblo
- ksh
- kt
- lehamzdr
- liljabolla
- lillagud
- lindalea
- lucas
- maeglika
- maggij
- maggiraggi
- marinomm
- martasmarta
- marzibil
- mberg
- midborg
- minos
- morgunbladid
- mosi
- mullis
- naflaskodun
- nimbus
- nosejob
- omarbjarki
- ormurormur
- palmig
- perlaoghvolparnir
- peturmikli
- photo
- possi
- prakkarinn
- raggibjarna
- rattati
- ravenyonaz
- redlion
- rs1600
- rynir
- saemi7
- sesseljamaria
- sigfus
- sigurgeirorri
- sjalfstaedi
- sjerasigvaldi
- skari60
- skulablogg
- sleggjudomarinn
- stebbix
- steinibriem
- steinnhaf
- stinajohanns
- stjornuskodun
- storibjor
- straitjacket
- summi
- tannibowie
- thil
- thjodarskutan
- throsturg
- toro
- tryggvigunnarhansen
- valdimarjohannesson
- valdinn
- vefritid
- vey
- vidhorf
- vig
- visindin
- vulkan
- kristjan9
- arkimedes
- kliddi
- eliasbe
Eldri færslur
- Febrúar 2023
- Janúar 2019
- Maí 2018
- Júlí 2017
- Maí 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Júlí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- Ágúst 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Apríl 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
- Júlí 2010
- Júní 2010
- Maí 2010
- Apríl 2010
- Mars 2010
- Febrúar 2010
- Janúar 2010
- Desember 2009
- Nóvember 2009
- Október 2009
- September 2009
- Ágúst 2009
- Júlí 2009
- Júní 2009
- Maí 2009
- Apríl 2009
- Mars 2009
- Febrúar 2009
- Janúar 2009
- Desember 2008
- Nóvember 2008
- Október 2008
- September 2008
- Ágúst 2008
- Júlí 2008
- Júní 2008
- Maí 2008
- Apríl 2008
- Mars 2008
- Febrúar 2008
- Janúar 2008
- Desember 2007
- Nóvember 2007
- Október 2007
- September 2007
- Ágúst 2007
- Júlí 2007
- Júní 2007
- Apríl 2007
- Mars 2007
- Febrúar 2007
- Janúar 2007
- Desember 2006
- Nóvember 2006
- Október 2006
- September 2006
Færsluflokkar
- Bloggar
- Bækur
- Dægurmál
- Evrópumál
- Ferðalög
- Fjármál
- Fjölmiðlar
- Heilbrigðismál
- Heimspeki
- Íþróttir
- Kjaramál
- Kvikmyndir
- Lífstíll
- Ljóð
- Löggæsla
- Mannréttindi
- Matur og drykkur
- Menning og listir
- Menntun og skóli
- Samgöngur
- Sjónvarp
- Spaugilegt
- Spil og leikir
- Stjórnmál og samfélag
- Sveitarstjórnarkosningar
- Tónlist
- Trúmál
- Trúmál og siðferði
- Tölvur og tækni
- Umhverfismál
- Utanríkismál/alþjóðamál
- Vefurinn
- Viðskipti og fjármál
- Vinir og fjölskylda
- Vísindi og fræði
Athugasemdir
Ég las bók Svensmarks og Calders, The Chilling Stars, fyrir nokkrum mánuðum. Bókin finnst mér einkennast af yfirdramatíseringu, en kenningin eigi að síður athygli verð. Ég reyndi því að finna heimildir um hana á netinu, og rakst fljótlega á greiningu Sloans og Wolfendales á skýjamyndun á 11 ára tímabili. Kjarninn í kenningu Svensmarks er að þegar segulsvið sólar veikist, verði gufuhvolfið fyrir meiri geimgeislum sem svo hafi í för með sér meiri skýjamyndun. Niðurstaða Sloans og Wolfendales var að veðurathuganir bendi í besta lagi til mjög veiks samhengis milli geimgeisla og skýjafars. Þegar við þetta bætist, að Svensmark hefur verið að reyna að finna veðurfarsgögn kenningunni til stuðnings a.m.k. frá 1996, en með mjög litlum árangri, tel ég víst að jafnvel þótt honum takist að sýna fram á samhengi milli geimgeisla og ördropamyndunar í rannsóknarstofunni, hafi það afar lítið að segja fyrir veðurkerfi jarðarinnar, þar sem það eru svo miklu fleiri og áhrifameiri þættir sem skipta máli.
Baldur Kristinsson, 8.6.2009 kl. 22:44
Hvenær megum við svo eiga von á einhverjum niðurstöðum?
Emil Hannes Valgeirsson, 8.6.2009 kl. 23:17
Ég treysti því að þú kynnir niðurstöðurnar þegar þær koma, en þar til held ég varla að kenning Svensmarks standist skoðun - en sjáum til hvað kemur út úr þessu.
Loftslag.is, 8.6.2009 kl. 23:31
Emil spyr hvenær við megum eiga von á niðurstöðum.
Á vefsíðu CERN http://cdsweb.cern.ch/record/1180849?ln=no stendur í inngangi:
The team from the CLOUD experiment - the world’s first experiment using a high-energy particle accelerator to study the climate - were on cloud nine after the arrival of their new three-metre diameter cloud chamber. This marks the end of three years’ R&D; and design, and the start of preparations for data taking later this year.
Meira veit ég ekki.
Ágúst H Bjarnason, 9.6.2009 kl. 07:02
Varðandi tímaáætlun, sjá hér:
http://cloud.web.cern.ch/cloud/documents_cloud/cloud_addendum_3.pdf
Þessi áætlun er frá árinu 2006.
Ágúst H Bjarnason, 9.6.2009 kl. 07:07
Megi þeim í CERN ganga sem best við þessar tilraunir. Persónulega þá á ég nú ekki von á að þessar tilraunir valdi grundvallarbreytingum á viðteknum kenningum vísindamanna í dag varðandi loftslagsmál. Spyrjum að leikslokum, en vinnum út frá viðteknum og viðurkenndum kenningum þanngað til eða ef annað skyldi koma í ljós síðar. Ég treysti því að þú greinir ítarlega frá niðurstöðum þegar þær byrja að berast.
Mbk.
Sveinn Atli Gunnarsson, 9.6.2009 kl. 07:59
Mjög svo áhugavert. Hvað ætli valdi því að Íslendingar reyna ekki að komast meira inn í svona verkefni. Ég veit að danskir háskólar eru á fullu í svona verkefnum.
Kjartan Pétur Sigurðsson, 9.6.2009 kl. 12:51
Ég var að bæta inn í pistilinn lista yfir þá háskóla og stofnanir sem standa að verkefninu. Því miður er Ísland ekki á blaði þar.
Ágúst H Bjarnason, 9.6.2009 kl. 13:00
Þetta er svo gáfulegt, ég næ þessu ekki öllu, en hér er skýjað í dag.
Ásdís Sigurðardóttir, 9.6.2009 kl. 16:51
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.