Borgarljós jarðar í efnahagsumróti hagkerfanna

Svona lítur jörðin út að nóttu til meðan efnahagur þjóðanna hangir á bláþræði. Ljós heimsins skína skært.  Vafalítið eru ljósin kveikt í skrifstofum fjármálastofnana þar sem menn funda stíft daga og nætur.  Vonandi eiga þessi ljós ekki eftir að kulna á næstu mánuðum og árum. Vonandi tekst okkur að sigla lífróður í gegn um brimgarð fjármálanna og sleppa að mestu ósködduð frá þessum hildarleik. Þangað til verða allir að vera samtaka og bjartsýnir og vinna saman af skynsemi. Forðast glappaskot sem reynst geta afdrifarík. 

Auðvitað er ekki nótt alls staðar samtímis. Meðan nótt er hjá okkur er dagur einhvers staðar á jörðinni.  Meðan við hvílumst eru aðrir jarðarbúar að sinna sínu daglega brauðstriti. Þessi táknræna mynd prýðir síðuna Astronomy Picture of the Day í dag. Á morgun verður þar komin ný mynd. Vonandi verður líka komin bjartari mynd af fjármálunum heimsins.

Myndin hér til hliðar er stækkuð úrklippa úr myndinni hér að ofan. Ljósin okkar skína þar skært. Hve marga bæi sérð þú á Íslandi? Sérðu jafnvel ljósin frá gróðurhúsum? Við erum efnuð þjóð. Við eigum gjöful fiskimið, jarðhita og fallvötn sem veita okkur mat, birtu og yl. Hér er menntakerfið og heilbrigðiskerfið eitt það besta í heimi.  Við erum rík þjóð.  Öll él styttir upp um síðir. Við verðum þá reynslunni ríkari.

Smelltu þrisvar á myndina sem er efst á síðunni til að sjá risastórt eintak.

 

NASA var að senda tilkynningu áðan um óvenju óvirka sól.

 

 

 

Rétt í þessu var NASA að senda frá sér frétt sem nefnist "Spotless Sun: Blankest Year of the Space Age".  Sjá hér.

Þar kemur fram að 27. september 2008 hafi ekki sést sólblettur í 200 daga ársins. Það þarf að fara aftur til ársins 1954 til að finna hliðstæðu, en 1954 er einmitt þrem árum fyrir upphaf geimaldar sem fyrirsögn fréttar NASA vísar til, en þá sáust ekki blettir í 241 dag. Gula súlan á myndinni sýnir þetta, en súlan heldur áfram að vaxa dag frá degi. (Myndir sem sýna lengri tímabil:  50 ár, 100 ár).

"Sólblettafjöldinn er í 50 ára lágmarki" segir stjarneðlisfræðingurinn David Hathaway hjá NASA. "Við eru að upplifa djúpt lágmark í sólsveiflunni".

"There is also the matter of solar irradiance," adds Pesnell. "Researchers are now seeing the dimmest sun in their records. The change is small, just a fraction of a percent, but significant. Questions about effects on climate are natural if the sun continues to dim."

Lesið fréttina hér á vefsíðu NASA.

Fyrir fáeinum dögum tilkynnti NASA að styrkur sólvindsins hefði ekki mælst jafn veikur í 50 ár. Sjá bloggpistil um málið  hér.

Sjá pistininn Hnattkólnun í stað hnatthlýnunar?

Um áratug eftir 1954 hófst kuldaskeið sem stóð í um tvo áratugi.

 

Það er kólnun víðar en í fjármálaheiminum 

 

 

 Sviplaus sól í lok september

 

 

 Svona líta sólblettir út
(smella á mynd)

 

Pósturinn í kvöld frá NASA:

 

NASA Science News

 

show details 8:39 PM (38 minutes ago)

NASA Science News for September 30, 2008

Astronomers who count sunspots have announced that 2008 has become the "blankest year" of the Space Age. Sunspot counts are at a 50-year low, signifying a deep minimum in the 11-year cycle of solar activity.

FULL STORY at

http://science.nasa.gov/headlines/y2008/30sep_blankyear.htm?list1078000

Check out our RSS feed at http://science.nasa.gov/rss.xml!

 

NASA fimmtugt

Miðvikudaginn 1. október á NASA 50 ára afmæli, en það var 1. október 1958 sem National Aeronautics and Space Administration - NASA var stofnað. Sjá hér og hér.

Kínverjar skutu á loft mönnuðu geimfari í dag!

 

 

 

Þær fréttir voru að berast að Kínverjar skutu upp í dag geimfarinu  Shenzhou-7  ( 神舟七号 )  með þrem mönnum innanborðs.

 

Sjá vefsíðuna http://english.people.com.cn/90001/90776/90881/6506427.html

 

Um borð eru þrír Kínverjar,  Zhai Zhigang, Liu Boming and Jing Haipeng. Búist er við að þeir verði fjóra daga úti í geimnum og mun einn þeirra fara í geimgöngu.

 

 

 

 

Sjá einnig hér og hér

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Póstur frá spaceweather.com:

 

Space Weather News for Sept. 25, 2008     4:27 PM
http://spaceweather.com

CHINESE SPACE LAUNCH: China's Shenzhou 7 spacecraft carrying a 3-man crew lifted off today from the Jiuquan Satellite Launch Center and is now in Earth orbit. During the upcoming three-day mission, Chinese astronauts, called taikonauts, will launch a small satellite and conduct their country's first space walk. As they orbit Earth, Shenzhou 7 and the body of the rocket that launched it will be visible to the naked eye from many parts of the globe. Check the Satellite Tracker for viewing times: http://spaceweather.com/flybys .
(Note: Frequent checks are recommended; predictions may change as the orbit is adjusted and estimates of orbital elements improve.)

Sighting reports and updates will be posted on http://spaceweather.com

 

 

 

 

 

 

 

China National Space Administration

 

 

 

Til hamingju Kínverjar   

 

NASA tilkynnti í dag: Sólvindurinn aldrei verið minni í 50 ár.

 

Það hljóta að teljast tíðindi að NASA tilkynnti það á fréttamannafundi í dag að styrkur sólvindsins sé nú í 50 ára lágmarki. "The average pressure of the solar wind has dropped more than 20% since the mid-1990s. This is the weakest it's been since we began monitoring solar wind almost 50 years ago."  Hlusta má hér eða lesa tilkynningu NASA hér fyrir neðan. Sjá pistilinn "NASA mælir minnkandi virkni sólar" frá 21. sept.

Mun þetta hafa áhrif á hitafar lofthjúps jarðar? Minnkandi sólvindur þýðir að styrkur geimgeisla eykst ("...cosmic rays around Earth, have jumped in number by about 20%), en hvað þýðir það?

Eftirfarandi er af vefsíðunni Öldur aldanna. Sjaldan er ein báran stök - einnig í veðurfari? Þar er kynnt kenning um samspil sólvindsins og hita lofthjúpsins.

 ---

Kenningar danskra vísindamanna um samspil sólar og veðurfars hefur vakið heimsathygli. Við Center for Sol-Klima Forskning, Dansk Rumforskiningsinstitut eru stundaðar rannsóknir á sólinni og áhrifum hennar á veðurfar. Vísindamennirnir hafa m.a. borið saman mælingar á geimgeislum og þéttleika lægri skýja og komist að merkilegum niðurstöðum.

 

Í stuttu máli, þá falla ferlarnir sem sýna styrk geimgeislanna og þéttleika skýjanna nánast alveg saman, eins og sést á myndinni hér til hliðar.  Getur þetta verið tilviljun, eða er einhver skýring á þessu? Geimgeislarnir koma frá öðrum sólum (sprengistjörnum -supernova) í Vetrarbrautinni og ætti styrkur þeirra að vera nokkuð stöðugur. Sólvindurinn frá okkar eigin sól mótar aftur á móti styrk geimgeislanna, þannig að styrkur þeirra breytist með styrk sólvindsins, og þar með virkni sólar.

 

Dönsku vísindaönnunum kom til hugar, að geimgeislar gætu átt þátt í breytilegu hitastigi jarðar - með hjálp sólar. Sólvindurinn hefur áhrif á styrk geimgeislanna, en styrkur sólvindsins fylgir virkni sólar. Þeir félagar skoðuðu gervihnattamyndir af skýjafari frá árinu 1983. 

 

Í ljós kom, að þegar geimgeislar eru veikastir þekur skýjahulan um 3 % minna en þegar geimgeislar eru hvað sterkastir.

 

Hvernig stendur á þessu? Ein kenningin gengur út á að vatnsgufan þéttist á rykögnum (aerosols). Geimgeislar jónisera gas í háloftunum. Jónirnar flytja hleðslu yfir á vatnsdropa sem draga að sér rykagnir. Rykagnirnar virka þá sem eins konar hvati sem flýtir fyrir þéttingu rakans.

 

Breytileg skýjahula þýðir auðvitað breytilegt endurkast sólarljóss, þannig að mismikill sólarylur nær að skína á jörðina.

 

"Mikil virkni sólar -> mikill sólvindur -> minni geimgeislar -> minna um ský -> minna endurkast -> hærra hitastig" !

 

 

Ef þessi kenning reynist rétt, þá er hér komin staðfesting á áhrifum sólvindsins á hitafar jarðar, því það gefur augaleið að minni skýjahula veldur hlýnun og öfugt. Til vðbótar þessum óbeinu áhrifum sólvindsins eru áhrif breytilegrar útgeislunar sólar.  Breyting á skýjahulunni um 3% milli áratuga er ekki lítið, og getur þessi kenning því skýrt stóran hluta hitabreytinga undanfarinna áratuga og alda.

---

Við getum líka sagt: "Lítil virkni sólar -> minni sólvindur -> meiri geimgeislar -> merira um ský -> meira endurkast -> lægra hitastig" !

Sem sagt, minnkandi sólvindur getur þýtt lækkandi htastig. 

Sjá einnig bloggpistilinn "Byltingarkennd kenning dansks vísindamanns skekur vísindaheiminn...." frá 20. feb. 2007.

 

 Eftirfarandi er af vefsíðunni  http://science.nasa.gov/headlines/y2008/23sep_solarwind.htm?list1078000

 

Solar Wind Loses Power, Hits 50-year Low	09.23.2008
+ Play Audio | + Download Audio | + Email to a friend | + Join mailing list Sept. 23, 2008: In a briefing today at NASA headquarters, solar physicists announced that the solar wind is losing power. "The average pressure of the solar wind has dropped more than 20% since the mid-1990s," says Dave McComas of the Southwest Research Institute in San Antonio, Texas. "This is the weakest it's been since we began monitoring solar wind almost 50 years ago." McComas is principal investigator for the SWOOPS solar wind sensor onboard the Ulysses spacecraft, which measured the decrease. Ulysses, launched in 1990, circles the sun in a unique orbit that carries it over both the sun's poles and equator, giving Ulysses a global view of solar wind activity: Above: Global measurements of solar wind pressure by Ulysses. Green curves trace the solar wind in 1992-1998, while blue curves denote lower pressure winds in 2004-2008. [Larger image] Curiously, the speed of the million mph solar wind hasn't decreased much-only 3%. The change in pressure comes mainly from reductions in temperature and density. The solar wind is 13% cooler and 20% less dense. "What we're seeing is a long term trend, a steady decrease in pressure that began sometime in the mid-1990s," explains Arik Posner, NASA's Ulysses Program Scientist in Washington DC. How unusual is this event? "It's hard to say. We've only been monitoring solar wind since the early years of the Space Age-from the early 60s to the present," says Posner. "Over that period of time, it's unique. How the event stands out over centuries or millennia, however, is anybody's guess. We don't have data going back that far." Flagging solar wind has repercussions across the entire solar system-beginning with the heliosphere. The heliosphere is a bubble of magnetism springing from the sun and inflated to colossal proportions by the solar wind. Every planet from Mercury to Pluto and beyond is inside it. The heliosphere is our solar system's first line of defense against galactic cosmic rays. High-energy particles from black holes and supernovas try to enter the solar system, but most are deflected by the heliosphere's magnetic fields. Right: The heliosphere. Click to view a larger image showing the rest of the bubble. "The solar wind isn't inflating the heliosphere as much as it used to," says McComas. "That means less shielding against cosmic rays." In addition to weakened solar wind, "Ulysses also finds that the sun's underlying magnetic field has weakened by more than 30% since the mid-1990s," says Posner. "This reduces natural shielding even more." Unpublished Ulysses cosmic ray data show that, indeed, high energy (GeV) electrons, a minor but telltale component of cosmic rays around Earth, have jumped in number by about 20%. These extra particles pose no threat to people on Earth's surface. Our thick atmosphere and planetary magnetic field provide additional layers of protection that keep us safe. But any extra cosmic rays can have consequences. If the trend continues, astronauts on the Moon or en route to Mars would get a higher dose of space radiation. Robotic space probes and satellites in high Earth orbit face an increased risk of instrument malfunctions and reboots due to cosmic ray strikes. Also, there are controversial studies linking cosmic ray fluxes to cloudiness and climate change on Earth. That link may be tested in the years ahead. Above: The temperature and density of electrons in the solar wind have dropped since the mid-1990s. [Larger image] Some of most dramatic effects of the phenomenon may be felt by NASA's two Voyager spacecraft. After traveling outward for 30+ years, the two probes are now at the edge of the heliosphere. With the heliosphere shrinking, the Voyagers may soon find themselves on the outside looking in, thrust into interstellar space long before anyone expected. No spacecraft has ever been outside the heliosphere before and no one knows what the Voyagers may find there. NASA is about to launch a new spacecraft named IBEX (short for Interstellar Boundary Explorer) that can monitor the dimensions of the heliosphere without actually traveling to the edge of the solar system. IBEX may actually be able to "see" the heliosphere shrinking and anticipate the Voyager's exit. Moreover, IBEX will reveal how our solar system's cosmic ray shield reacts to changes in solar wind. "The potential for discovery," says McComas, "is breathtaking." SEND THIS STORY TO A FRIEND Author: Dr. Tony Phillips | Credit: Science@NASA more information Ulysses home page NASA's Future: US Space Exploration Policy

 

 

Uppfært 24. sept: Sævar Helgi Bragason vísaði á íslenska útgáfu af þessari mynd af sólvindshvolfinu (heliosphere) sem er ásamt fróðlegum skýringum hér á Stjörnufræðivefnum.

 

--- --- --- 

 

 Óneitanlega lifum við á spennandi tímum!

 

 

Mælkevejens magtfulde stråling
Sune Nordentoft Lauritsen, informationsmedarbejder, Dansk Rumforskningsinstitut

 

 

Kosmiske stråler og Jordens klima

Jens Olaf Pepke Pedersen
Center for Sol-Klima Forskning, Dank Rumforskningsinstitut

 

Greinin "Cosmoclimatology: a new theory emerges"  eftir Henrik Svensmark er hér á pdf formi.  Greinin er mjög auðlesin og auðskilin. Þar er útskýring á kenningunni u samspil geimgeisla og hiatfars.

 

 

NASA mælir minnkandi virkni sólar.

Nú þegar geimfarið Ódysseifur (Ulysses) er að ljúka 17 ára rannsókn á sólinni boðar NASA til fréttamannafundar næstkomandi þriðjudag. Athygli vekur að virkni sólar fer minnkandi. Sólvindur ekki eins lítill í 50 ár. Áhrifanna gæti gætt í sólkerfinu segir NASA.

Tilkynningin er svohljóðandi (sjá hér):

NASA To Discuss Conditions On And Surrounding The Sun

WASHINGTON -- NASA will hold a media teleconference Tuesday, Sept. 23, at 12:30 p.m. EDT, to discuss data from the joint NASA and European Space Agency Ulysses mission that reveals the sun's solar wind is at a 50-year low. The sun's current state could result in changing conditions in the solar system.

Ulysses was the first mission to survey the space environment above and below the poles of the sun. The reams of data Ulysses returned have changed forever the way scientists view our star and its effects. The venerable spacecraft has lasted more than 17 years - almost four times its expected mission lifetime.

The panelists are:
-- Ed Smith, NASA Ulysses project scientist and magnetic field instrument investigator, Jet Propulsion Laboratory, Pasadena, Calif.
-- Dave McComas, Ulysses solar wind instrument principal investigator, Southwest Research Institute, San Antonio
-- Karine Issautier, Ulysses radio wave lead investigator, Observatoire de Paris, Meudon, France
-- Nancy Crooker, Research Professor, Boston University, Boston, Mass.

Reporters should call 866-617-1526 and use the pass code “sun” to participate in the teleconference. International media should call 1-210-795-0624.

To access visuals that will the accompany presentations, go to:

http://www.nasa.gov/topics/solarsystem/features/ulysses-20080923.html

Audio of the teleconference will be streamed live at:

http://www.nasa.gov/newsaudio

 

 --- --- ---

Fyrr í sumar var þessi tilkynning þar sem sagt er að virkni næstu sólsveiflu geti orðið minni en undanfarið

International Mission Studying Sun to Conclude
June 12, 2008 PASADENA, Calif. - After more than 17 years of pioneering solar science, a joint NASA and European Space Agency mission to study the sun will end on or about July 1.

The Ulysses spacecraft has endured for almost four times its expected lifespan. However, the spacecraft will cease operations because of a decline in power produced by its onboard generators. Ulysses has forever changed the way scientists view the sun and its effect on the surrounding space. Mission results and the science legacy it leaves behind were reviewed today at a media briefing at European Space Agency Headquarters in Paris.

"The main objective of Ulysses was to study, from every angle, the heliosphere, which is the vast bubble in space carved out by the solar wind," said Ed Smith, Ulysses project scientist at NASA's Jet Propulsion Laboratory, Pasadena, Calif. "Over its long life, Ulysses redefined our knowledge of the heliosphere and went on to answer questions about our solar neighborhood we did not know to ask."

Ulysses ends its career after revealing that the magnetic field emanating from the sun's poles is much weaker than previously observed.  This could mean the upcoming solar maximum period will be less intense than in recent history.

"Over almost two decades of science observations by Ulysses, we have learned a lot more than we expected about our star and the way it interacts with the space surrounding it," said Richard Marsden, Ulysses project scientist and mission manager for the European Space Agency (ESA). "Solar missions have appeared in recent years, but Ulysses is still unique today. Its special point of view over the sun's poles never has been covered by any other mission."

The spacecraft and its suite of 10 instruments had to be highly sensitive, yet robust enough to withstand some of the most extreme conditions in the solar system, including intense radiation while passing by the giant planet Jupiter's north pole. The encounter occurred while injecting the mission into its orbit over the sun's poles.

"Ulysses has been a challenging mission since launch," said Ed Massey, Ulysses project manager at JPL. "Its success required the cooperation and intellect of engineers and scientists from around the world."

Ulysses was the first mission to survey the environment in space above and below the poles of the sun in the four dimensions of space and time. It showed the sun's magnetic field is carried into the solar system in a more complicated manner than previously believed. Particles expelled by the sun from low latitudes can climb to high latitudes and vice versa, sometimes unexpectedly finding their way out to the planets. Ulysses also studied dust flowing into our solar system from deep space, and showed it was 30 times more abundant than astronomers suspected. In addition, the spacecraft detected helium atoms from deep space and confirmed the universe does not contain enough matter to eventually halt its expansion.

Ulysses collected and transmitted science data to Earth during its 8.6 billion kilometer journey (5.4 billion miles). As the power supply weakened during the years, engineers devised methods to conserve energy. The power has dwindled to the point where thruster fuel soon will freeze in the spacecraft's pipelines.

"When the last bits of data finally arrive, it surely will be tough to say goodbye," said Nigel Angold, ESA's Ulysses mission operations manager. "But any sadness I might feel will pale in comparison to the pride of working on such a magnificent mission. Although operations will be ending, scientific discoveries from Ulysses data will continue for years to come."

Ulysses was launched aboard space shuttle Discovery on Oct. 6, 1990. From Earth orbit, it was propelled toward Jupiter by solid-fuel rocket motors. Ulysses passed Jupiter on Feb. 8, 1992. The giant planet's gravity then bent the spacecraft's flight path downward and away from the ecliptic plane to place the spacecraft in a final orbit around the sun that would take it past our star's north and south poles.

The spacecraft was provided by ESA. NASA provided the launch vehicle and upper stage boosters. The U.S. Department of Energy supplied a radioisotope thermoelectric generator to provide power to the spacecraft. Science instruments were provided by both U.S. and European investigators. The spacecraft is operated from JPL by a joint NASA/ESA team. More information about the joint NASA/ESA Ulysses mission is available at http://ulysses.jpl.nasa.gov or http://www.esa.int/esaSC/SEMPEQUG3HF_index_0_ov.html 

 

 

 Sólin í dag er sviplaus. Sólblettir hafa varla sést mánuðum saman:

Uppfært 22.sept:  Skömmu eftir að pistillinn var skrifaður birtist óvænt nýr sólblettur. Myndin hér fyrir neðan er beintengd og uppfærist sjálfkrafa. Sjá hér.

Uppfært 24. sept:  Sólbletturinn hvarf eins og dögg fyrir sólu í gær.

 

 

 

 

 

Nú er það spurning. Er þetta forboði þess að hnatthlýnun undanfarinna áratuga kunni að ganga til baka?   Spyr sá sem ekki veit ...

Endurnýting CO2. Ekki alveg nýtt á Íslandi.

 

 

Fyrirtækið Carbon Recycling International er þegar með í undirbúningi smíði á verksmiðju í Svartsengi sem á að vinna eldsneyti úr koltvísýringi, vetni og rafmagni. Einn af ráðgjöfum þessa Íslensk-Ameríska fyrirtækis er Nóbelsverðlaunahafi í efnafræði.  Sjá vefsíðu þeirra www.carbonrecycling.is

Sjá einnig umfjöllun á náttúran.is

 

Á vefsíðunni stendur m.a:

Carbon Recycling International captures carbon dioxide from industrial emissions and converts carbon dioxide to ultra clean fuel.  The sources of emissions are from basic infrastructure industrial processes including aluminum smeltering, ferro silicon manufacturing, cement production and coal fired power generation.

The fuel is high octane gasoline, ultra low sulfur diesel and methanol for existing automobiles and future hybrid flexible automobiles.  The recycling of carbon dioxide results in a net reduction of carbon dioxide and the cost effective conversion enables a sustainable production of synthetic fuel.

The technology is available today and is a viable solution for transport fuel in lieu of hydrogen fuel and carbon sequestration and in complement with  oil based fuel.

 

Founded in 2006, Carbon Recycling International, Ehf, captures carbon recycling from industrial emissions and convert carbon dioxide to methanol, gasoline and diesel. It is a venture backed Icelandic American company with headquarter in Iceland and operation in the US.

Management Team

• KC Tran, Chief Executive
• Oddur Ingólfsson, Ph.D., Research
• Andri Ottesen, Ph.D., Business Operations
• Jonathan Whitlow, Ph.D., Chemical Processes
• Haukur Óskarsson, Engineering and Construction

Board of Directors

• Sindri Sindrason: Chairman of the Board
• Fridrik Jonsson, Director
• KC Tran, Director
• Steve Grady, Director

Advisors

• George Olah, Ph.D.: Nobel Prize Laureate, Chemistry, USC, USA
• Surya Prakash, Ph.D.: Director, Loker Institute of Hydrocarbon, USA
• Albert Albertsson: Chief Operating Officer, Hitaveita Sudernesja Geothermal Utility, Iceland
• Agust Valfells, Ph.D.: Former Professor of Iowa State University, Iceland
• Baldur Eliasson, Ph.D.: Emeritus, Energy and Climate Change Research, ABB, Switzerland
• Howard Bruschi: Emeritus, Nuclear Research, Westinghouse Electric Corporation, USA

Principal Investors

• Landsbanki, Eh, IS
• Iceland Oil Ltd, IS
• Focus Group, US
• Mannvit Engineering, IS

 

Ég átta mig því ekki alveg á frétt Morgunblaðsins í dag þar sem segir:

"Stjórnvöld hafa samið við japanska fyrirtækið Mitsubishi um þróun nýrrar tækni sem fyrirtækið býr yfir og gerir mönnum kleift að búa til nothæft eldsneyti úr útblæstri frá stóriðju.

Össur Skarphéðinsson, iðnaðarráðherra, sér fyrir sér að þetta gæti orðið að veruleika eftir tíu ár ef að þessi tækni gangi upp í framkvæmd. Íslenski skipaflotinn gæti þá allur gengið fyrir útblæstri frá álverum og eitraðar gróðurhúsalofttegundir yrðu jafnframt skaðlausar...."

 

 

Skipaflotinn knúinn útblæstri

Time tímaritið 13. sept: Norðvesturleiðin um heimskautasvæðið fær skipum! ---1937

 

 

Í tímaritinu Time 13. sept. eru fréttir af skipum sem sigldu norðvesturleiðina svokölluðu um hemiskautasvæðið. Annað skipanna sigldi í austurátt og hitt í vesturátt og mættust þau á miðri leið. Sjá fréttina hér.

 

Frétt Time er frá árinu 1937, en ekki 2008, en þá var einnig hlýtt á norðurslóðum. Losun manna á koltvísýringi var  þá aðeins lítið brot af því sem nú er. Kann einhver skýringu á þessu? Hefur leiðin verið fær undanfarið?

 

Úr Time 13. september 1937:

Last week this new, shorter Northwest Passage's navigability was dramatically demonstrated as Hudson Bay Company's Eastern Arctic Patrol Nascopie sounded her way through Bellot Strait. Snow shrouded the Arctic dusk as head on through the haze came the bow of another ship. Nascopie's Captain Thomas Smellie's incredulous hail got a booming reply from veteran Arctic Trader Patsy Klingenberg, from the deck of the Schooner Aklavik, eastbound to Baffin Island, and astonished Eskimo cheers from both crews echoed through the rock-bound channel. That night captains of both vessels described from their anchorages to Canadian Broadcasting Co. and NBC audiences their historic meeting. Hopeful for the growing trade of the North were residents and sponsors of Churchill that somehow Northwest Passage II would bring business, help redeem millions of dollars sunk in Canada's most northerly port. 

 

 

Aklavik

 

 

 Nascopie

 

 

Sjá einnig hér.

 

 

 

Berlinske Tidende árið 1945.  Fyrirsögnin gæti enn átt við.

"Skyndilegar loftslagsbreytingar við norðausturleiðina hafa áhrif á efnahag heimsins". Þetta gæti hafa staðið í Mogganum í dag.

(Smella þrisvar á myndina til að lesa greinina). 

Það er athyglisvert að í greininni kemur fram að hafísinn hefur minnkað um  1 milljón ferkílómetra á tímambilinu 1924-1944. Síðan kom hafísinn aftur eins og allir vita, en fór síðan að hopa aftur. Megum við ef til vill búast við að hann eigi eftir að koma aftur innan fárra ára?

Í þessum tveim greinum í Time og BT, sem skrifaðar eru fyrir miðja síðustu öld, beina menn sjónum sínum að norðvestur og norðaustur siglingaleiðunum sem virðast vera að opnast. Svipuð bjartsýni um nýjar siglingaleiðir og í dag ríkir þá. Hafísinn kom þó aftur. Hvers vegna eru allir búnir að gleyma þessu? Getum við dregið ályktun og lært af af reynslunni?

 

 

-

 

Mynd eftir gögnum frá HadCRU3  sýnir hitann á heimskautasvæðum (70N-90N) frá 1900-2008. Hvenær var hlýjast? Ferillinn er frá www.Climate4you.com, kaflinn Polar Temperature

 

 

 

Hafísinn 10. sept. 2008.  Smella þrisvar á mynd til að sjá stærri.

 

Þegar ''íslensku'' Fálkarnir fengu gullið á Ólympíuleikunum 1920...

 

 

Það rifjast upp í dag þegar strákarnir okkar komu heim með silfrið, að árið 1920 fengu íslenskir strákar gullverðlaun á Ólympíuleikunum í íshokkí. Reyndar vestur-íslenskir og voru þeir frá Winnipeg.

Í Winnipeg-Falcons liðinu voru allir nema einn af íslensku bergi brotnir:

Sigurður Franklin "Frank" Fredrickson
Kristmundur N. "Chris" Friðfinnson
Magnús "Mike" Goodman
Halldór (Harold) "Slim" Haldorson
Konráð "Konnie" Johannesson
Jakob Walter "Wally" Byron
Róbert John "Bobby" Benson
Allan Charles "Huck" Woodman (Af enskum ættum)

 

 Gullverðlaunahafarnir á Ólympíuleikjunum 1920

Á efri myndinni eru þeir um borð í skipi á leið til Antverpen

 

 

Sjá grein frá árinu 2002 í Morgunblaðinu: "Fálkarnir um alla framtíð" 

Myndir af hetjunum:  Descriptions of the 1920 Falcons players from "Spalding's Athletic Library"

Wikipedia: Winnipeg Falcons 

 

Með stöðugan kökk í hálsinum

Gullmoli sólkerfisins er ótrúlega fallegur

 

 

 

Lengi hefur Jó tungl Júpiters verið í miklu uppáhaldi hjá mér. Varla er hægt að ímynda sér meiri fegurð en þar blasir við. Auðvitað hef ég ekki komið þangað sjálfur, en dáðst af ofurskýrum myndum af þessum hnetti. Þar er bragðarefurinn Loki Laufeyjarson í öllu sínu veldi meðal djásna sem hvergi eiga sína líka. Þarna er heimur í sköpun. Loki á stóran þátt í að móta landslagið á Jó. Loki er hvorki meira né minna en virkasta eldfjall sólkerfisins. 

Hvar er Loki á myndinni?  Loki er aðeins hægra megin miðju.  Hraunstraumurinn leynir sér ekki. Smellið þrisvar á hana til að sjá skýrari mynd. Á myndinni hér fyrir neðan má sjá gosstrókinn frá Loka.

Hvers vegna er Jó svona eldvirkur? Það er nálægin við Júpiter sem veldur eins konar flóð og fjöru áhrifum í jarðskorpunni. Hún er sífellt að þenjast út og dragast saman. Við það myndast gríðarmikill varmi sem leitar út.

Er Jó úr gulli? Maður gæti freistast til að halda það, svo mikil er fegurðin. Nei, guli liturinn stafar af brennisteini.  Gullið sækjum við aftur á móti til Kína. Að minnsta kosti silfur .

 

 Gosstrókurinn frá Loka

 

 Nærmynd af Loka

 

 Júpiter og tunglið Jó

 

 

Fyrir hálfri öld smíðaði ungur strákur einfaldan stjörnusjónauka. Efnið var meterslangur pappahólkur, gler fyrir fjarsýnisgleraugu um 5 cm í þvermál og lítið stækkunargler sem var um 1 cm í þvermál. Brennivíddirnar voru 100 cm og 2 cm þannig að sjónaukinn stækkaði 50 sinnum. Með honum mátti sjá nokkuð vel gígana á tunglinu og nokkur hinna fjölmörgu tungla Júpiters. Þar á meðal hefur Jó væntanlega verið. Júpiter leit út eins og skær stjarna en tunglin sem mjög daufar stjörnur. Ekki grunaði mig þá hve tungl Júpiters eru mikilfengleg, en eitthvað var það sem heillaði.

Það var undarleg tilfinning að sjá reikistjörnuna með tunglunum með þessum frumstæða kíki. Undarlegur fiðringur fór um strákinn. Slíkt gleymist ekki. Sami firðingur fer enn um hann þegar tindrandi stjörnuhimininn myndar himinhvelfinguna, Vetrarbrautin í öllu sínu veldi og norðurljósin dansandi. Því miður eiga ekki öll börn lengur kost á að upplifa slíkt. Ljósmengun borgarljósanna sér til þess.

Það er vel þess virði að fara í bíltúr með fjölslyldunni út fyrir borgina til að skoða stjörnuhimininn þegar stjörnubjart er. Það þarf ekki að vera sólskin til að njóta náttúrunnar.

 

 

 

 

Wikipedia segir okkur eftirfarandi um Loka Laufeyjarson:

Loki Laufeyjarson er afar fyrirferðarmikið goðmagn í norrænni goðafræði. Hann er sonur Laufeyjar og Fárbauta jötuns og er því af jötnaætt. Hann umgengst goðin mikið og blandaði eitt sinn blóði við Óðinn sjálfan. Loki eignaðist þrjú hræðileg afkvæmi með tröllkonunni Angurboðu en kona hans var önnur. Hún hét Sigyn og eignaðist Loki tvo syni með henni.

Í hinni norrænu goðafræði gegnir Loki því hlutverki sem í trúarbragðafræðum hefur verið kallað bragðarefur (á ensku trickster). Loki leikur á goðin, hrekkir þau, hegðar sér ósæmilega og brýtur þær reglur sem hafa áður verið settar af goðunum en slík hegðun er dæmigerð fyrir bragðarefi. Loki hefur þó þá sérstöðu að hann er oft illgjarn og sjaldan leiða hrekkir hans til nokkurra heilla, allra síst fyrir hann sjálfan, því goðin refsa honum oft harðlega fyrir það sem hann gerir.

Loki gat þrjú afkvæmi við tröllkonuna Angurboðu og eru þau hvert öðru hryllilegra. Miðgarðsormur, risaslangan sem lykur sig um Miðgarð, og Fenrisúlfur,risastór úlfur, eru báðir undan Loka og Angurboðu komnir og eru tvö helstu tortímingaröfl í norrænni goðafræði. Þriðja afkvæmi þeirra er Hel, en hún ríkir yfir undirheimum og dauðum. Einnig á Loki tvo syni með konu sinni Sigyn, þeir heita Narfi og Váli.

Eitt afkvæmi Loka er enn ótalið en það er hinn áttfætti hestur Sleipnir. Er bergrisi einn kom til ásanna og bauðst til að byggja múr í kringum Ásgarð brá Loki sér í líki hryssu svo hann gæti lokkað Svaðilfara, hest risans í burtu. Það tókst og risinn náði ekki að byggja múrinn á tíma en afleiðingarnar fyrir Loka voru þær að síðar eignaðist hann Sleipni.

Loki var sá sem bar mesta ábyrgð á dauða Baldurs, hins hvíta áss. Goðin léku sér að því að kasta hlutum að Baldri því Frigg hafði komið því svo fyrir að ekkert beit á honum. Loki komst þó að því að sá hlutur sem gat skaðað hann var mistilteinn og kom hann því svo fyrir að Höður, hinn blindi ás, fékk mistilteinsknippi í hendurnar og varpaði því, óafvitandi um hvað hann hafði undir höndum, að Baldri svo af hlaust bani. Einnig segir sagan að þegar æsir reyndu að ná Baldri aftur úr Helju með því að fá alla hluti heims til að gráta hann, þá hafi Loki dulbúið sig sem tröllkonuna Þökk en hún var sú eina sem neitaði að gráta. Baldur var því um kyrrt í Helju.

Goðin komust á snoðir um hvernig dauða Baldurs hafði verið háttað og flýði Loki á fjall eitt þar sem hann faldist oft í líki lax. Í því líki var Loki þegar Þór handsamaði hann. Eftir að Loki hafði verið handsamaður var hann bundinn með þörmum Nara sonar síns og eitur látið renna á hann. Sigyn, kona hans, sat þó hjá honum og hélt fyrir keri svo eitrið myndi ekki renna framan í hann. Þegar Sigyn tæmdi kerið lak eitrið þó á Loka og urðu þá jarðskjálftar. Í heimsslitaorrustunni Ragnarökum barðist Loki með jötnum gegn ásum. Hann barðist hatrammlega gegn Heimdalli og varð báðum af bani.

 

Krækjur:

Um Loka Laufeyjarson í Gylfaginningu

Vefsíðan Stjörnuskoðun. Þar er m.a mjög góð grein um Júpiter. 

Refurinn rófulausi og Móri vinur hans. Myndir.

Síðastliðinn fimmtudag fékk ég óvenjulega heimsókn. Tveir vingjarlegir refir. Mér varð litið út um gluggann klukkan hálf átta að morgni og sé þá fallegan gráan ref koma röltandi. Ég fór út vopnaður Canon EOS 400D myndavél með 28-300mm Tamron linsu. Refurinn horfði á mig góða stund og stillti sér upp fyrir myndatökuna í um 10 metra fjarlægð alls óhræddur. Skömmu síðar kom vinur hans sem var dökkur á brún og brá. Líklega dökk-mórauður. Hann var ekki alveg eins ófeiminn, en gaf sér samt tíma svo ég gæti náð myndum.

 

(Með því að smella tvisvar til þrisvar á mynd má sjá stærri útgáfu).

 

 

 

 Mynd 2

 

 

 Mynd 3

 

 

 Mynd 4. Rófulaus.

 

 

 Mynd 5. Móri lætur sjá sig.

 

 

 Mynd 6

 Mynd 7

 Mynd 8. Með steikina í gogginum?

 

 Mynd 9

 

 

 Mynd 10

 Mynd 11. Kominn tími til að kveðja.

 

 

Refalitir eftir Pál Hersteinsson.