Hin fagra veröld...

 

 

 

Þessi ótrúlega fallega mynd prýddi vefsíðuna Astronomy Picture of the Day 21. apríl. Þar má sjá þessa mynd með því að smella hér.

Vefsíðan Astronomy Picture of the Day, sem í daglegu tali er oft nefnd APOD, er einstaklega áhugaverð því þar birtast daglega nýjar myndir, margar hverjar alveg einstakar eins og sjá má með því að skoða listann yfir myndir sem hafa birst áður: Archive.

Smellið tvisvar eða þrisvar á myndina til að njóta hennar í mikilli upplausn.

Á APOD vefsíðunni standa þessar skýringar við myndina:

Explanation: The spiky stars in the foreground of this sharp cosmic portrait are well within our own Milky Way Galaxy. The two eye-catching galaxies lie far beyond the Milky Way, at a distance of over 300 million light-years. Their distorted appearance is due to gravitational tides as the pair engage in close encounters. Cataloged as Arp 273 (also as UGC 1810), the galaxies do look peculiar, but interacting galaxies are now understood to be common in the universe. In fact, the nearby large spiral Andromeda Galaxy is known to be some 2 million light-years away and approaching the Milky Way. Arp 273 may offer an analog of their far future encounter. Repeated galaxy encounters on a cosmic timescale can ultimately result in a merger into a single galaxy of stars. From our perspective, the bright cores of the Arp 273 galaxies are separated by only a little over 100,000 light-years. The release of this stunning vista celebrates the 21st anniversary of the Hubble Space Telescope in orbit

Hér er hægt að finna lítið forrit sem sækir daglega nýjustu APOD myndina og birtir á skjáborðinu.

Hröð kólnun lofthjúpsins undanfarið samkvæmt gervihnattamælingum...

 

 

 

Þetta er svosem engin stórfrétt, en áhugavert samt: Fyrir nokkrum dögum voru nýjustu mæligögn gervihnatta um hitafar lofthjúps jarðar birt. Eins og sjá má þá hefur hitafallið undanfarið verið töluvert. Hitinn hefur nánast verið í frjálsu falli. Það eru ekki aðeins gervihnattamælingar sem sýna þessa kólnun, heldur flestallar eins og sést hér.

Rauði hringurinn hægra megin umlykur síðasta mælipunkt, þ.e. meðalhita marsmánaðar, en eins og sjá má þá liggur hann nokkuð undir meðaltali síðastliðinna 30 ára sem merkt er með láréttu strikuðu línunni. Ferillinn táknar frávik frá þessu meðaltali. Granna línan er mánaðameðaltal, en gildari línan 3ja ára keðjumeðaltal og nær því ekki til endanna. Mælingarnar ná aftur til ársins 1979 er mælingar frá gervihnöttum hófust.  Mæligögnin má nálgast hér.  

-

Myndin hér fyrir neðan nær aftur til ársins 1850. Tímabilið sem gervihnattamælinar ná yfir er merkt með rauða borðanum [Satellites], en það er sama tímabil og efri ferillinn nær yfir.

Nákvæmlega hvenær svokallaðri Litlu Ísöld lauk er auðvitað ekki hægt að fullyrða um. Stundum er þó miðað við 1920, en eftir það fór að hlýna nokkuð hratt. Blái borðinn [The Little Ice Age] gefur það til kynna.

 

 

Neðri myndin nær aðeins til og með desember 2010 en efri myndin til mars 2011. Neðri myndin sýnir frávik frá meðalgildi áranna 1960-1990, en sú efri frávik frá meðalgildi áranna 1980-2010. Þetta þarf að hafa í huga þegar myndirnar eru bornar saman.

Einnig þarf að hafa í huga að lóðrétti ásinn er mjög mikið þaninn út, þannig að allar  sveiflur virðast magnast upp.

 

Hefur þetta einhver áhrif á veðrið hjá okkur?  Hef ekki hugmynd. Kannski óveruleg... Samt er sjálfsagt að fylgjast með...

Er þetta eitthvað óvenjulegt eða afbrigðilegt? Nei, bara smávegis náttúrulegt flökt sem stafar af El Niño / La Niña fyrribærinu í Kyrrahafinu. Ekki ósvipað því sem gerðist eftir toppinn árið 1998.

Hvaðan eru ferlarnir fengnir? Ferlarnir eru fengnir af þessari vefsíðu þar sem finna má fjölda hitaferla með því að smella á hnapppinn [Global Temperatures] við vinstri jaðar síðunnar.

Við hverju má búast á næstu mánuðum?  Ef að líkum lætur fer hitaferillinn eitthvað neðar, en sveigir síðan aðeins uppávið aftur. Hve mikið veit enginn.    - Svo heldur hann áfram að flökta upp og niður og upp...    Þannig hagar náttúran sér og hefur alltaf gert...

Hvers vegna er verið að birta þessa ferla hér?  Bara til að svala forvitni þinni og minni :-)

 

 

NASA: Minnsta sólsveifla í 200 ár...

 

Í nýrri spá á vefsíðu NASA um þróun sólsveiflunnar má lesa eftirfarandi:

"Current prediction for the next sunspot cycle maximum gives a smoothed sunspot number maximum of about 62 in July of 2013. We are currently over two years into Cycle 24.

The predicted size would make this the smallest sunspot cycle in nearly 200 years..."

 

Sjá:

solarscience.msfc.nasa.gov/predict.shtml

www.solarham.com

www.nasa.gov

 

 

Sáraeinföld áhættugreining vegna ICESAVE...

 

 

 

 

Fátt er eins mikilvægt þessa dagana og að velja "rétt" í ICESAVE kosningunni. Hvað er rétt er svo auðvitað mat hvers og eins, en vandamálið er að þetta er flókin milliríkjadeila og afleiðingarnar af röngu vali geta orðið afdrifaríkar fyrir land og þjóð.

Því miður er málið það flókið að fæstir hafa yfirsýn. Sjá ekki skóginn fyrir trjánum.

Fyrir nokkrum dögum var kynnt aðferð sem mikið er notuð við áhættugreiningu og áhættumat. Sjá pistilinn  Icesave og áhættugreining - Eða rússnesk rúletta...?

Hér kynnt sáraeinföld aðferð sem oft er mjög mikil hjálp í þegar meta skal hvað óljós framtíðin ber í skauti sér, til dæmis þegar ákvarðanir eru teknar í fjármálum, svo sem við kaup á fyrirtæki, íbúð eða jafnvel bara bíl.  Auðvitað er ICESAVE enn stærra og flóknara mál, en valið er sett í hendur almennings svo nauðsynlegt að hver og einn sé sáttur við hvort valið sé Já eða Nei, og taki síðan yfirvegaða afstöðu.

Þessi aðferð kallast á Ensku SWOT analysis.   (Strength, Weakness, Opportunity, Threat).

Á Íslensku nefnist aðferðin SVÓT greining.     (Styrkur, Veikleiki, Ógnun, Tækifæri).

SVÓT greiningu er hægt að nota á mismunandi hátt. Hér er ætlunin að beita henni á ICESAVE vandamálið þannig að við fáum yfirsýn. Sjáum skóginn fyrir trjánum. Það á væntanlega eftir að koma á óvart hve auðvelt það er.

Hugmyndin er að greina núverandi ástand og ástandið í framtíðinni með því að fylla út einfalt eyðublað. Þar sem möguleikarnir eru í stórum dráttum tveir, hentar vel að nota tvö eyðublöð, annað fyrir valið ICESAVE: JÁ  og hitt fyrir ICESAVE: NEI.   Eyðublöðin má sækja neðar á síðunni.

Þegar eyðublöðin hafa verið fyllt út er myndin orðin mun skýrari og valið auðveldara.  Margt sem í byrjun virtist óljóst og þokukennt blasir nú við.  Ekkert brjóstvit eða "af því bara" stjórnar okkur lengur. Valið er yfirvegað og við erum sátt við ákvörðun okkar.

---

Örstuttar leiðbeiningar:

Við byrjum á að fylla út efri hluta blaðsins sem lýsir núverandi ástandi, þ.e. styrkleikum og veikleikum samfélagsins eins og það kemur okkur fyrir sjónir núna.

Síðan fyllum við út neðri hluta eyðublaðsins sem lýsir ástandi samfélagsins nokkrum mánuðum eða árum eftir að úrslitin liggja fyrir. Við reynum að sjá fyrir tækifæri sem bjóðast og ógnir sem kunna að bíða okkar.

 

Þar sem framtíðin ræðst af  því hvort niðurstaða kosninganna verður Já eða Nei notum við tvö eyðublöð, annað fyrir Já og hitt fyrir Nei. Efri hlutinn verður eins, en neðri hlutinn mismunandi.

 

Mikilvægt er að nota stuttar lýsandi setningar, jafnvel stikkorð eða upptalningu. Engar langlokur. Gott er að hafa hvert atriði í sinni línu, því þannig verður yfirsýnin betri.

Það má til dæmis geyma skjalið á skjáborði tölvunnar og fylla það út þar, eða einfaldlega prenta það út og nota blýant....

Um er að ræða söfnun hugmynda til að setja í reitina. Myndin efst á síðunni sýnir hvernig gott er að vinna verkefniðí hóp, en þá er beitt hugarflugsaðferðinni (brain storm) og byrjað að skrifa hugmyndir á límmiða sem settir eru á stórt SVÓT blað.

Við verðum að skoða málið frá ýmsum sjórnarhornum og jafnvel klífa upp á sjónarhóla til að fá yfirsýn. Fyrr sjáum við ekki skóginn fyrir trjánum.

Dæmi um atriði sem mætti hafa í huga við vinnsluna:
Atvinnuástandið heilbrigðiskerfið, skólakerfi, menningin,  launakerfi miðað við nágrannalönd, þróun gengis krónunnar, innistæða í þrotabúi Landsbankans, staða meðal nágrannaþjóða, aðgengi að lánamörkuðum, fjárfestingar erlendra aðila hérlendis, ESA og EFTA dómstóllinn,   almenn hagsæld eða vansæld, o.s.frv. …
Hvernig viljum við að samfélagið verði eftir fáein ár?
Hverjar eru áhætturnar?
Getur glannaskapur orðið dýrkeyptur?

 

Þetta er ekki flókið, en kostar smá umhugsun. Þegar við höfum lokið við að fylla út eyðublöðin, þá sjáum við framtíðina mun betur fyrir okkur og þurfum ekki að velta lengur fyrir okkur hvernig við kjósum.

 

Vonandi hefur þessi pistill komið einhverjum að gagni við að rata um refilstigu  Icesave málsins.  Okkur hefur verið falið að skera úr um það með atkvæðagreiðslu hvor leiðin sé öruggari og áhættuminni fyrir samfélagið, JÁ=samningsleiðin eða NEI=dómstólaleiðin.  Það er því eins gott að hugsa málið gaumgæfilega og kjósa "rétt".

 

 

Eyðublað fyrir SVÓT greiningu er hér sem Word skjal

og hér sem PDF skjal.

 

Pistillinn Icesave og áhættugreining - Eða rússnesk rúletta...?

 

Upplýsingasíða Fjármálaráðuneytisins

Vilhjálmur Þorsteinsson: Icesave sett fram myndrænt

 

 

 

 

Framtíð Íslands og fjöregg þjóðarinnar er í okkar höndum 
Látum skynsemina ráða

 

 

 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• SVÓT eyðublöð fyrir Icesave, WORD
• SVÓT eyðublöð fyrir Icesave, PDF

Áfhrif sólar á hitastig Noregshafs siðan árið 1000...

 

 

Nýlega (16. des. s.l.) birtist í tímaritinu Journal of Geophysical Research grein sem nefnist

Response of Norwegian Sea temperature to solar forcing since 1000 A.D.  Sjá hér.

Meðal höfunda er Hafliði Hafliðason prófessor við Háskólann í Bergen.

Vel getur verið að einhverjir hafi áhuga á þessari grein, og þess vegna er vísað á hana hér.

Rannsóknin fór fram á borkjarna sem tekinn var við staðinn P1 á myndinni sem fengin er úr greininni.

 

Í samantekt greinarinnar stendur:

"We report on a 1000 year long oxygen isotope record in sediments of the eastern Norwegian Sea which, we argue, represents the temperature and transport of warm Atlantic waters entering the Nordic Sea basin via the North Atlantic Drift and the large‐scale Meridional Overturning Circulation. The single‐sample resolution of the record is 2.5–10 years and age control is provided by ²¹⁰Pb and ¹³⁷Cs dating, identification of historic tephra, and a ¹⁴C “wiggle‐match” dating method in which the surface reservoir ¹⁴C age in the past is constrained rather than assumed, thereby eliminating a large source of chronological uncertainty. The oxygen isotope results indicate decade‐ to century‐scale temperature variations of 1–2°C in the shallow (∼50 m deep) subsurface which we find to be strongly correlated with various proxies of past solar activity. The correlations are synchronous to within the timescale uncertainties of the ocean and solar proxy records, which vary among the records and in time with a range of about 5–30 years. The observed ocean temperature response is larger than expected based on simple thermodynamic considerations, indicating that there is dynamical response of the high‐latitude ocean to the Sun. Correlations of our results with a gridded temperature reconstruction for Europe are greater in central Europe than in coastal regions, suggesting that the temperature and transport of warm Atlantic waters entering the Nordic Basin and the pattern of temperature variability over Europe are both the proximate responses to a change in the atmospheric circulation, consistent with a forced shift in the primary modes of high‐latitude atmospheric variability".

Í greininni (sjá hér á síðu Svalgaards) stendur meðal annars í kafla 3:

"...Lowest isotope values (highest temperatures) of the last millennium are seen ~1100–1300 A.D., during the Medieval Climate Anomaly [Bradley et al.,2003], and again after ~1950 A.D. The largest and most sustained isotopic increases (coolings) are centered at ~1500 A.D. and ~1700 A.D., corresponding to the regional Little Ice Age..."

"...The presence of medieval and 20th century warmth and Little Ice Age cooling in our records suggests a possible connection to known solar variations at these times (i.e., the
Spører and Maunder minima and medieval and modern maxima, respectively..."

(Sejrup, H.P., Lehman, S.J., Haflidason, H., Noone, D., Muscheler, R., Berstad, I.M. and Andrews, J.T. 2010. Response of Norwegian Sea temperature to solar forcing since 1000 A.D. Journal of Geophysical Research 115: 10.1029/2010JC006264).

 

 

 

Icesave og áhættugreining - Eða rússnesk rúletta...?

 

 

 

 

 

 

 

Ekki verður tekin afstaða með eða á móti Icesave í þessum pistli, heldur kynnt einföld aðferðafræði sem getur nýst þeim sem vilja bera sama áhætturnar af því að kjósa JÁ eða NEI. 

Það er ljóst að mörg ljón geta verið í veginum hvor leiðin sem verður valin. Ljónin eru mörg og lævís, og því erfitt að átta sig á þeim.  Málið er flókið og áhætturnar mismunandi. Það er því mikilvægt að valið sé yfirvegað og byggt á rökum, og síðan sá kostur valinn þar sem afleiðingar yrðu  minni ef eitthvað fer úrskeiðis. Við lítum á okkur sem skynsamt fólk og viljum velja þá leið sem er áhættuminnst fyrir okkur og börn okkar, en ekki nota glannaskap áhættufíkilsins sem er með „það reddast" hugarfarið. Við veljum illskárri kostinn. Það verður síðan að vera mat hvers og eins hvor kosturinn er skárri, eða illskárri.

Þessi aðferðafræði getur einnig nýst öllum vel þegar þeir standa frammi fyrir ákvarðanatöku þar sem málið er snúið og áhættur margar og mismunandi. Sama hvort það er í fjármálum, framkvæmdum eða stjórnmálum. Sama hvort það er í þjóðfélaginu, vinnustaðnum eða einkalífinu.

Þetta er einfölduð útgáfa af áhættugreiningu sem menn nota mikið þegar ráðist er í stórar og umfangsmiklar framkvæmdir, en þessi einfaldaða aðferðafræði er jafnvel notuð af þinginu og ráðuneytum í Ástralíu eins og sjá má á þessari vefsíðu Guidelines for Cabinet Submissions and New Policy Proposals, sjá Risk Assessment á miðri síðunni. Þessi aðferðafræði hentar því, og er jafnvel notuð, þar sem reynt er að láta skynsemina ráða för í pólitíkinni.

 

Áríðandi er að það komi skýrt fram að þær „áhættur" sem koma fram í dæminu hér fyrir neðan eru eingöngu settar fram til útskýringar, og hættumatið er valið þannig að dreifingin verði þannig að auðveldara sé að skýra út aðferðafræðina.

Það eru til ýmsar aðferðir við áhættugreiningu (risk analysis), en sú sem kynnt er hér er einföld, auðlærð, myndræn og árangursrík. 

 

Ekki veit ég hvort mér tekst að kynna þessa góðu aðferðafræði svo gagn sé af.  Ábendingar eru auðvitað vel þegnar.

 

Fimm mínútna námskeið:

 

Hvernig fer svona áhættugreining fram?

Aðferðin sem kynnt er hér er mjög einföld, krefst lítillar kunnáttu , en er einstaklega góð til að meta áhættu af einhverri ákvarðanatöku og taka skynsamlega á málunum, sérstaklega þegar málið er snúið og afleiðingar af röngu mati og rangri ákvarðanatöku geta orðið dýrkeyptar.

Ég hef útbúið eyðublöð sem eru aðgengileg hér fyrir neðan. Þau eru gerð í Excel, en að sjálfsögðu hefði alveg eins mátt nota rúðustrikað blað eða ritvinnsluforrit til að útbúa eyðublöðin.

Hér fyrir neðan eru smækkaðar myndir af þessum eyðublöðum felldar inn í textann. Þar hefur aðeins verið fyllt inn í þau.

 

Eyðublöðin er tvö:  Annað er fyrir ICESAVE: JÁ  og hitt fyrir ICESAVE: NEI.

Í örstuttu máli:

Fyrst er fyllt inn í efri töfluna á JÁ eyðublaðinu.  Þegar því er lokið eru niðurstöður fluttar úr efri töfluna í þá neðri. Þá sé fær maður myndrænt yfirlit yfir allar áhættur sem maður getur séð fyrir sér, og séð hvort áhættan er ásættanleg ef valið er JÁ.

Síðan gerir maður tilsvarandi á annað eyðublað fyrir valið NEI.

Þá er áhættugreiningu (risk analysis) lokið.

Þegar þessu er lokið getur maður farið að velta fyrir sér hvort hægt sé að lágmarka áhættuna á einhvern hátt. Það er áhættustýring (risk management).

 

1)     Efri taflan, áhættuflokkun:

Maður reynir að ímynda sér með hugarflugs aðferðinni (brain storm) allar hættur eða slæmar afleiðingar sem ákvörðunin um að kjósa annað hvort JÁ  eða  NEI gæti haft í för með sér. Til að byrja með er best að setja allt á blað sem manni dettur í hug, því það er alltaf hægt að fækka liðunum seinna ef manni sýnist þeir ekki eiga við.

 

Dæmi:  Hugsum okkur augnablik að við séum að fylla inn í töfluna fyrir ICESAVE: JÁ.

Okkur koma til hugar nokkrar hættur. Setjum bara inn fáeinar til að skýra málið.  Gildin fyrir líkur og afleiðingar (1...5)/(A...E) eru út í loftið... Vissulega sumt kjánalegt hér, en þannig má það gjarnan vera, því við lagfærum seinna. Hér er mikilvægt að nota hugarflugs eða „brain-storm" aðferðina, og þá er miklu betra að nokkrir séu saman til að varpa fram hugmyndum, t.d. fjölskyldumeðlimir eða vinnufélagar.   „Láta allt flakka - Laga seinna".

Við færum inn hætturnar sem okkur koma í hug, og metum líkur á að áhætta reynist raunveruleg (skalinn 1...5) og hvaða afleiðingar það hefði í för með sér (skalinn A...E).  Við færum þessi gildi inn í viðkomandi dálka þar sem bláu stafirnir eru.

 

(Auðvitað eru líkurnar/afleiðingarnar hér bara lítt ígrunduð dæmi).

 

 

2)     Neðri taflan, áhættufylkið:

Litirnir í töflunni (áhættu fylki - risk matrix) merkja sjónrænt hvort viðkomandi líkur/afleiðingar séu ásættanlegar. Rautt er óásættanlegt, grænt ásættanlegt og gult eitthvað sem mætti íhuga nánar.

Takið eftir að eftir því sem reitirnir eru ofar eru meiri líkur á að viðkomandi atburður eigi sér stað, og að eftir því sem reitirnir eru lengra til hægri verða afleiðingarnar verri.  Þess vegna verða reitirnir rauðari eftir því sem þeir nálgast meir efstu röðina og röðina lengst til hægri.  Almennt getum við sagt að atburðir sem lenda í reitunum efst til hægri séu gjörsamlega óásættanlegir. 

Flytjum nú úr dálkunum Líkur og Afleiðingar (dálkarnir með bláu stöfunum) í efri töflunni í lituðu reitina  neðri töflunni. Sumar hættur lenda í grænum reitum, aðrar í gulum reitum og nokkrar í rauðum reitum.

Nú er ekki alveg víst að litavalið sé skynsamlegt. Við lögum það seinna ef okkur finnst þörf á því...

 

 

 

3)     Áhættumatið:

Áhættustig reitanna í áhættufylkinu er mismunandi:

[RAUÐIR REITIR]:  Óviðunandi. Hér þarf virkilega að skoða málið nánar og meta vel.  Sumt kann að vera gersamlega óviðunandi og beinlínis stórhættulegt. Hvað er hægt að gera til að minnka áhættuna?

[GULIR REITIR]: Rétt að athuga nánar því mat okkar kann að hafa verið ófullnægjandi.

[GRÆNIR REITIR]: Viðunandi. Þarf lítið að skoða.

 

Lendi einhver hættan á grænum reit, þá þurfum við lítið að hugsa um það.  Lendi hættan á gulum reit, þá er auðvitað rétt að gefa því gaum.

Einhverjar hættur hafa lent á rauðum reit. Nú verðum við að staldra við: Er það ásættanlegt? Hvað er í húfi? Ef líkur eru hverfandi þá getur það verið ásættanlegt, en ef til dæmis mannslíf, heilsa okkar og svo framvegis er í húfi, þá getur vel verið að það sé algerlega óásættanlegt, jafnvel þó líkurnar séu ekki mjög miklar. Framtíð okkar og barna okkar?  Getum við gert eitthvað til að lágmarka viðkomandi hættu?  Þetta verðum við að meta á yfirvegaðan hátt.

 

 

4)      Þegar bæði eyðublöðin, fyrir ICESAVE-JÁ og ICESAVE-NEI hafa verið útfyllt getum við tekið rökstudda og yfirvegaða afstöðu, með eða á móti:

Við höldum áfram að vega og meta, endurskoðum mat okkar á líkum og afleiðingum, yfirförum litavalið í áhættufylkinu. Meðan við erum að þessu fáum við góða sýn yfir verkefnið og eigum auðveldara með að svara já eða nei... 

Nú erum við búin að fara yfir allar áhættur sem ákvörðunin um að kjósa JÁ eða kjósa NEI getur haft í för með sér. Við höfum flokkað það eftir líkum og alvarleika. Við höfum sett niðurstöðuna í töflur sem sýna okkur myndrænt hvað er í húfi...

Ef í ljós kemur að annað hvort JÁ eða NEI  virðist afgerandi öruggari leið, þá getum við kosið með skynsemina að leiðarljósi. Erum nokkuð viss í okkar sök. Við látum ekki stjórnast af brjóstvitinu einu saman eða af því sem aðrir segja eða bulla.  Við teljum okkur vera skynsöm og viljum greiða atkvæði með eða á móti samkvæmt meðvituðu mati. Við viljum lágmarka áhættuna.

 

Eins og lesendur sjá, þá er þetta einfalt og auðskilið.  Mikið væri annars gott að fá svona flokkun og framsetningu frá þeim sem hafa verið að fjalla um málið, þ.e. stjórnmálamönnum, hagfræðingum, lögfræðingum, og svo auðvitað okkur,  Pétri og Páli...

Fyrst þeir geta notað þessa aðferðafræði á Ástralska Þinginu eða ráðuneytum, og þykir það skynsamlegt, þá ættum við Íslendingar að fara létt með það - er ekki svo?

Gangi ykkur vel!

 

 

 

Eyðublöð á tveim flipum í Excel skjali:

Eyðublöð Excel

Athugið að á fyrsta flipanum eru eyðublöð fyrir JÁ, á öðrum flipa fyrir NEI og leiðbeiningar á hinum þriðja.   Auðvitað er öllum heimilt að leika sér með þetta skjal og breyta að vild.

 

Um alþjóðastaðalinn ISO / IEC 31010 Risk Management - Risk Assessment Techniques

 

 

Nú spyr ef til vill einhver hver mín niðurstaða sé.  Svarið er einfalt.  Ég er farinn að hallast að ákveðinni niðurstöðu, en endanleg ákvörðun liggur ekki fyrir. Ég nota tvö svona eyðublöð, annað fyrir JÁ og hitt fyrir NEI, og færi inn í þau jafnóðum og mér dettur eitthvað í hug, eða ef ég rekst á nýtt sjónarmið í ræðu eða riti.  Litríku töflurnar, áhættufylkin, taka smám saman á  sig mynd, en það hjálpar mér að skilja betur heildarmyndina og vonandi að taka „rétta" ákvörðun þegar að kjörborðinu kemur.

 

 

 

Gamall vísdómur
Ekki trúa neinu ef þú hefur bara heyrt um það.
Ekki trúa neinu ef það er aðeins orðrómur, eða eitthvað sem gengur manna á milli.
Ekki trúa neinu sem er í þínum trúarbókum.
Ekki trúa neinu sem kennarar þínir, eða þeir sem eru þér eldri segja þér í krafti valds síns.
Ekki trúa á aldagamlar venjur.

En, ef þú kemst að raun um, eftir skoðun og greiningu,
að það kemur heim og saman við heilbrigða skynsemi
og leiðir gott eitt af sér,
þá skalt þú meðtaka það og lifa samkvæmt því.

---Gautama Buddha (~563 F.Kr.-~483 F.Kr.)

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Excel-eyðublöð-Já-&-Nei

Munum eftir smáfuglunum...

 

 

Nú má ekki gleyma smáfuglunum.

Snjór er yfir öllu og margir þessara litlu vina okkar svangir...

 

Þessi þakkaði fyrir sig með því að stilla sér upp

og syngja sinn uppáhalds söng, eins og honum einum er lagið...

 

 

 

 

Vísindavefurinn:
Hvað á maður að gefa smáfuglum, skógarþröstum og öðrum, að éta úti í garði á veturna?

 

 

 

 Myndin var tekin um síðustu helgi með Panasonic Lumix FZ100.

Tvísmella til að stækka.

 

 

"Kjarnorkuver fyrir Vestmannaeyjar. Lýsing á tilboði General Electric"...

 

 

 

Raforkumálastjóra hefur borist tilboð í lítið kjarnorkuver.  Björn Kristinsson verkfræðingur á Orkudeild Raforkumálastjóra hefur unnið að mati á tilboði General Electric og skrifað ítarlega skýrslu sem nefnist "Kjarnorkuver fyrir Vestmannaeyjar. Lýsing á tilboði General Electric".

Skýrslan hefst á þessum orðum: "Í byrjun árs ... fengu Rafmagnsveitur ríkisins tilboð í lítinn suðuvatnsreaktor frá General Electric og voru þá Vestmannaeyjar einkum hafðar í huga sem væntanlegur staður fyrir reaktorinn. Með reaktor sem þessum mætti sjá eyjunum fyrir raforku, og jafnframt gæti hann verið undirstaða hitaveitu fyrir kaupstaðinn. Utan mesta álagstíma almennrar notkunar gæti reaktorinn séð varmafrekum iðnaði fyrri orku, og æskilegt væri að sem mest af orkunni sé seld sem varmi, því þannig yrði reaktorinn rekinn á hagkvæmastan hátt...

Kjarnorkuver þetta má staðsetja á flestum stöðum þar sem landrými er fyrir hendi. ... Í Noregi og Svíþjóð tíðkast að hafa þær neðanjarðar til að einangra þær frá umhverfinu og minnka þar með enn meir líkurnar fyrir óhöppum...  Reaktor af svipaðri gerð hefur General Electric reist við Vallecitos í Kaliforníu og er hann sýndur á mynd 1...."

Einnig hafa á vegum Raforkumálastjóra verið gefnar út skýrslurnar  "Stofnkostnaður kjarnorkustöðva og framleiðslukostnaður raforku (1958)". (Skýrslan er tekin saman af nefnd á vegum European Nuclear Energy Agency, og er hér um að ræða þýðingu með smávægilegum breytingum), og "Orkuverð frá litlum kjarnorkustöðvum (1959)".  Í skýrslunni Orkuverð frá litlum kjarnorkustöðvum er reynt að finna út hvaða verð  yrði á orku frá kjarnorkustöð á Íslandi.

Höfundur er einnig Björn Kristinsson verkfræðingur, sem síðar stofnaði verkrfræðistofuna Rafagnatækni og varð einnig prófessor við Háskóla Íslands. Í skýrslunum er ítarlega fjallað um stofnkostnað, fjármagnskostnað og rekstrarkostnað slíkra stöðva. 

(Uppfært 3ja mars:  Skýrslunni Orkuverð frá litlum kjarnorkustöðvum bætt við).

Þessar skýrslur Raforkumálastjóra eru öllum aðgengilegar hér á netinu. Einnig má smella á eftirfarandi krækjur til að nálgast þær:

• Kjarnorkuver fyrir Vestmannaeyjar. Lýsing á tilboði General Electric (1959)
  
• Stofnkostnaður kjarnorkustöðva og framleiðslukostnaður raforku (1958)
  
• Orkuverð frá litlum kjarnorkustöðvum (1959)
  

Myndin hér fyrir ofan sýnir kjarnorkuver. Þar er þó enginn kæliturn sýnilegur, en risastórir kæliturnar einkenna oft þannig orkuver, en þar sem kalt Atlantshafið er nærri má sleppa slíkum búnaði og einfaldlega kæla eimsvalann (condenser á myndinni, neðst til hægri) með sjónum...

Höfund greinargerðanna um kjarnorkuver má sjá á þessari hópmynd. Hann er þriðji frá hægri.

Fyrsta kjarnorkuverið sem framleiddi raforku til almenningsnota var AM-1 Obnisk orkuverið, sem hóf starfrækslu 27. júni árið 1954 í Sovétríkjunum. Það framleiddi um 5 megawött af raforku. Orkuverið í Vallecitos í Kaliforníu semhóf starfssemi árið 1957 var aftur á móti hið fyrsta sem var í einkaeign. Það framleiddi um 40 MW af varmaorku og 5 MW af raforku.

Það vekur athygli að skýrslur þessar eru ekki alveg nýjar og hafa líklega ekki verið áberandi fyrir sjónum almennings fyrr, en þetta var fyrir rúmlega hálfri öld...  Það er gaman til þess að hugsa hve tilbúnir Íslendingar voru að nýta sér nýjustu tækni og vísindi...

 

Um Raforkumálastjóra

 

 

 

Eldri pistlar:

Kjarnorka á komandi tímum

Ótæmandi orkulind: Raunveruleg vetnisorka úr samrunaofnum innan 30 ára?

Sjálfbær nýting jarðhitans á Íslandi og kjarnorkunnar í iðrum jarðar...

 

 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Kjarnorkuver fyrir Vestmannaeyjar
• Stofnkostnaður kjarnorkustöðva
• Orkuverð frá litlum kjarnorkustöðvum

Gangverk rit verkfræðistofunnar Verkís er komið út - Helgað nýtingu jarðvarma - Hægt að nálgast á netinu...

 

 

 

Verkfræðistofan Verkís hefur um árabil gefið út fréttabréfið Gangverk.  Fyrsta tölublað tíunda árgangs kom út fyrir nokkrum dögum og er það helgað nýtingu jarðvarma á Íslandi, en starfmenn Verkís hafa komið að hönnun flestra hitaveitna og jarðvarmaorkuvera hér á landi, auk þess að hafa komið að nýtingu jarðvarma víða erlendis.

 

Fréttabréfið er hægt að nálgast  með því að smella á krækju sem er neðar á síðunni.

 

Vafalítið hafa margir áhuga á nýtingu jarðhitans og þykir þetta fréttablað örugglega mjög fróðleg lesning. Ekki sakar að það er ókeypis og prýtt fjölda fallegra mynda. Og svo eru engar auglýsingar í blaðinu :-)

 

Efni blaðsins:

 

• Framkvæmdastjóri Verkís, Sveinn Ingi Ólafsson vélaverkfræðingur dregur gangverkið upp með fróðlegum inngangi. Síðan koma nokkrar stuttar fréttir af starfsemi fyrirtækisins, en þar á eftir koma nokkrar greinar prýddar fallegum myndum:

• Flokkun Jarðhitasvæða nefnist fyrsta greinin sem Dr. Oddur B. Björnsson vélaverkfræðingur ritar. 

• Hitaveita á höfuðborgarsvæðinu er fyirrsögn greinar Sigþórs Jóhannessonar byggingaverkfræðings og sviðsstjóra jarðhitasviðs.

• Hellisheiðarvirkjun og Hellisheiðaræð nefnist grein Snæbjörns Jónssonar rafmagnsverkfræðings og Sigurðar Guðjónssonar byggingaverkfræðings.

• Jarhitvirkjanir á Reykjanesi er fyrirsögn greinar Þorleiks Jóhannessonar vélaverkfræðings.

• Auðlindargarðurinn Svartsengi nefnist grein Ágústs Bjarnasonar rafmagnsverkfræðings.

• Snjóbræðslukerfi í Reykjavík er umfjöllunarefni greinar Andra Ægissonar véltæknifræðings og Þorleiks Jóhannessonar vélaverkfræðings.

 

 

Gangverk má nálgst sem pdf með því að fara á þessa síðu, og eldri blöð eru varðveitt hér.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Verkfræði- og ráðgjafastofa

 

Samfelld reynsla frá árinu 1932

 

Verkfræðistofan VERKÍS  á rætur að rekja til fimm verkfræðistofa sem sameinuðust árið 2008.

 

Starfsmenn ráðgjafafyrirtækisins Verkís og dótturfélaga þess eru um 300. Þar starfa meðal annars verkfræðingar, tæknifræðingar, dýravistfræðingur, iðnfræðingar, landfræðingar. landslagsarkitekt, jarðfræðingar, eðlisfræðingar, tækniteiknarar, geislafræðingar, læknir, hjúkrunarfræðingur, lýsingarhönnuðir, fiskifræðingur, bókasafnsfræðingur, viðskiptafræðingar...   

 

Á næsta ári mun fyrirtækið halda upp á þau tímamót að þá verða 80 ár liðin síðan Sigurður Thoroddsen opnaði verkfræðistofu sína.

 

VERKÍS  á rætur að rekja til fimm rótgróinna verkfræðistofa sem  sameinuðust árið 2008:

 

^{1932:  VST - Verkfræðistofa Sigurðar Thoroddsen
1961:  RT - Rafagnatækni
1962:  Fjarhitun
1965:  Rafteikning
1970:  Fjölhönnun}

 

 

 

 

 www.verkis.is

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Gangverk 1. tölublað 2011

Um sólblossa fyrr og nú...

 

 

 Sólblettahópurinn 1158 sést greinilega hægra megin á þessari mynd.
Smella þrisvar á myndina til að sjá betur

 

Það er ekki á hverjum degi sem svona fyrirbæri sést stefna beint á jörðina. Frægastur er líklega Carrington sólblossinn sem orsakaði neistaflug úr fjarskiptalínum árið 1859. Sjá nánar hér á bloggi Stjörnufræðivefsins

Sjá tvo pistla um fyrirbærið:

 

Pistill 25. janúar 2009.
Öflug sólgos geta haft afdrifaríkar afleiðingar á jörðu niðri...

 

Pistill 2. september 2009.
Gríðarlegur sólblossi 1. september. Bilanir í fjarskiptakerfum...

 

Árið 2008 var gefin út löng skýrsla um hugsanlega vá af svona fyrirbærum: Severe Space Wether Events - Understanding Social and Economic Impacts. Workshop Report. 

Í skýrslunni stendur meðal annars: "The total economic impact in the first year alone could reach $2 trillion, some 20 times greater than the costs of a Hurricane Katrina...".  Þetta er enginn smá kostnaður: 2.000.000.000.000 dollarar, og það bara í Bandaríkjunum. Svona sólblossi, eins og Carrington blossinn árið 1859, gæti komið hvenær sem er. Afleiðingarnar gætu orðið skelfilegar fyrir efnahag heimsins.

Þessa 130 blaðsíðna skýrslu má nálgast t.d. hér (13 Mb að stærð). Einnig er hægt að kaupa hana hjá Amazon.

(Skýrsluna og samantekt er líklegar fljótlegast að nálgast með því að smella á viðhengin neðst á þessari síðu).

 

Það er rétt að leggja áherslu á að þessi fyrirbæri eru ekki hættuleg, en norðurljós geta orðið mjög falleg.

Sólblossinn sem fréttin fjallar um er ekkert í líkingu við Carrington blossann árið 1859 og ólíklegt að hann valdi miklum usla.

 

 

 Svona heyrðist í stuttbylgjuviðtækjum meðan loftnetum var beint að sólinni

Loud Blast of Radio Waves Heard in Shortwave From: Sunspot 1158/M6-Flare.

 

Sólblettahópur 1158 að myndast

Sunspot group 1158 forms - Solar Dynamics Observatory 

 

 

Segulmynd

Sunspot group 1158 forms as seen on SDO magnetic imager 

 

 Ótrúlegar myndir hér !

 

Sólstormur í vændum

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• severe-space-weather-events-summary.pdf
• Severe Space Weather Events--Report