Glæsileg norðurljós væntanleg föstudaginn 12. september...

 

Töluverðar líkur eru á glæsilegum norðurljósum föstudaginn 12. september. Sjá WSA-Enlil Solar Wind Prediction spálíkanið sem er hér fyrir neðan.

Þetta líkan er spáir fyrir um hvenær kórónuskvettur (Coronal Mass Ejection) lenda á jörðinni, ef slíkar eru á leiðinni með sólvindinum. Ein slík og nokkuð öflug virðist stefna á jörðina og vera væntanleg á morgun.

Á hreyfimyndinni má sjá rafgas-skýið stefna á jörðina. Sólin er guli depillinn í miðjunni, en jörðin er græni depillinn hægra megin. Takið eftir hvenær skýið fer fram hjá jörðinni, en dagsetning og tími eru efst í glugganum.

Hringlaga myndin sýnir sólkerfið séð "ofan frá", en kökusneiðin frá hlið.

Takið eftir rennibrautunum undir myndinni og til hliðar við hana. Með þeim er hægt að skoða alla myndina þó hún komist ekki fyrir í glugganum, og lesa leiðbeiningar sem eru neðst í honum.

 

Fleiri myndir eru á vefnum Norðurljósaspá, en nokkrar þeirra eru neðar á þessari síðu.

http://agust.net/aurora

 

 

 

 

 

 Sólvindurinn

Sumir vefskoðarar geta ekki sýnt svona glugga inn í aðra vefsíðu.

Ef myndin sést ekki, þá má reyna að fara beint inn á þessa síðu:

http://www.swpc.noaa.gov/wsa-enlil/

 

 

 

 

 http://www.solarham.net/pictures/regions.jpg

 Sólin í dag

Kórónuskvettan á upptök sín í sólbletti 2158

 

 

 

 http://www.raunvis.hi.is/~halo/leirv.png

 Breytingar á jarðsegulsviðinu undanfarinn sólarhring, mælt í Segulmælingastöðinni í Leirvogi.

 Búast má við mikilli ókyrrð hér meðan norðurljósin sjást yfir landinu.

 

Þvi öflugri sem norðurljósin eru, þeim mun rauðleitari eru þau á þessari spámynd.

Spáin gildir fyrir tímann sem er efst til hægri á myndinni. (= klukkan á Íslandi)

http://www.swpc.noaa.gov/ovation/images/Aurora_Map_N.png

 

 

Fleiri myndir eru á vefnum Norðurljósaspá

Fróðleikur um sólblossa http://www.stjornufraedi.is/solkerfid/solin/solblossar

Fréttir um atburði dagsins: http://www.solarham.net/data/events/sep10_2014_x1.6/index.htm
Radíóamatörar sjá um þessa síðu, en þeir nota einmitt jónahvolfið fyrir fjarskipti heimsálfa á milli.
Fróðleikur og fallegar myndir: http://www.solarham.net

Hvers vegna er orðið "Mekatronik" þýtt sem "Hátækni" - eða Mekatronik Ingeniør þýtt sem Hátækniverkfræðingur...?..

 

 

 

                                 Mekatronik Ingeniør = Hátækniverkfræðingur?

 

Hugtakið "mekatronik" eða  "mechatronic" er notað til að lýsa skörun tveggja eða fleiri fagsviða, til dæmis vélaverkfræði og rafeindaverkfræði. Mechanical+Electronic renna saman svo úr verður Mechatronic, eða Mekatronik eins og frændur okkar í Skandinavíu og víðar kalla fagið. Mekatronik fæst þannig til dæmis við vélbúnað sem er samofinn rafeindabúnaði, þar sem hvorugt getur án hins verið. 

Einhverjum hefur dottið í hug að þýða mechatronic sem hátækni í samsetningunni "mechatronic engineering". Þannig hefur til dæmis orðið til fagheitið hátækniverkfræði.  Hátækniverkfræði?

Hvers vegna í ósköpunum hátækniverkfræði? Hvað er eiginlega hátæknilegra við mekatronik verkfræði en til dæmis rafmagnsverkfræði, rafeindaverkfræði, raforkuverkfræði, stjórnkerfisverkfræði, fjarskiptaverkfræði, vélaverkfræði, skipaverkfræði, efnaverkfræði, eðlisverkfræði, kjarnorkuverkfræði, tölvuverkfræði, byggingaverkfræði, skipulagsverkfræði, samgönguverkfræði, jarðverkfræði, þjarkaverkfræði, flugverkfræði, flugvélaverkfræði, heilbrigðisverkfræði, iðnaðarverkfræði...?  

Hverjum dettur í hug að þessi svokallaða Hátækniverkfræði sé hátæknilegri en Aerospace Engineering?  Vonandi engum.

Sjálfsagt er ástæðan fyrir nafninu vandræðagangur við þýðingu á orðinu. Einhverjum hefur ekki dottið annað í hug. Íslendingar verða auðvitað að þýða öll orð, en Danir, Svíar og Norðmenn kalla fagið mekatronik eins og margar aðrar þjóðir. Við Íslendingar þýðum það sem hátækni .

Ef við notum sömu aðferðafræði við að finna orð samsett úr tveim öðrum, Mechanical+Electronic=Mechatronic, getum við prófað Véla+Rafeinda=Véleinda.

Er ekki Véleindaverkfræði miklu skárra orð í þessu samhengi en Hátækniverkfræði? Það er að segja ef við viljum endilega þýða orðið. Við tölum til dæmis um rafvirkja, vélvirkja og síðan rafvélavirkja.

Við höfum nokkrir vinnufélagar hjá Verkís, allir eins konar hátæknifræðingar og hátækniverkfræðingar í venjulegum skilningi þess orðs, rætt þetta mál yfir óteljandi kaffibollum, og erum við sammála um að afleitt sé að kalla   " Mechatronic Engineering"   "Hátækniverkfræði",   og viljum auglýsa eftir betra orði... 

 

Mechatronics er náskylt Robotics. Robotic Engineer gætum við kallað Þjarkaverkfræðing.  -
En Mechatronic Engineer (Mekatronik Ingeniør), - hvað köllum við hann?

 

 

 

Eru það hátækniverkfræðingar sem hanna hátæknisjúkrahús?   Humm...?

 

 --- --- ---

Uppfært 5. september:

Sjá athugasemdir hér fyrir neðan.

Hálfdan Ómar Hálfdanarson, íðorðastjóri vísindasviðs Þýðingamiðstöðvar utanríkisráðuneytisins bendir á að orðið sé í Hugtakasafni þeirra:

mechatronics (mekatronik) = rafeindavélfræði

http://www.hugtakasafn.utn.stjr.is

Síðan gætum við jafnvel útfært það:

mechatronics engineer: rafeindavélaverkfræðingur eða rafeindavélatæknifræðingur.

Við skjótum bara inn -véla-   í  t.d.  rafeindaverkfræðingur sem er í málinu.

Styttri og þjálli útgáfa gæti verið rafvélaverkfræðingur. 

Hálfdán hafði aftur samband og hafði orð á að sér litist betur á orðið véleindafræði en rafeindavélfræði.  Hvað finnst þér?

 --- --- ---

 

 

Robotics is the branch of science and technology that deals with the design, manufacture, and application of intelligent machines as well as of the computer systems and software that power their intelligence.

Mechatronics is the integration of mechanical, electronic and computer engineering in the design of high performance hybrid systems that embody numerous 'intelligent' or 'smart' features.

The interdisciplinary engineering field of Robotics and Mechatronics studies automata from an engineering perspective and designs high performance solutions at affordable costs.

 

Anna Hildigunnur verðandi Mekatronik Ingeniør

útskýrir fyrir okkur hvað mekatronik er:

 

 

 Stjórnkerfi - Tölvukefi - Rafeindakerfi - Vélbúnaðarkerfi

ásamt undirgreinum

Hafísinn um miðjan ágúst...

Staðan laugardaginn 16. ágúst 2014:

Norðurhvel:

(Hafísinn er í augnablikinu meiri en nokkur síðustu ár, 2008, 2010, 2011, 2012 og 2013).

Data here.

 

 

Suðurhvel:

 (Hafísinn er í augnablikinu meiri en öll ár síðan mælingar hófust 1981).

 Data here.

 

 

 

 

Samtals á norður- og suðurhveli:

 

(Heildar hafísinn er í augnablikinu meiri en meðaltal áranna 1981-2010).

Data here.

 

 

--- --- ---

 

 

Hafísdeild dönsku veðurstofunnar DMI.

Beintengdar myndir sem uppfærast daglega:

 

 

http://ocean.dmi.dk/arctic/icecover.php

 Útbreiðsla (sea ice extent) hafíss á norðurhveli jarðar
Myndin er frá hafísdeild dönsku veðurstofunnar ocean.dmi.dk

Myndin er beintengd. Sjá dagsetningu neðst á myndinni. Myndin breytist daglega.

Gráa línan er meðaltal áranna 1979-2000. Gráa svæðið er plús/mínus 1 staðalfrávik.

Sjá skýringar hér.

Í dag 17. ágúst er ísinn heldur meiri en árin 2010, 2011, 2012, 2013, og nærri meðaltali áranna 1979-2000,
en það getur breyst næstu vikurnar.

Hafísinn á norðurhveli nær lágmarki um miðjan september.

 

 

http://ocean.dmi.dk/arctic/plots/icecover/icecover_current.png

Önnur framsetning  og eldri: Útbreiðsla hafíss á norðurhveli jarðar

Myndin er frá hafísdeild dönsku veðurstofunnar ocean.dmi.dk

Sjá skýringar hér.

 

 

 

Siglingar í hafís geta verið varasamar. Sjá frétt í New York Times.

 

 

dr. Ulrike Friedrich: Ferðaþjón­usta gæti eyðilagst vegna of margra ferðamanna - Munu ferðamenn leita annað...?

 

 

 

 

"Dr. Ulrike Friedrich, verkefnastjóri hjá þýsku geimvísindastofnuninni hefur miklar áhyggjur af þróun ferðaþjónustunnar á Íslandi Hefur komið tíu sinnum til Íslands Segir fjölgun ferðamanna geta fælt aðra frá. Hún íhugar Grænlandsferð næst." 

Þannig hefst viðtal Morgunblaðsins í dag við þennan Íslandsvin. Sjá frétt hér.

 

Meðal annars stendur í viðtalinu:

"..."Ég ætla ekkert að fara að segja Íslendingum fyrir verkum en sem almennur ferðamaður sem elskar Ísland hef ég fullan rétt til að segja mitt álit. Ef ég væri Íslendingur myndi ég hafa ástæðu til að hafa áhyggjur og koma þeim á framfæri við stjórnvöld. Hvert vilja Íslendingar stefna? Það þarf að vera einhver stefna til staðar þannig að ferðaþjónustan fái ekki að vaxa algjörlega stjórnlaust. Að öðrum kosti eyðileggst hún og ferðamenn munu fara eitthvað annað í leit að fallegu og rólegu umhverfi og náttúru", segir Ulrike, sem er alvarlega að íhuga að ferðast næst til staða eins og Grænlands eða Svalbarða. Hún muni þó að sjálfsögðu koma aftur til Íslands en eigi ekki eins auðvelt með að mæla með Íslandsferð við vini sína, að minnsta kosti muni hún segja þeim að koma ekki hingað yfir hásumarið, frekar að vori eða hausti til"

"...Ég hef allan þennan tíma mælt eindregið með því við vini mína og samstarfsfélaga hérna í Þýskalandi að ferðast til Íslands og skoða þar villta náttúru og dásamlegt landslag. Ísland er mjög vel þróað samfélag með sterkum innviðum og loftslagið þægilegt og heilnæmt. Byggðirnar eru dreifðar og umferðin ekki verið svo mikil. Núna hafa breytingarnar verið svo miklar að þær eyðileggja eða takmarka þessa upplifun ferðamannsins, að mínu mati. Á helstu ferðamannastöðum er alltof mikið af fólki".

 

Kannski var það gosið í Eyjafjallajökli sem vakti athygli útlendinga á Íslenskri náttúru þannig að þeir hafa undanfarna mánuði flykkst hingað í hópum.    Hvaða fréttir hafa þeir að færa eftir Íslandsförina? Eru þær endilega jákvæðar?  Gæti Ísland fallið úr tísku innan skamms? Hættan á því og hruni ferðaiðnaðarins er raunveruleg. Hvað gerum við þá?

Vinur er sá er til vamms segir. Við verðum að taka þessi varnaðarorð dr. Ulrike alvarlega.

Þetta kemur reyndar þeim er þessar línur ritar ekki á óvart, því hann hefur einnig haft af þessu nokkrar áhyggjur. Sums staðar verður ekki þverfótað fyrir erlendum ferðamönnum, náttúruperlur eru orðnar útjaskaðar og sóðalegar, græðgin allsráðandi og friðurinn úti.  Jafnvel margir Íslendingar hafa fengið nóg af ónæðinu og er farið að bera á óþoli.

"Hvert vilja Íslendingar stefna? Það þarf að vera einhver stefna til staðar þannig að ferðaþjónustan fái ekki að vaxa algjörlega stjórnlaust. Að öðrum kosti eyðileggst hún og ferðamenn munu fara eitthvað annað í leit að fallegu og rólegu umhverfi og náttúru", segir Ulrike.

Nú er verið að reisa hótel á hverju götuhorni, eða breyta húsnæði sem áður hýsti fyrirtæki í hótel. Hvað verður um alla þessa fjárfestingu ef ferðamenn hætta að koma til landsins? 

Humm...?

 

 

 

 

Myndina efst á síðunni tók höfundur pistilsins fyrir nokkrum dögum í Brúarárskörðum. Þar var sem betur fer friður og óspillt náttúra.

 

 

 

Hafísinn: Spennan vex, hvernig verður staðan eftir mánuð...?

 

Nú er kominn ágústmánuður og ekki nema um mánuður þar til hafísinn

á norðurhveli verður í lágmarki ársins,

og um svipað leyti verður hann í hámarki á suðurhveli.

Hvernig skyldi staðan verða þá? Kíkjum á stöðuna í dag:

 

 

http://ocean.dmi.dk/arctic/icecover.php

 Útbreiðsla (sea ice extent) hafíss á norðurhveli jarðar
Myndin er frá hafísdeild dönsku veðurstofunnar ocean.dmi.dk

Myndin er beintengd. Sjá dagsetningu neðst á myndinni. Myndin breytist daglega.

Gráa línan er meðaltal áranna 1979-2000. Gráa svæðið er plús/mínus 1 staðalfrávik.

Sjá skýringar hér.

Í dag 3ja ágúst er ísinn heldur meiri en árin 2010, 2011, 2012, 2013, og nærri meðaltali áranna 1979-2000,
en það getur breyst næstu vikurnar.

 

 

http://ocean.dmi.dk/arctic/plots/icecover/icecover_current.png

Önnur framsetning  og eldri: Útbreiðsla hafíss á norðurhveli jarðar

Myndin er frá hafísdeild dönsku veðurstofunnar ocean.dmi.dk

Sjá skýringar hér.

 

 

 http://nsidc.org/data/seaice_index/images/daily_images/S_stddev_timeseries.png

 Hafísinn á suðurhveli jarðar

 

Fleiri ferlar í þessum dótakassa bloggarans:

Lofthiti - Sjávarstaða - Hafís - Sólvirkni...

 

En, hvernig verður staðan eftir mánuð? 
Hvað það verður veit nú enginn, vandi er um slíkt að spá...

 

--- --- ---

UPPFÆRT 7. ágúst 2014:

Eftir góðar ábendingar frá Emil um misvísandi ferla bætti ég inn þeim ferlum sem ég fann í fljótu bragði. Allir eiga að uppfærast sjálfkrafa og verður áhugavert að fylgjast með þeim á einum stað næstu vikurnar:

 

 http://www.ijis.iarc.uaf.edu/en/home/seaice_extent.htm

 

 

 http://arctic-roos.org/observations/satellite-data/sea-ice/observation_images/ssmi1_ice_ext.png

 

 http://nsidc.org/data/seaice_index/images/daily_images/N_stddev_timeseries.png

 

http://www.ijis.iarc.uaf.edu/seaice/extent/Sea_Ice_Extent_v2_prev_L.png

 

 

http://arctic-roos.org/observations/satellite-data/sea-ice/observation_images/ssmi1_ice_ext.png

 

Öflugur sólstormur fyrir tveim árum hefði getað lagt innviði nútímaþjóðfélags í rúst hefði hann lent á jörðinni...

 

 

 

 

Við vorum mjög heppin fyrir réttum tveim árum. Hefði sólstormurinn mikli lent á jörðinni, þá værum við væntanlega enn að kljást við vandann og lagfæra fjarskipta- og rafmagnskerfin víða um heim. Úff, það munaði litlu...!   Sem betur fer stefndi kórónuskvettan (CME Coronal Mass Ejection) ekki á jörðina í þetta sinn.

 

NASA fjallar um þetta á vefsíðu sinni í dag:

Near Miss: The Solar Superstorm of July 2012

"July 23, 2014: If an asteroid big enough to knock modern civilization back to the 18th century appeared out of deep space and buzzed the Earth-Moon system, the near-miss would be instant worldwide headline news.

Two years ago, Earth experienced a close shave just as perilous, but most newspapers didn't mention it. The "impactor" was an extreme solar storm, the most powerful in as much as 150+ years.

"If it had hit, we would still be picking up the pieces," says Daniel Baker of the University of Colorado...

[...]

Before July 2012, when researchers talked about extreme solar storms their touchstone was the iconic Carrington Event of Sept. 1859, named after English astronomer Richard Carrington who actually saw the instigating flare with his own eyes.  In the days that followed his observation, a series of powerful CMEs hit Earth head-on with a potency not felt before or since.  Intense geomagnetic storms ignited Northern Lights as far south as Cuba and caused global telegraph lines to spark, setting fire to some telegraph offices and thus disabling the 'Victorian Internet."

A similar storm today could have a catastrophic effect. According to a study by the National Academy of Sciences, the total economic impact could exceed $2 trillion or 20 times greater than the costs of a Hurricane Katrina. Multi-ton transformers damaged by such a storm might take years to repair.

"In my view the July 2012 storm was in all respects at least as strong as the 1859 Carrington event," says Baker. "The only difference is, it missed"..."

http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2014/23jul_superstorm

Myndabandið er úr  frétt NASA.

Bloggarinn hefur áður fjallað um þessa hættu sem vofir yfir okkur:

Öflug sólgos geta haft afdrifaríkar afleiðingar á jörðu niðri...

Gríðarlegur sólblossi 1. september. Bilanir í fjarskiptakerfum...

 

Fyrir nokkru kom út viðamikil skýrsla vísindanefndar sem nefnist Space Weather Events—Understanding Societal and Economic Impacts.   Þar er fjallað um þessa hættu sem stafað getur af öflugum sólstormum.

 

Erum við viðbúin svona ósköpum utan úr geimnum?  Nei, alls ekki.  Samt er aðeins tímaspursmál hvenær öflugur sólblossi lendir á jörðinni, nægilega öflugur til að valda miklum skemmdum á fjarskipta- og rafdreifikerum. Það miklum að það getur tekið mörg ár að lagfæra..

 

 

 

Eldri frétt NASA:

Severe Space Weather--Social and Economic Impacts

 

 

 

Greinin sem vitnað er til í frétt NASA:

D.N. Baker o.fl.

A major solar eruptive event in July 2012: Defining extreme space weather scenarios

Greinin sem pdf er hér.

 

 

 

Fróðlegt rit um loftslagsmál og fleira - Ókeypis á netinu...

 

 

 

 

 

Einu sinni í mánuði gefur prófessor Ole Humlum út ritið Climate4you. Það kostar ekki neitt.  Í því eru helstu upplýsingar um þróun mála í loftslagsmálum, svo sem breytingar á hitastigi lofthjúpsins, hitastigi sjávar, vermi sjávar, sjávarstöðu, snjóþekju, hafís, koltvísýringi, ...

Þetta forvitnilega rit endar yfirleitt á fróðleik úr mannkynssögunni sem tengist veðurfari. Í blaðinu sem kom út í dag er til dæmis greinin sem sést á myndinni hér fyrir neðan.

Blaðið má sækja á vefsíðuna www.climate4you.com.   Einnig er hægt að gerast áskrifandi.

 

Ritið, sem er frítt, er gefið út af Ole Humlum prófessor við Oslóarháskóla. 

 

Maí blaðið má nálgast með því að smella hér.

 

 

 

 

 

 

Dr. Bald­ur Elías­son, fyrr­ver­andi yf­ir­maður orku- og um­hverf­is­mála hjá ork­uris­an­um ABB, seg­ir í viðtali við Morgunblaðið að hug­mynd­ir um að selja raf­orku úr landi í gegn­um sæ­streng gangi ekki upp --- En málið er ekki alveg einfalt...

 

 

 (Uppfært 25/6, sjá neðar).

Það er fyllsta ástæða til að leiða hugann að því er Dr. Baldur Elíasson segir í viðtali við Morgunblaðið í dag um hugmyndir manna um rafstreng frá Íslandi til Skotlands. Auðvitað er málið miklu flóknara en hægt er að gera skil í stuttu blaðaviðtali, en Baldur bendir á ýmis sjónarmið sem ekki hafa farið hátt í umræðunni um sæstreng. Það er auðvitað nauðsynlegt að skoða allar hliðar málsins og velta því vel fyrir sér, ekki síst vegna þess að við Íslendingar höfum mikla tilhneigingu til að líta til einhverra patentlausna til að græða, en við eigum það til að verða fyrst vitrir eftirá.  

Sjálfsagt er ekki víst að allir séu sammála Baldri, en  málið þarf að ræða og skoða vel. Við megum auðvitað ekki skella skollaeyrum við aðvörunarorðum, og umræðan má ekki vera yfirborðskennd. Það er nauðsynllegt að skoða vel öll rök, með og móti, og gera nákvæma kostnaðar- og áhættugreiningu áður en nokkrar ákvarðanir eru teknar. Það ferli þarf að vera opið og gegnsætt. Þá fyrst er hægt að gera sér grein fyrir hvort vit sé í framkvæmdinni.

En...  Baldur gerir ráð fyrir að Íslendingar eigi og reki strenginn ásamt endabúnaði. Það er þó ekki endilega þannig. Erlendir fjárfestar virðast hafa áhuga á að eiga strenginn  og sjá um orkuflutninginn.     Það breytir auðvitað ýmsu, en ekki því að nauðsynlegt er að vanda til verka við mat á þeim arði sem framkvæmdin kann að skila okkur Íslendingum, áhættu sem við kunnum að bera, umhverfismálum, o.fl.   

---

Dr. Baldur stundaði nám í rafmagnsverkfræði og stjörnufræði í Zurich og tók doktorspróf í rafmagnsverkfræði frá sama skóla. Hann starfaði um tíma hjá radíóstjörnufræðideild California Institute of Technology í Pasadena við rannsóknir á gasskýjum í Vetrarbrautinni.

Eftir að hann snéri aftur til Sviss hóf hann störf við vísindarannsóknir hjá Brown Boveri. Þegar Brown Boveri sameinaðist sænska fyrirtækinu Asea og varð Asea Brown Boveri (ABB) varð hann yfirmaður orku- og umhverfismála hjá þessu risafyrirtæki sem er með um 150.000 starfsmenn.

 

Í viðtalinu við Stefán Gunnar Sveinsson stendur eftirfarandi, en allt viðtalið má lesa í Morgunblaðinu í dag á blaðsíðu 14.

 

»Ég tel þetta vera glapræði,« segir dr. Baldur Elíasson, fyrrverandi yfirmaður orku- og umhverfismála hjá sænsk-svissneska orkurisanum ABB, um þær hugmyndir sem heyrst hafa í umræðunni, að leggja eigi sæstreng til Bretlands í þeim tilgangi að selja orku úr landi. Baldur, sem hefur unnið við orkumál lungann af starfsævi sinni og meðal annars veitt Kínverjum ráðgjöf um nýtingu endurnýjanlegrar orku, segir nokkra þætti koma í veg fyrir að fjárfestingin myndi borga sig.

Hann bendir á að strengurinn yrði sá lengsti sem lagður hefði verið í heiminum, eða um 1.200 kílómetrar. »Lengsti strengur sem lagður hefur verið hingað til er um 600 kílómetrar og er í Norðursjó milli Noregs og Hollands. Sá strengur liggur á um hundrað metra dýpi. Þessi strengur myndi hins vegar liggja um Norður-Atlantshafið á um þúsund metra dýpi.« Baldur segir að lega strengsins og dýpi myndi jafnframt þýða að mjög erfitt yrði að gera við hann ef hann bilaði, líkt og flest mannanna verk gera fyrr eða síðar, og viðgerðarkostnaður yrði gríðarlegur.

 

Tveir þriðju þjóðarframleiðslu?

Að auki myndi það kosta sitt að leggja strenginn. »Kostnaðurinn yrði svo gífurlegur að Ísland myndi ekki ráða við hann. Það hefur verið talað um fimm milljarða dollara í þessu samhengi. Það er að mínu mati allt of lág tala,« segir Baldur sem áætlar að framkvæmdirnar sem slíkar gætu kostað tvöfalda þá tölu, og sennilega meira. »En þá verður að hafa í huga að þjóðarframleiðsla Íslendinga er 14-15 milljarðar Bandaríkjadala. Hugsanlega væri þarna því á ferðinni fjárfesting sem næmi tveimur þriðju af landsframleiðslu landsins,« segir Baldur og bætir við að jafnvel þó að lægri talan stæðist væri engu að síður um gríðarlega fjárfestingu að ræða. Þá standi einnig í veginum það tæknilega atriði að til þess að flytja rafmagnið yrði það að vera í formi jafnstraums, en raforka sé jafnan framleidd og nýtt sem riðstraumur. Því þyrfti að breyta orkunni við báða enda strengsins. »Því lengri sem kapallinn er, því hærri þarf spennan að vera, og þá væru á báðum endum strengsins turnar þar sem riðstraumi er breytt í jafnstraum og öfugt á hinum endanum. Þetta er því ekki jafnauðvelt og það að leggja einfaldan kapal yfir hafið.«  
Þá segir Baldur að það magn sem kapallinn ætti að flytja sé nánast hlægilega lítið. »Talað er um að kapallinn muni flytja 700 megawött, en það er hérumbil það sem fer í álverksmiðjuna á Reyðarfirði,« segir Baldur. Hann bendir á að slíkt magn rafmagns myndi ekki endast lengi, hugsanlega væri hægt að veita einum bæ í Skotlandi orku með því magni. Þegar haft sé í huga að það þyrfti að virkja meira til þess að fá þessi 700 megawött segir Baldur að þar af leiði að skynsamlegra sé að vinna úr orkunni hér. Þá bætist við að það verð sem fengist fyrir raforkuna erlendis myndi líklega ekki duga fyrir útlögðum kostnaði við strenginn. Raforkuverð erlendis sé mjög lágt, og aðrir orkugjafar séu að ryðja sér þar til rúms. Baldur nefnir sem dæmi að framleiðsla á jarðgasi sem unnið er úr jörðu með leirsteinsbroti muni líklega færast í vöxt á komandi árum.

 

Þurfum orkuna sjálf

Baldur segir aðalástæðuna fyrir því að þessar hugmyndir gangi ekki upp þó vera einfalda: »Orkan er ekki fyrir hendi. Ísland hefur ekki upp á þessa orku að bjóða.« Baldur áætlar að hér séu nú þegar um 20 terawattsstundir notaðar, en það sé um helmingurinn af þeirri vatnsorku sem virkjanleg sé á Íslandi, séu allir skynsamlegir virkjunarkostir nýttir. »Íbúafjöldi Íslands hefur á mínum sjötíu árum meira en tvöfaldast, og næstum þrefaldast. Sú þróun mun halda áfram. Á næstu sextíu til sjötíu árum er því viðbúið að íbúafjöldi Íslands tvö- eða þrefaldist. Allt þetta fólk þarf straum,« segir Baldur.»Ég myndi segja að Ísland eigi varla orku til þess að sjá íbúum sínum fyrir þörfum þeirra, ef horft er fram í tímann.« Þar komi til að jarðhitaorka yrði aldrei framleidd í jafnmiklum mæli og vatnsorka og sólarorka sé varla valkostur hér á landi. Þá séu eftir vindorka og kjarnorka, en væntanlega vilji enginn hið síðarnefnda og auðveldara sé um að tala en í að komast þegar vindorkan er annars vegar.»Við höfum því aðeins orku fyrir okkar þarfir út þessa öld. Ef menn vilja byggja streng þá - og hugsanlega verður slíkur strengur lagður í framtíðinni - yrði hlutverk hans að flytja inn orku, ekki selja hana.«Þegar allir þessir þættir séu teknir saman; lengd kapalsins og dýpt hans, kostnaður við kapalinn til þess að flytja út tiltölulega litla orku, og því lítil von um ágóða, auk þess að orkunnar sé meiri þörf hér á landi, segir Baldur niðurstöðuna einfalda. »Kapallinn gengur ekki upp.«

 

 --- --- ---

 

Svo mörg voru þau orð.  Víst er að ekki eru allir sammála Baldri, en það er þó víst að þetta er það stórt mál að afleiðingarnar af mistökum geta hæglega sett þjóðfélagið á hliðina einu sinni enn. Það er því nauðsynlegt að gefa orðum Dr. Baldurs Elíassonar gaum og velta málinu vel fyrir sér áður en einhverjar ákvarðanir eru teknar. 

Ef erlendir aðilar koma til með að eiga strenginn, þá hefur það auðvitað áhrif á suma þætti málsins, en aðrir þættir sem huga þarf að koma þá í staðinn.

Málið er flókið...

Það er orðið brýnt að skoða málið vel og birta niðurstöður opinberlega. Þá fyrst geta umræður orðið vitrænar.

Höfundur þessa pistils treystir sér ekki til að hafa rökstudda skoðun á málinu, en vill stíga varlega til jarðar og ekki flana að neinu. Málið er vissulega áhugavert og margar spurningar, sem brýnt er að fá svar við, vakna.

 

--- --- ---

 

UPPFÆRT 25. júní 2014:

Úr Morgunblaðinu í dag:

"Ótal spurningum ósvarað um sæstreng
Ekki tímabært að fullyrða um arðsemi sæstrengsins

Þórunn Kristjánsdóttir [e-mail]

»Við teljum gríðarlega mikil tækifæri geta verið til staðar í lagningu sæstrengs. Það er alls ekki tímabært að fullyrða um arðsemi sæstrengsins að svo stöddu. Stærsta spurningin núna er hvernig samning bresk stjórnvöld eru tilbúin að gera, og hversu mikið yrði afgangs sem skilaði sér til Íslands. Sem stendur bjóða Bretar mjög hátt verð fyrir raforku í slíkum samningum,« segir Gústaf Adolf Skúlason framkvæmdastjóri Samorku, um gagnrýni á sölu raforku frá landinu í gegnum sæstreng til Bretlands.

Dr. Baldur Elíasson, fyrrverandi yfirmaður orku- og umhverfismála hjá sænsk-svissneska orkurisanum ABB, sagði í Morgunblaðinu í fyrradag lagningu strengsins »glapræði«.

Baldur nefndi að ef strengurinn yrði lagður þá yrði hann sá lengsti í heiminum og á miklu dýpi. Ef hann myndi bila, sem er óhjákvæmilegt, þá yrði viðgerðarkostnaðurinn hár.

»Vissulega er bæði kostnaðarsamt að leggja strenginn sem og að gera við hann. En íslenski ríkissjóðurinn myndi ekki leggja fram fjármagnið heldur félag sem rekur strenginn. Ef strengurinn liggur niðri þá er ekki seld mikil orka. En nú er ekki tímabært að fullyrða um arðsemina og hvað rynni hingað til okkar, ef til stórra viðgerða kæmi. Engir samningar liggja enn fyrir,« segir Gústaf.

Baldur talaði einnig um að Ísland myndi varla eiga orku til að sjá íbúum fyrir raforku þegar horft er fram í tímann.

Vatnsaflsvirkjanir reistar?

Í þessu samhengi bendir Gústaf á að Ísland sé sveigjanlegur raforkugjafi í vatnsafli. »Tækifæri okkar liggja í sveigjanlegri raforkuafhendingu og hér er endurnýjanleg raforka. Við gætum þess vegna flutt raforkuna inn, t.d. á nóttunni þegar hún er á lægra verði og selt út á háu verði þegar eftirspurnin er meiri. Þetta eru kostir vatnsaflsins,« segir Gústaf.

Hann bendir á að það eigi eftir að kanna hvaða áhrif þetta hefði á Ísland og hvort nýjar vatnsaflsvirkjanir yrðu reistar til að anna eftirspurn eftir raforku.
 
Fagna allri umræðu

»Við fögnum allri umræðu um verkefnið, það er áhugavert en mörgum spurningum er enn ósvarað um tæknilega útfærslu og áhættu,« segir Hörður Arnarson, forstjóri Landsvirkjunar, um gagnrýni Baldurs á lagningu sæstrengsins.

Hörður segir ummæli fyrrverandi starfmanns ABB koma á óvart í ljósi þess að fyrirtækið hafi unnið að skýrslu um sæstrenginn. Í henni kemur fram að verkefnið er tæknilega framkvæmanlegt. Ósamræmi sé á milli þess sem Baldur segi og þess sem er í skýrslunni.

»Mikil þróun hefur verið í sæstrengjum undanfarin ár. Bæði hafa verið lagðir sæstrengir sem fara á tvöfalt það dýpi sem við færum mögulega á ef til þess kæmi. Eins er búið að leggja strengi á landi sem fara tvöfalda þá vegalengd,« segir Hörður. Hann ítrekar þó hversu tæknilega krefjandi verkefnið sé og því mikilvægt að gefa því góðan tíma líkt og raunin sé.

Þá bendir Hörður á að ekki sé rétt að raforkuverð erlendis sé lágt líkt og Baldur segi. »Rarforkuverð í Bretlandi er mjög hátt. Þeir semja nú um raforkuverð frá nýju kjarnorkuveri fyrir yfir 150 dollara á megawattstund.«

Eins segir Hörður þá fullyrðingu ekki rétta að við þurfum meiri orku til eigin nota. »Nú þegar eru um 80% af orku sem við framleiðum flutt út í formi áls, járnblendis og þess háttar vara. Öll frekari orkuvinnsla á Íslandi verður flutt út í formi málma eða eins og Norðmenn hafa gert, flutt orkuna út í formi sæstrengja,« segir Hörður".

Segir sæstrenginn ekki ganga upp

Sólblettahámarkinu náð - Myndband frá NASA...

 

 

 

NASA og NOAA eru nokkuð sammála: Sólblettahámarkinu er náð.   Það er þó frekar aumingjalegt og hefur virkni sólar ekki verið svona lítil síðan árið 1906.

Af því tilefni hefur NASA gert stutt en áhugavert myndband:

 

Myndband NASA

Myndin sýnir núverandi sólsveiflu (rauði ferillinn) ásamt öllum sólsveiflum frá árinu 1755. Sólsveifla #24 hefur væntanlega náð hámarki sem er frekar klént.

Myndin er frá vefsíðu NASA Solar Mini-Max.

 

 

 

 Sólin 10. júní 2014

 

 

 

Pistlar frá undanförnum árum þar sem sólin kemur við sögu:

Verður sólblettahámarkið nú tvítoppa...?         Blogg 9. mars 2013

Örstutt frétt af heilsufari sólarinnar...    Blogg 16. mars 2012

Sólgosin og norðurljósin undanfarið...    Blogg 10. mars 2012

Sólblossinn mikli 23. janúar - Nokkur myndbönd...   Blogg 23. jan. 2011

Grein í Nature: Kenning Henriks Svensmark um áhrif geimgeisla og sólvirkni á skýjafar virðist hafa verið staðfest hjá CERN...   Blogg 24. ágúst 2011

Um sólblossa fyrr og nú...  Blogg 16. febrúar 2011

Áhyggjur vísindmanna af heilsufari sólar...  Blogg 18. september 2010

Merkilega mikil fylgni milli virkni sólar og vatnsmagns stórfljóts í S-Ameríku...  Blogg 21. apríl 2010

Eru sólblettir að hverfa? Þannig er spurt á vefsíðu NASA í dag...   Blogg 3. sept. 2009

Gríðarlegur sólblossi 1. september. Bilanir í fjarskiptakerfum...   Blogg 2. sept. 2009 (Gerðist reyndar 1859)

Öflug sólgos geta haft afdrifaríkar afleiðingar á jörðu niðri...  Blogg 25. jan. 2009

Myndir af sólinni sem teknar voru 2. maí með stjörnusjónauka Blogg 2. maí 2008

SOHO --- Sólin í návígi Blogg 1. des. 2007

 

Þetta er úr pistlayfirliti sem síðast var uppfært fyrir um ári, eða 9. maí 2013.

 

Sala á Landsvirkjun og sæstrengur til Englands í skoðun - Guð blessi Ísland...

 

 

 

 

 

Ráðherra vill skoða sölu á Landsvirkjun. Fyrir andvirðið á að reisa spítala. Fyrirsjáanlegt er að eftir áratug, þegar búið verður að greiða niður skuldir af nýjum virkjunum, mun Landsvirkjun mala eigendum sínum gull.   Nýir eigendur munu græða á tá og fingri.   Gott fyrir þá, en ekki mig.

 

Ráðherra vill einnig skoða lagningu sæstrengs til Englands. Annar ráðherra, Charles Hendry, fyrrverandi orkumálaráðherra Bretlands, er á fullu að fjármagna verkefnið.   Hefur bara sísona tekið að sér að stjórna málum á Íslandi.    Hver mun græða?   Varla ég.

 

Fyrir nokkrum árum  var Landsíminn seldur ásamt öllu dreifikerfinu. Andvirðið átti að renna til nýs Landspítala og Sundabrúar.  Símapeningarnir  reyndust bara loft.  Kannski var hugmyndin að spítalinn yrði uppblásinn eins og íþróttahúsið í Hveragerði og Sundabrúin loftbrú? Ég tapaði heilum spítala og heilli brú yfir hafið.  

 

Fyrir nokkrum árum voru bankar ríkisins seldir nýjum eigendum. Annar eigandinn fékk lánaða peninga fyrir sínum banka í hinum bankanum, og öfugt. Þeir áttu nefnilega ekki krónu. Allt reyndist þetta loft og blaðran sprakk með miklum látum.  Ég tapaði miklu af ævisparnaðinum og lífeyrissjóðurinn skerti eftirlaun mín um tæpan  helming.   Guð blessaði víst Ísland, en það dugði ekki til.

 

 

 

 

 

 

 

Vill skoða sölu á hlut í Landsvirkjun