Leitin að Guðseindinni ber árangur...

 

Frétt Morgunblaðsins í dag hefst á þessum orðum:

"Bandarískir eðlisfræðingar segjast hafa fundið sterkar vísbendingar um tilvist svonefndrar Higgs-bóseindar, sem gefi öreindunum massa. En hún er einnig kölluð Guðseindin...".

 

Það er því tilefni til að rifja upp gamlan pistil frá árinu 2008:

Miklahvells-vélin og leitin að Guðseindinni hjá CERN

 

 

 

Vísbendingar um tilvist Guðseindarinnar

Örstutt frétt af heilsufari sólarinnar...

 

 

 

Eins og sjá má á myndinni hér fyrir ofan, þá hefur sólblettatalan fallið hratt þrjá mánuði í röð. Síðasti punkturinn er fyrir febrúarmánuð, en nú í mars sáust margir sólblossar með tilheyrandi norðurljósum, svo að líklegt er að ferillinn rísi aftur eitthvað næst þegar hann verður birtur. (Sjá mynd neðst á síðunni). Sólbletturinn sem stóð fyrir þessari sýningu er nú horfinn bak við sólina.

Myndin er fengin hér: http://www.swpc.noaa.gov/SolarCycle.

Á næstu mynd sjáum við hvernig sólin hefur hagað sér síðastliðna hálfa öld, og má sjá dýfuna undanfarið lengst til hægri.

 

 

Myndin er fengin hér:  http://sidc.oma.be/sunspot-index-graphics/sidc_graphics.php


Næsta myndi sýnir svo segultruflanir, eða AP vísinn (Ap index).  Eins og sjá má þá hefur ferillinn verið á niðurleið undanfarinn áratug.

 

 

 

  Myndin er fengin hér: http://www.swpc.noaa.gov/SolarCycle.

 

 

 

 

 

Hér að ofan má sjá mynd sem uppfærð er daglega. Myndin hér ætti einnig að gera það. Á myndinni má sjá að nú í mars hefur ferillinn stigið aðeins, en síðan fallið örlítið aftur.

Mynd í fullri stærð:  http://www.leif.org/research/TSI-SORCE-2008-now.png

Mynd í meiri upplausn: http://www.leif.org/research/TSI-SORCE-Latest.png

Myndin er fengin að láni úr geymslu Dr. Leif Svalgaard hjá Stanford háskóla, en Leifur er danskrar ættar.

 

 

 

Norðurljósaspá

 

Sólgosin og norðurljósin undanfarið...

 

 

 

 

 

 

Fréttir af sólblossanum mikla hafa sjálfsagt ekki farið fram hjá neinum. Í framhaldinu urðu miklar segultruflanir og falleg norðurljós sáust víða um heim. Reyndar var blossinn ekki einn, heldur sex mis öflugir, og sást sá næstsíðasti snemma í gærmorgun 9. mars, og annar í dag 10. mars.  Frá sólblossanum berst kórónuskvetturnar með ógnarhraða og munu þær skella á jörðinni 11. mars um klukkan 7 að morgni (+/- 7 klukkustundir), og síðan 12. mars um klukkan 18. Það er mikið að gerast í sólblettinum AR1429!

Á hinni þekktu vefsíðu SpaceWeather.com prýddi mynd Jónínu Óskarsdóttur forsíðuna, en myndina tók hún á Fáskrúðsfirði. Mynd af síðunni, eins og hún leit út 9. mars, er hér til hliðar og má sjá hana betur með því að smella tvisvar á hana.

Því miður var að mestu skýjað á höfuðborgarsvæðinu og spáin fyrir næstu nætur ekki mjög hagstæð. Það er þó hægt að fylgjast nmeð segulstorminum á vefsíðu sem heitir því ófrumlega nafni Norðurljósaspá og má skoða hér. Þar er fjöldinn allur af beintengdum myndum sem nota má til að átta sig á því hvort norðurljós séu sýnileg eða hvort líkur séu á því að þau sjáist.

Hin frábæra og víðfræga mynd Jónínu  minnir pistlahöfund á fallega norðurljósakórónu sem birtist einn sinn skömmu fyrir eitt geimskot franskra vísindamanna sem skutu upp fjórum Dragon geimflaugum í 400 kílómetra hæð frá Mýrdalssandi og Skógasandi. Það var árin 1964 og 1965. Myndir og lýsingu af geimskotunum má sjá hér.

Svona sólblossar eru yfirleitt meinlausir, en þeir geta verið skæðir. Árið 1859 urðu menn varir við gríðarlega öflugan sólblossa sem kenndur er við Carrington. Þá var tæknin enn frekar frumstæð svo menn sluppu með skrekkinn, en í dag er næsta víst að afleiðingarnar hefðu orðið alvarlegar.  Svona "Carrington" sólblossi á næstum örugglega eftir að valda usla á jörðinni, en það er nánast bara spurning um hvenær. Fjallað hefur verið um málið í bloggpistlum, t.d. hér.

Lesið um sólblett AR1429 og mynd Jónínu á Universe Today.

 

 

 

 Einstaklega fallegt myndaband af norðurljósum:

 

 

 

Hlustið á höggbylgjurnar brjótast út frá sólinni með því að smella hér.

Thomas Ashcraft náði þessum hljóðum með því að hlusta á tíðnisviðum radíóamatöra, 21MHz og 28MHz.

 

 

 

 

Augu heimsins á mynd frá Íslandi

Nýr hitaferill frá gervihnetti sýnir kólnun...

 

 

 

 

Janúarmánuður reyndist frekar kaldur samkvæmt gervihnattamælingum, eins og sjá má á myndinni hér fyrir ofan. Meðalhiti mánaðarins, mælt yfir nánast alla jörðina, reyndist tæplega 1/10 úr gráðu undir meðaltali áranna 1979-1999. Hitafallið í janúar er töluvert, eða rúmlega
0,2 gráður.

Ferillinn er fenginn af vefsíðu Dr. Roy Spencer.

Granni blái ferillinn sem hlykkjast ótt og títt sýnir mánaðagildi, rauði rólegi ferillinn sýnir 13 mánaða meðaltal, og svarta beina lárétta línan við 0,0°C sýnir meðalgildi tímabilsins 1979-1998. Ferlarnir eru frávik frá þessu meðaltali.

Roy Spencer skrifar: "The 3rd order polynomial fit to the data (courtesy of Excel) is for entertainment purposes only, and should not be construed as having any predictive value whatsoever".

Til að setja málið í samhengi, þá hefur hitastig jarðar hækkað um 0,7 til 0,8°C á síðastliðnum 150 árum, að hluta til af völdum náttúrunnar og að hluta til vegna umsvifa mannfólksins (losun CO2 og breytt landnýting). Sveiflurnar sem við sjáum hér fyrir ofan eru af sömu stærðargráðu.

 

 

Sólblossinn mikli 23. janúar - Nokkur myndbönd...

 

 

 

 

 

Hér fyrir neðan eru nokkur myndbönd af sólblossanum í gær.   

 

Hægt er að fylgjast með mælitækjum o.fl. víða um heim með því að fara á

þessa vefsíðu Norðurljósaspá.

 

Þetta er öflugasti sólblossi síðan í október 2003. Hann er flokkaður sem "Strong" eða í stærðarflokk S3, en öflugustu eru í flokk S5. Sjá vefsíðu NASA hér.  

Mjög falleg norðurljós sáust víða um heim og eru myndir farnar að birtast hér og hér.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Eldri pistlar um sólblossa:

 

Um sólblossa fyrr og nú...

Gríðarlegur sólblossi 1. september. Bilanir í fjarskiptakerfum...

Öflug sólgos geta haft afdrifaríkar afleiðingar á jörðu niðri...

 

 

 www.spaceweather.com

http://www.solarham.com

 Norðurljóaspá

 

 

Sólin að lifna við

Vetrarsólstöður í dag: Lengsta nótt ársins að baki...

 

 

 

Vetrarsólstöður eru í ár 22. desember. Sólin er í dag lægst á lofti, dagurinn stystur og nýliðin nótt sú lengsta á árinu. Á morgun fer sólin að hækka á lofti og dagurinn að lengjast, þó ekki muni nema hænufeti fyrst í stað.  Áður en við vitum af fer vorilmur að finnast í lofti, fuglar að syngja, ástin blómstrar og vorið er komið!

 

"Fyrsta sólarhring frá sólstöðum lengist sólargangurinn í Reykjavík um 9 sekúndur. Annan daginn lengist hann um 27 sekúndur og þriðja daginn um 44 sekúndur. Þetta eru sem sagt "hænufetin" í Reykjavík. Á Akureyri er fyrsta hænufetið 12 sekúndur, hið næsta 37 sekúndur og hið þriðja 62 sekúndur", stendur í grein eftir Þorstein Sæmundsson sem birtist í Almanaki Háskólans árið 1993.  Greinina má lesa hér.

 

 Myndin er tekin fyrir skömmu í uppsveitum Árnessýslu.

 

 

 

Gleðileg Jól

 

Norskir og kínverskir vísindamenn spá kólnun á næstu árum í nýjum fræðigreinum...

 

 

 

 

 

 

Nýlega rakst ég á tvær vísindagreinar sem vöktu athygli mína. Önnur greinin er norsk og hin kínversk. Norðmennirnir beindu sjónum sínum að Svalbarða,
en Kínverjarnir að Tíbet.
Það merkilega er að þær eiga furðu margt sameiginlegt.
Hvað skyldi það vera?

Áhugasamir geta nálgast norsku greinina með því að smella hér, og hina kínversku hér.   Báðar greinarnar eru skrifaðar á ensku.

 

Örstutt kynning á greinunum:

 

Norska greinin er eftir Dr. Jan Erik Solheim, Dr. Kjell Stordahl og Dr. Ole Humlum.  Solheim og Humlum eru prófessorar við Háskólann í Osló.

Solar activity and Svalbard temperatures nefnist greinin.

Úrdráttur:

http://arxiv.org/abs/1112.3256

The long temperature series at Svalbard (Longyearbyen) show large variations, and a positive trend since its start in 1912. During this period solar activity has increased, as indicated by shorter solar cycles. The temperature at Svalbard is negatively correlated with the length of the solar cycle. The strongest negative correlation is found with lags 10-12 years.

The relations between the length of a solar cycle and the mean temperature in the following cycle, is used to model Svalbard annual mean temperature, and seasonal temperature variations.

Residuals from the annual and winter models show no autocorrelations on the 5 per cent level, which indicates that no additional parameters are needed to explain the temperature variations with 95 per cent significance. These models show that 60 per cent of the annual and winter temperature variations are explained by solar activity. For the spring, summer and fall temperatures autocorrelations in the residuals exists, and additional variables may contribute to the variations.

These models can be applied as forecasting models. We predict an annual mean temperature decrease for Svalbard of 3.5 +/- 2°C from solar cycle 23 to solar cycle 24 (2009-20) and a decrease in the winter temperature of approx 6°C.

 

Eftirtektarvert er að þeir spá verulegri kólnun á Svalbarða fram að árinu 2020. Þetta er svo mikil kólnun á skömmum tíma að það setur að manni hroll. 

 

Fyrir hálfu öðru ári var bloggað um grein eftir Jan Erik Solheim. Sjá hér.
Margir kannast við Ole Humlum vegna hinnar ágætu vefsíðu Climate4You

Grein eftir sömu höfunda s.l. sumar er Identifying natural contributions to late holocene climate change.  Smella hér

 

 

                                                      --- --- ---

 

Kínverska greinin heitir því langa nafni Amplitudes, rates, periodicities and causes of temperature variations in the past 2485 years and future trends over the central-eastern Tibetan Plateau.

Greinin fjallar um hitabreytingar í Tíbet yfir síðastliðin 2485 ár.

Einhver hefur kannski gaman af að glugga í grein sem var að koma út í blaði Kínversku Vísindaakademíunnar. Kínverjarnir láta sér ekki nægja að skoða hitafarið í Tíbet síðastliðin 2485 ár, heldur skoða þeir í kaffibolla og spá fyrir um næstu áratugi/aldir.

Þar stendur í samantektinni:
http://csb.scichina.com:8080/kxtbe/EN/abstract/abstract504775.shtml

Samantekt：

Amplitudes, rates, periodicities, causes and future trends of temperature variations based on tree rings for the past 2485 years on the central-eastern Tibetan Plateau were analyzed. The results showed that extreme climatic events on the Plateau, such as the Medieval Warm Period, Little Ice Age and 20th Century Warming appeared synchronously with those in other places worldwide.

The largest amplitude and rate of temperature change occurred during the Eastern Jin Event (343-425 AD), and not in the late 20th century. There were significant cycles of 1324 a, 800 a, 199 a, 110 a and 2-3 a in the 2485-year temperature series. The 1324 a, 800 a, 199 a and 110 a cycles are associated with solar activity, which greatly affects the Earth surface temperature. The long-term trends (>1000 a) of temperature were controlled by the millennium-scale cycle, and amplitudes were dominated by multi-century cycles. Moreover, cold intervals corresponded to sunspot minimums. The prediction indicated that the temperature will decrease in the future until to 2068 AD and then increase again.

Greinina alla má sækja með því að smella hér.

 

Kínverjarnir láta sér ekki nægja að skoða hitafarið í Tíbet síðastliðin 2485 ár, heldur skoða þeir í kaffibolla og spá fyrir um næstu áratugi/aldir.

Kínverjarnir spá sem sagt umtalsverðri kólnun í Tíbet þar sem rannsóknin fór fram með lágmarki eða mestum kulda um 2068.

                                                       --- --- ---

Hvernig skyldi hafísinn hér fyrir norðan þróast gangi spár norðmannanna eftir?

Það vekur óneitanlega athygli að bæði Norðmennirnir og Kínverjarnir kenna sólinni um þessar hitasveiflur.  Það má þó víst ekki minnast á  slíkt hér, svo við skulum fara varlega í sakirnar. Hver veit nema þessar greinar geti styggt viðkvæmar sálir sem kunna að vera á sveimi.

 

Norska greinin er  hér,

Kínverska greinin er hér.  

Báðar greinarnar eru skrifaðar á ensku.

 

 

                     Mikið verð ég ánægður ef þessir herramenn sem greinarnar hafa samið
                                                    reynast hafa rangt fyrir sér.
                      Við þurfum ekki að bíða nema fáein ár eftir að sannleikurinn komi í ljós.

 

                 Þar sem oft verður uppistand mikið þegar fjallað er um málefni sem ekki eru         
                  í takt við tískustraumana í loftslagsmálum, er rétt að taka eftirfarandi fram:

                            Ómálefnalegar athugasemdir verða ekki birtar hér fyrir neðan.

 

 

 

 

Flug-glannaskapur, eða er þetta framtíðin...?

 

 

 

 

 

 

Lengi hefur menn dreymt um að smíða sér vængi eða flugham og fljúga frjálsir sem fuglar himinsins. Sumir hafa látið drauminn rætast, eins og Íkarus Dædalusson hinn gríski sem flaug of nærri sólinni og Hinrik Hinriksson frá Iðu sem smíðaði sér flugham og flaug yfir Hvítá fyrir þrem öldum.

 

Ofurhugar nútímans sem sýna listir sínar í myndböndunum hér fyrir neðan kunna að láta þennan draum rætast. Þotuflug og svifflug. Það liggur við að maður öfundi þá dálítið og fái smá fiðring í magann...

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Fyrir um 300 árum, eða snemma á 18. öld var unglingspiltur á Iðu í Skálholtssókn, sem Hinrik Hinriksson hét.  Hann var frábær að hagleik og hugviti.  Hann reyndi að búa sér til flugham, og voru vængirnir úr fuglavængjum.  Honum tókst þetta svo vel, að hann gat hafið sig á loft í hamnum og flogið stuttan spöl.  En jafnvæginu átti hann erfitt með að halda, höfuðið vildi snúa niður, en fæturnir upp.  Samt áræddi hann að fljúga yfir Iðu frá Skálholtshamri, en þar er áin mjó,  og tókst honum það.  Nú fundu menn sér skylt að stemma stigu fyrir fífldirfsku hans, og var hamurinn tekinn af honum og eyðilagður, en honum harðbannað að búa til annan.

 

Sagan er sögð skráð af Brynjúlfi Jónssyni (1838-1914) fræðimanni frá Minna-Núpi eftir aldraðri konu.

 

Gamalt íslenskt handrit:
Um Dædalum og Ikarum hans son

 

Volare Necesse Est

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Um Dædalum og Ikarum hans son

Brrr - Enn kólnar í heimi hér...

 

 

 

Hitaferillinn hér að ofan er splunkunýr, nánast glóðvolgur beint úr gervihnettinum sem hringsólar umhverfis jörðina og mælir í sífellu hita lofthjúps jarðar.

Eins og sjá má, þá er hitinn með lægra móti um þessar mundir. Rauði depillinn er aðeins 0,033 gráður Celcíus fyrir ofan meðallag, eða 33 millígráður. Eiginlega bara agnarögn.

Granni ferillinn sem hlykkjast ótt og títt sýnir mánaðagildi, dökki rólegi ferillinn sýnir 3ja ára meðaltal, og græna beina línan sýnir meðalgildi tímabilsins 1979-1998, en lóðréttu ásarnir sýna einmitt frávik frá því meðaltali. Rauði depillinn lengst til hægri er svo meðaltal nóvembermánaðar sem nýliðinn er.

Er þetta eitthvað sem ástæða er til að hafa áhyggjur af? Varla. Náttúran er bara söm við sig. Stundum reikar lofthitinn upp á við og stundum sígur hann aftur. Það er bara þannig og þannig hefur það alltaf verið og þannig mun það alltaf verða.

 

Gleymið ekki tunglmyrkvanum á morgun, laugardag.  Góð grein um hann á bloggi Stjörnufræðivefsins hér.

Hitaferilinn má sjá í betri upplausn hér, en mæligögnin eru hér og upplýsingar um mæliaðferðina eru hér.

 

Góða helgi ...

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Tíbet síðastliðin 2485 ár
• solheim-nov-2011.pdf

Einstaklega fallegt myndband. Leiðin heim frá geimnum...

 

 

Myndbandið hér fyrir neðan sýnir ótrúlega fallegar myndir teknar utan úr geimnum. Það engu líkara en maður sé staddur úti í geimnum. 

The Journey Home heitir myndbandið. Þetta er svokölluð time-lapse kvikmynd sem samsett er úr aragúa kyrrmynda sem tengdar eru saman svo úr verður eins konar kvikmynd.

Time-lapse videó er auðvitað afleitt orð. Hvernig væri að nota orðið hikmynd sem rímar við kvikmynd, enda getur time-lapse þýtt hik. Myndavélin er einmitt látin hika milli þess sem myndir eru teknar.

Hvað sem tækninni líður þá skulum við njóta myndarinnar og tónlistarinnar. Það er nánast skylda að horfa á myndina í fullri skjástærð og fullri upplausn. Það gerir maður einfaldlega með því að fara á Vimeo síðuna með því að smella hér, og smella síðan á # táknið sem er í horninu neðst til hægri í Vimeo glugganum.  Svo verður auðvitað að gæta þess að HD sé blátt til þess að myndin sé í HD upplausn.

 

 

 

Time Lapse From Space - Literally. The Journey Home. from Fragile Oasis on Vimeo.

Umfjöllun um töku hikmyndarinnar má lesa hér

Meira af myndböndum frá Alþjóða geimstöðinni: http://vimeo.com/fragileoasis

 

Producing time-lapse video onboard the International Space Station while orbiting 250 miles above the Earth at 17,500 miles per hour helps people follow along on our missions, not as spectators, but as fellow crewmembers. -- Ron Garan, NASA Astronaut, Expedition 27 & 28

For the whole story: fragileoasis.org

Photography from the International Space Station:
Expedition 28 Crew

Editing in Space: Ron Garan
Editing on Earth: Chris Getteau, Todd Sampsel, Dylan Mathis

Sequences:

1:06 Europe to the Indian Ocean
1:35 United States of America
2:01 Aurora Australis over Madagascar
2:26 Central Africa to Russia
2:44 Europe to the Middle East
3:00 Hurricane Katia
3:10 New Zealand to the Pacific Ocean
3:38 Northwest U.S. to South America
4:10 Aurora over Australia
4:34 North America to South America
5:05 Mexico to the Great Lakes
5:16 Hurricane Irene
5:22 California to Hudson Bay
5:38 Tanzania to Southern Ocean
6:00 Central Africa to the Middle East
6:15 Chile to Brazil
6:25 Africa to the Mediterranean Sea
6:37 Zhezkazgan, Kazakhstan

With sincere thanks:

"Downside Up"
Written by Peter Gabriel
Performed by Peter Gabriel (feat: Melanie Gabriel)
(P) 2011 Peter Gabriel Ltd
Published by Real World Music Ltd.
Courtesy of petergabriel.com

“Down To Earth”
Performed by Peter Gabriel
Music by Peter Gabriel & Thomas Newman / Lyrics by Peter Gabriel
Published by: Wonderland Music Company, Inc. (BMI)/Pixar Music (BMI)
L.A. sessions Produced by Thomas Newman
Produced by Peter Gabriel
Recorded by Richard Chappell
Mixed by Tchad Blake
(P) 2008 Walt Disney Records/Pixa