Einstaklega skýr stefnumál frambjóðanda til stjórnlagaþings - Hver er maðurinn...?

 

 

Stefnumálin eins frambjóðanda til Stjórnlagaþingsins þykja mér mjög skynsamleg og skýr, og tek ég mér því bessaleyfi afrita þau af vefsíðu hans og birta hér fyrir neðan.

 

Hver þessi frambjóðandi er kemur fram neðst á síðunni, en stefnumál hans hefjast á þessum orðum:

 

"Ef menn vilja móta sér stefnu til að hafa áhrif á eitthvað sem betur má fara, ber fyrst að athuga hverjir þeir þættir eru sem þarf að bæta.      Síðan hvernig má gera það..."

 

Stefnumál

"Ef menn vilja móta sér stefnu til að hafa áhrif á eitthvað sem betur má fara, ber fyrst að athuga hverjir þeir þættir eru sem þarf að bæta. Síðan hvernig má gera það. Þá er rétt að byrja a því að íhuga hvað það er sem stór hluti almennings a Íslandi er óánægður með í íslensku stjórnarfari. Það þarf ekki vísindalega skoðanakönnun til að skynja óánægju almennings með íslenska stjórnsýslu. Þættirnir sem fólk er óánægt með virðast einkum eftirfarandi:

• Flokksræði og endalaus flokkstryggð þingmanna.
• Kosningar byggðar á flokkslistum, ekki hægt að kjósa úr fleiri en einum flokki 
• Eilíft karp á þingi, oft frumvörp og deilur um minniháttar mál meðan stórmál bíða.
• Stöðuveitingar á pólitískum frekar en faglegum grundvelli.
• Ónægur aðskilnaður framkvæmdavalds, löggjafarvalds og dómsvalds.
• Ójafnt vægi atkvæða eftir landshlutum.
• Margir vilja færri þingmenn.

Jafn atkvæðisréttur- tvær leiðir
Þá er að athuga hvernig breyta þarf stjórnsýslunni, og þá stjórnarskránni, til að lagfæra þetta. Rétt er að byrja a byrjuninni, kosningu þingmanna, fulltrúa okkar.

Landið eitt kjördæmi
Það má jafna atkvæðisrétt manna einfaldlega með því að gera landið að einu kjördæmi. Einn hængur er á þessu samt og það er að hætt er við að flestir frambjóðendur kæmu úr þéttbýlustu svæðunum og þau strjálbýlu yrðu afskipt í pólitískum áhrifum vegna fámennis.

Einmenningskjördæmi byggð á fólksfjölda
Svo er hægt að hafa einmenningskjördæmi, en þau þurfa að byggjast á fólksfjölda fremur en flatarmáli til að fyrirbyggja misvægi. Þannig mætti til dæmis hafa 33 kjördæmi fyrir alls 33 þingmenn sem myndi þýða um það bil 10.000 manns a bak við hvern kjörinn þingmann. Á fjögurra ára fresti mætti svo endurskipuleggja kjördæmin til að vega upp a móti fólksflutningum sem kynnu að raska fjölda kjósenda að baki hverjum kjörnum þingmanni.

Í báðum þessum dæmum, það er landið sem eitt kjördæmi eða fleiri einmenningskjördæmi með jafnan fólksfjölda að baki, gætu allir sem hefðu einhver lágmarksstuðning boðið sig fram hvort sem væri á vegum stjórnmálaflokks eður ei. Í báðum tilfellum myndi þetta væntanlega stuðla að betri blöndun sjónarmiða a þingi heldur en gerist þegar kosið er um flokkslista i kjördæmunum sem flokksforystur hafa raðað upp.

Kjósa fólk úr mismunandi flokkum
Í öllum flokkum má finna góða menn og ennfremur miður góða. Því gæti önnur endurbót falist i því að kjósendur mættu kjósa milli flokka, ef eitthvað flokkslistafyrirkomulag verður áfram. Þannig gæti kjósandi valið einn góðan mann af einum lista og annan góðan af öðrum og sniðgengið skussana sem kynnu að vera á listunum.

Reyndar mætti nota  báðar aðferðirnar, kjördæmakosningu til þings en landið eitt kjördæmi er kosinn væri forseti eða forsætisráðherra  (ef sú leið væri valin).

Ráðherraræði
Íslenska stjórnarskráin er arfleifð þeirrar dönsku sem var mótuð um miðja nítjándu öld. Síðan þá hafa Danir breytt henni oftar í tímans rás, en íslendingar hafa gert. Danska stjórnarskráin færði stóran hluta af valdi konungs til ráðherranna. Segja má að vald ráðherra a Íslandi sé að sumu leyti leifar af gömlu konungsvaldi. Frumvörp eru samin í ráðuneytum, ráðherra tryggir sér stuðning allra dyggra flokksfélaga sem sitja á þingi, semur við samstarfsflokk á sama grundvelli og greiðir svo sjálfur atkvæði með frumvarpinu a Alþingi. Stjórnarskráin eins og hún er í dag veitir líka ráðherra víðtæk völd til að ráða í störf og embætti á vegum hins opinbera þar sem pólitík þess sem ráðinn er ræður meiru heldur en fagmennska hans.

Þrískipting valds
Ef völd ráðherra og þar með framkvæmdavaldsins leiða til vandamála sem meðal annars felast i ofurvaldi framkvæmdavaldsins gagnvart Alþingi og sé hægt að minnka þessi vandamál með breytingu á stjórnarskránni, þá er augljósast að utanþingsstjórn sé æskilegur kostur. Þingmenn gætu ekki verið  ráðherrar né ráðherrar á þingi. Þingið yrði þó að samþykkja ráðherrana, hvern og einn, og þeir yrðu þá valdir af kjörnum forseta eða forsætisráðherra. (Kjörinn forsætisráðherra þyrfti að sjálfsögðu ekki samþykki!). Um dómsvaldið er það að segja að til að draga úr líkum á að minnsta kosti hæstaréttardómarar séu ekki skipaðir af of pólitískum grundvelli, þá sé rétt að skipun þeirra hljóti einnig staðfestingu þingsins.

Neitunarvald forseta
Verði forsetaembættið áfram hluti af íslenskri stjórnskipan, en líklega munu flestir landsmenn vera því hlynntir, þá væri það eftir sem áður æskilegt að forseti gæti neitað að samþykkja lög, telji hann meinbugi þar á. Hinsvegar eru einum manni falin mikil völd til að tefja löggjöf ef að hann gerir það af pólitískum ástæðum eða honum hreinlega skjátlast.  Því væri rétt að hafa varnagla á með því að neiti forseti að staðfesta lög fari þau aftur í þingumræðu og þurfi þá aukinn meirihluta (2/3 hluta atkvæða) til að öðlast gildi. Náist það ekki, geti forseti vísað þeim til þjóðaratkvæðagreiðslu.

Mannréttindi
Mannréttindi hafa almennt verið vel virt á Íslandi, sem betur fer. Það má þó ekki taka þeim sem gefnum og ber að verja þau vel í stjórnarskrá. Þau hafa verið stjórnarskrárbundin á seinni tímum. Auk þess hafa Íslendingar samþykkt Mannréttindasáttmála Sameinuðu Þjóðanna og fleiri alþjóðlegra samtaka. Í stjórnarskrá eru ýmsir hópar tilteknir sem hafa í gegnum tíðina verið beittir misrétti, og tekið fram að þeir séu jafn réttháir öðrum gagnvart lögum. Töluvert hefur verið rætt um að stjórnarskrárbinda eigi rétt fólks óháð kynhneigð. Ég er sammála því. Minna hefur borið á umræðu um að stjórnarskrárbinda rétt fólks óháð fötlun. Á því þarf líka að gera bót. Mikilvægi mannréttinda ætti að skipa þeim í fyrirrúm í nýrri stjórnarskrá.

Öryggismál
Flestar þjóðir álíta höfuðverkefni sinna stjórnvalda að tryggja sem best öryggi landsmanna fyrir utanaðkomandi hernaðarvá. Íslendingar hafa verið blessunarlega lausir við að þurfa að hugsa um slíkt, fyrst vegna einangrunar landsins i margar aldir og fjarlægðar frá átakasvæðum allt fram til annarrar heimstyrjaldar, síðar vegna þess að Bretland og Bandaríkin sáu sér hag í að verja landið gegn óvinveittum öflum.

Ísland er i NATO og nýtur samningsbundinnar verndar þess, en sú vernd er ekki eins traust og hún var á meðan ekki var hægt að hertaka landið án þess að lenda i vopnuðum átökum við bandaríkjaher. Ný stjórnarskrá þarf að leggja einhverjar skyldur a stjórnvöld um að hyggja að öryggismálum. Sagan sýnir að það er engin vörn í að vera með yfirlýst ævarandi hlutleysi og enga tryggingu um hervernd. Þetta sönnuðu bæði Jörundur hundadagakonungur á sínum tíma og breska herstjórnin í maí 1940. Langflestir íslendingar vörpuðu öndinni léttar er þeir sáu að það var breskur en ekki þýskur her sem gekk hér á land. Herlaust hlutlaust land utan herverndar öflugri ríkja eða bandalaga getur hvaða herveldi sem er tekið hvenær sem er. Ef til hernaðarátaka kemur engu að síður sem geta valdið skaða á Íslandi er nauðsynlegt að hér sé sá viðbunaður til almannavarna sem við höfum efni á og viljum kosta til. Sá viðbunaður kemur einnig að miklu leyti að gagni í náttúruhamförum en þar hafa almannavarnir og hjálparsveitir staðið sig einstaklega vel. Sem betur fer hafa einungis hamfarir af völdum náttúrunnar en ekki hernaðar valdið íslendingum búsifjum undanfarna áratugi, en ekki má gleyma því að á skammri stundu geta umskipti orðið í alþjóðamálum.  Svo má heldur ekki gleyma því að ógn sem aldrei þurfti að gera ráð fyrir áður er nú ekki óhugsandi en það eru hugsanleg hryðjuverk.

Eignarhald auðlinda
Að lokum er rétt að minnast á hvort beri að stjórnarskrábinda eignarétt Íslendinga yfir auðlindum landsins. Nú er það svo að þegar vatnsorku er breytt i rafmagn fara um það bil 90% af kostnaðinum við virkjunina í vexti afborganir af stofnkostnaðinum og þá um 90% af rafmagnsverðinu i þessar greiðslur. Þegar búið er að borga upp virkjunina, venjulega a 40-60 árum hefur eigandi virkjunarinnar hagnast um það sem hún kostaði. Virkjunin endist trúlega meir en eina öld. Hugmyndin um afskriftir fjárfestinga byggðist upphaflega á því að þegar framkvæmdin eða mannvirkið sem fjarfestingin séu úr sér gengið sé upphaflega fjárfestingin fengin til baka ásamt vöxtum.

Endist framkvæmdin eða mannvirkið lengur og séu tekjurnar sem skapast óbreyttar stóreykst hagnaðurinn sem skilar sér út endingatímabilið. Endurnýjanlegar auðlindir endast um aldir ef ekki til eilífðar og mala þá eigendum sínum gull um langa framtíð. Ein skilgreining á sjálfbærri þróun er að núlifandi kynslóð skili ekki rýrari afkomu til komandi kynslóða heldur en að hún sjálf nýtur. Ef við viljum að afrakstur endurnýjanlegra auðlinda okkar skili sér til fulls til afkomenda okkar, er áríðandi að ganga þannig frá eignaraðild auðlindanna að arðurinn af nýtingu þeirra skili sér til landsmanna. Því er mikilvægt að fyrirkomulag þar að lútandi, á einn eða annan hátt sé tryggt . Því væri stjórnarskráratriði þar að lútandi mikilvægt. Sjá grein."

 

 

Sá sem þessi orð ritar er Ágúst Valfells verkfræðingur.  

Hann er með doktorspróf í verkfræði og starfaði lengi sem prófessor í kjarnorkuverkfræði við háskóla í Bandaríkjunum. Hann hefur einnig starfað alllengi hér á landi m.a. sem forstöðumaður Almannavarna, sérfræðingur hjá Raunvísindastofnun Háskólans og kennari við HÍ. Auk þess hefur hann m.a. setið í stjórnum nokkurra fyrirtækja og starfað sem ráðgefandi verkfræðingur.

 

 

Vefsíða Ágústar Valfells er www.agustvalfells.is

Facebook er hér.

Æviágrip eru hér.

 

 

>

 

 

Algjört hrun kolefnismarkaðar í Bandaríkjunum...

 

 

 

Chicago Climate Exchange hefur verið lokað. Ástæðan er algjört hrun á kolefnismarkaði. Lokaverð  var 5 cent á tonn.

 

Eiginlega er merkilegt hve lítið hefur verið fjallað um þetta í fjölmiðlum. Getur verið að ástæðan sé sú að áhugi manna á þessum málum hafi einnig hrunið? Kannski er þetta ekki neitt stórmál. Kannski var þetta bara loftbóla og slíkar bólur enda alltaf með því að springa. Við skulum því ekkert vera að eyða mikið fleiri orðum í þetta. 

Rest in Peace  Chicago Climate Exchange (RIP CCX).

 ---

 

Steve Milloy. Pajamas Media 6. nóvember 2010:

 "Global warming-inspired cap and trade has been one of the most stridently debated public policy controversies of the past 15 years. But it is dying a quiet death. In a little reported move, the Chicago Climate Exchange (CCX) announced on Oct. 21 that it will be ending carbon trading — the only purpose for which it was founded — this year.

At its founding in November 2000, it was estimated that the size of CCX’s carbon trading market could reach $500 billion. That estimate ballooned over the years to $10 trillion.....).  Meira hér.

 

Wikipedia: Chicago Climate Exchange.

 

The Telegraph 13. nóvember. Christopher Brooker:   The climate change scare is dying, but do our MPs notice?

 "...Nothing more poignantly reflects the collapse of the great global warming scare than the decision of the Chicago Carbon Exchange, the largest in the world, to stop trading in "carbon" – buying and selling the right of businesses to continue emitting CO2.

A few years back, when the climate scare was still at its height, and it seemed the world might agree the Copenhagen Treaty and the US Congress might pass a "cap and trade" bill, it was claimed that the Chicago Exchange would be at the centre of a global market worth $10 trillion a year, and that "carbon" would be among the most valuable commodities on earth, worth more per ton than most metals. Today, after the collapse of Copenhagen and the cap and trade bill, the carbon price, at five cents a ton, is as low as it can get without being worthless..."  Meira hér.

 

 

Takið eftir hvað stendur efst á myndinni:

"The World's First and North America's Only
Greenhouse Gas Emission Registry, Reduction, & Trading Syatem"

Í töflunni má sjá: Lokaverð $0.05 eða 5 cent á tonn.

 

Svona fór um sjóferð þá. Sjálfsagt hafa margir tapað á þessu ævintýri, en fáeinir kolefnisgreifar grætt vel...

 

Pax vobiscum

 

 

 

Eldgos á Íslandi af mannavöldum...?

 

 

 

 

Logandi standa í langri röð, ljósin á gígastjaka...  kemur óneitanlega í hugann þegar myndin er skoðuð, en svo stendur í Áföngum Jóns Helgasonar.

Er þetta eldgos sem sést undir stjörnubjörtum næturhimninum? 

Líklega er þetta fyrirbæri af mannavöldum, svo varla getur það verið eldgos. En hvað er það sem nær að lýsa upp himininn eins og gos úr eldsprungu?

Auðvitað er þetta ljósbjarminn frá gróðurhúsum. Það sáu auðvitað allir strax...

 

En tilefnið með þessum pistli er að minna á það sem kallast ljósmengun, en fjallað var um vandamálið í pistli fyrir ári: Ljósmengun í þéttbýli og dreifbýli.

Það er þó ekki ljósmengun frá gróðurhúsum sem fer mest í hinar fínu taugar bloggarans, heldur algjörlega óþörf ljósmengun frá sumarbústöðum. 

Stundum telja menn að gott sé að hafa útiljós kveikt í öryggisskyni, þ.e. til að minnka líkur á innbrotum. Ljós sem síloga draga þó athygli að mannvirkinu sem ætlunin var að verja, en mun áhrifameira er að hafa ljós sem kvikna við merki frá hreyfiskynjara, en eru að öllu jöfnu slökkt. Nágrannar verða þá varir við mannaferðir, og hinir óboðnu gestir hörfa.

Tilhneiging virðist vera hjá sumum sumarhúsaeigendum að vera með útljós kveikt, jafnvel þegar enginn er við. Ljósin hjálpa óboðum gestum að finna sumarhúsið. Það er einnig tillitsleysi við nágrannana að vera með logandi og illa skermuð útiljós að óþörfu. Sumir hafa jafnvel komið upp röð ljósastaura á sumarhúsalóðinni, en líklega eru þeir svona hræddir við myrkrið og reyna því að flytja borgarljósin með sér í sveitina.  

Hvers vegna að hafa kveikt á útiljósum þegar enginn er útivið?

  - Munið eftir slökkvaranum!

  - Notið hreyfiskynjara við útiljósin, ef ætlunin er að fæla burt óvelkomna gesti.

  - Veljið ljósastæði sem lýsa eingöngu niður.

  - Notið ljósadimmi.

  - Notið minni perur.

 

Eigendur sumarbústaða: Slökkvið útiljósin þegar enginn er við, og helst einnig þegar enginn er utandyra. Takið tillit til nágranna ykkar sem vilja geta notið þess sem fallegar vetrarnætur hafa upp á að bjóða, þ.e. tindrandi stjörnur og norðurljós! 

Verið ekki hrædd við myrkrið!

 

 

 

 

Myndin er tekin 9. október 2010 klukkan 22:10. Myndin var lýst í 30 sekúndur. Ljósop 3,5. ISO 1600. Bjarta stjarnan er Júpíter. Einstaklega stjörnubjart var þegar myndin var tekin. Jafnvel má sjá móta fyrir Vetrarbrautinni á myndinni.

 

Ágúst Valfells verkfræðing á stjórnlagaþing...

 

 

 

 Ég vil leyfa mér að benda á nýja vefsíðu Ágústar Valfells verkfræðings
sem býður sig fram til Stjórnlagaþings.
www.AgustValfells.is

  - 

Ágúst er með doktorspróf í verkfræði og starfaði lengi sem prófessor í kjarnorkuverkfræði við háskóla í Bandaríkjunum. Hann hefur einnig starfað alllengi hér á landi m.a. sem forstöðumaður Almannavarna, sérfræðingur hjá Raunvísindastofnun Háskólans og kennari við HÍ. Auk þess hefur hann m.a. setið í stjórnum nokkurra fyrirtækja og starfað sem ráðgefandi verkfræðingur.

 

Ágúst skrifar eftirfarandi kynningu á forsíðu vefsíðu sinnar:

Ég hef löngum látið mig þjóðmál varða og tel að endurbæta þurfi stjórnarskrána til að tryggja enn betur lýðræði og velferð í landinu.

Nauðsynlegt er að jafna atkvæðisrétt. Koma þarf á skýrri aðgreiningu framkvæmdavalds, löggjafarvalds og dómsvalds. Minnka þarf flokksræði og leyfa persónukjör. Einnig þarf að tryggja að nýtingu náttúruauðlinda sé stýrt með ábyrgum hætti með hagsmuni landsmanna að leiðarljósi.

Ég hef kynnst mörgum mönnum og málefnum, starfað víða og kynnst mörgum þjóðfélögum, sögu þeirra og sjónarmiðum. Ég álít að þekking mín og reynsla af því að leiða saman ólík sjónarmið geti komið að góðu gagni í því að standa vörð um þær hugmyndir sem þjóðfundur leggur til.

 

Vefsíða Ágústar Valfells, www.AgustValfells.is, er áhugaverð og má þar m.a. kynnast nánar stefnumálum hans. 

 

 

Gaman er að lesa þar kveðskap um íslenska efnahagssögu sem hann nefnir Urður, Verðandi og Skuld, en það voru skapanornirnar þrjár er réðu fortíð, nútíð og framtíð.

Urður Stritar bóndi stirður löngum, steypist fossinn bænum hjá. Kaldur er í kotsins göngum, kúldrast hita jarðar á. Erfitt er með afla á sænum     Ægi þreyta sjómenn við; fiskjar þarfnast fólk á bænum,  fara sífellt lengra á mið. Vélafl kemur vöðva í staðinn, vænkast hagur manna þá. Oft kemur bátur afla hlaðinn, auðsæld Ránar margir fá.

Verðandi Afli vatns og orku jarðar almenn fylgir hagsæld nú.  Galli ei finnst á gjöfum Njarðar; gullið nýtir þjóðarbú. Gleyma niðjar gott að meta, gleyma eigin sögu þeir. Ánægju nú engrar geta; eðalmálminn telja leir. Aðrir vilja ei orku virkja, allri tækni kasta á glæ. Mun það hagvöxt mætan kyrkja. Mun þá harðna fljótt á bæ. Ýmsir lofa ávallt meiru, ei þó viti hvernig má. Lofa gnótt og langt um fleiru, lýðsins hylli til að ná.

Skuld Skapar ein nú Skuld oss framtíð? Sköpum vér þar einnig með? Árnast vel þá öllum landslýð? Eftir því sem best fæst séð?

 

 Á Stjórnlagaþing væri mikill fengur að fá fulltrúa með þá víðsýni og reynslu sem Ágúst býr yfir

 Meira hér:

 www.AgustValfells.is

og hér á Facebook

 

Númer á kjörseðli
6164

 

Góð grein Styrmis í Sunnudagsblaði Moggans: "Við búum í sjúku samfélagi"...

 

 

Styrmir Gunnarsson skrifar einstaklega góða grein í Sunnudagsblað Morgunblaðsins í dag 31. október. Ég er svo hjartanlega sammála, að ég tek mér bessaleyfi og birti hana alla hér fyrir neðan.

Vona að mér fyrirgefist að biðja ekki um leyfi. Ábyrgðarmaður þessa pistils þakkar Styrmi fyrir góða grein sem full ástæða er til að vekja athygli á. Ekki síst á greinin erindi til okkar sem skrifa bloggpistla.

Leturbreytingar eru á ábyrgð bloggarans og eru gerðar til að auðvelda lestur af skjá og um leið leggja áherslu á það sem bloggaranum finnst rauði þráðurinn í greininni.

Áður hefur verið fjallað hér um grein Kolbrúnar Bergþórsdóttur sem nefnist "Ætlarðu að segja af þér". Að sumu leyti er þar fjallað um hliðstætt efni og í grein Styrmis. Sjá hér.

Greinin Styrmis er hér á bls. 26 í Morgunblaðinu 31. október 2010 (Sunnudagsmogganum).

 

 

 

Við búum í sjúku samfélagi

 

Viðbrögð í Færeyjum við samkynhneigð vöktu athygli hér á Íslandi síðla sumars og spurningar um hvers konar samfélag hefði orðið til í því fámenni og einangrun, sem Færeyingar hafa lengst af búið við. Viðbrögðin bentu til lokaðs samfélags, þar sem umtalsverð þröngsýni ríkti. Síðar hef ég heyrt á förnum vegi, að mörgum ungum Færeyingum þyki erfitt að búa í því samfélagi og fylgja þeim óskráðu reglum, sem þar eru um samskipti fólks. Sumir þeirra leiti gjarnan á brott.

 

Við Íslendingar horfum til Færeyja úr fjarlægð og sjáum þess vegna kannski betur en þeir sjálfir styrkleika þeirra og veikleika. Viðbrögð Færeyinga við hruninu á Íslandi gleymast aldrei, alla vega ekki núlifandi kynslóðum Íslendinga. Slíkur var drengskapur þeirra.

 

En um leið er það áleitin spurning, hvort við sjáum ekki sjálf okkur með einhverjum hætti í færeysku samfélagi. Við erum líka fá, þótt við séum fleiri en Færeyingar. Við höfum líka lengst af búið við mikla einangrun, þótt hún hafi verið rofin hér eins og þar á seinni áratugum. Viðbrögðin í Færeyjum við samkynhneigð nú voru þau sömu og á Íslandi fyrir hálfri öld.

 

Sú spurning hefur leitað á mig undanfarin misseri, þegar ég hef fylgzt með umræðum hér á Íslandi um okkar eigin málefni, hvort við búum í sjúku samfélagi, hvort fámennið og sú hugmyndalega einangrun, sem við búum enn við þrátt fyrir öll samskipti út og suður, hafi sýkt samskipti fólks með svo alvarlegum hætti, að erfitt verði að brjótast út úr því.

 

Stundum fæ ég bréf frá fólki, sem ég þekki ekki, vegna skrifa minna hér í Morgunblaðið og að nokkru leyti einnig vegna skrifa á lítinn vefmiðil, sem við Björn Bjarnason, fyrrverandi alþingismaður og ráðherra, höldum úti um málefni Íslands og Evrópusambandsins og nefnist evrópuvaktin.is.

 

Þegar ég hóf skrif þessa pistils á fimmtudagsmorgni fékk ég bréf frá einum lesanda Evrópuvaktarinnar, sem kallaði mig og mína skoðanabræður í ESB-málum nánast »hyski«. Ég svaraði bréfinu kurteislega, kvaðst tilbúinn til skoðanaskipta og rökræðna um ESB og Ísland en það væri óneitanlega erfitt ef bréfritari liti á mig sem »hyski«, sem ætti að hafa sig á brott frá Íslandi. Til baka kom kurteislegt svar, sem sýndi að bréfritaranum var ofboðið vegna ástandsins í því samfélagi, sem við búum í, og átti erfitt með að sjá einhverja útleið og gerði sér alveg grein fyrir að eðlilegt væri að við töluðum saman á annan hátt, þótt skoðanamunur væri til staðar um Evrópumál.

 

Umræðuvenjur okkar Íslendinga eru vísbending um, að við búum í sjúku samfélagi. Við stöndum ekki úti í miðjum drullupolli, ef þá er einhvers staðar að finna, og köstum drullu í vegfarendur. En við gerum það ef við setjumst niður og skrifum greinar í blöð eða á vefmiðla, tölvupóst eða nýtum aðra þá samskiptatækni, sem nútíminn býður upp á. Af hverju þetta stöðuga skítkast í annað fólk? Af hverju er ekki hægt að ræða um sameiginleg málefni lands og þjóðar án þess að hafa uppi persónulegar svívirðingar um nafngreinda einstaklinga?

 

Vinsælasta fréttaefnið er um meintar ávirðingar einhverra einstaklinga. Vilji menn ná eyrum ljósvakamiðla sérstaklega en dagblöð ekki undanskilin er eina örugga leiðin til þess að nota nógu sterk orð um náungann. Bloggskrif eru kapítuli út af fyrir sig að ekki sé talað um nafnlaus bloggskrif. Þeir sem gera tilraun til að ræða um málefni út frá efnislegum forsendum en ekki á persónulegum nótum ná sjaldnast athygli.

 

Það er sennilega rangt hjá mér að telja umræðuhætti okkar vísbendingu um að við búum í sjúku samfélagi. Líklegra er að sá sjúkdómur sé staðreynd. Hann hefur búið um sig, vaxið og dafnað í fámenninu og myrkri hugans og brýzt fram með þeim hætti að það er einungis þriggja kosta völ: vaða út í drullupollinn og taka þátt í skítkastinu, draga sig í hlé og loka sig inni í eigin músarholu eða flytja af landi brott eins og margir ungir Færeyingar og Íslendingar vilja helzt gera.

 

Hér er um að ræða sálrænt vandamál heillar þjóðar. Þegar einstaklingur á við alvarleg sálræn vandamál að stríða hefur það áhrif á líðan hans og hegðun. Þegar heil þjóð á við slíkan vanda að etja hefur það sömu áhrif. Fólki líður illa og skeytir skapi sínu á náunganum og þjóðin sem slík kemst ekkert áfram, að ekki sé talað um að vinna sig upp úr öldudal af einhverjum krafti.

 

Það er orðið tímabært að við sem þjóð og samfélag ræðum þetta vandamál opið og af hreinskilni. Og gerum tilraun til að rífa okkur upp úr þeim farvegi, sem við erum í. Við getum hneykslast á þröngsýni og lokuðum heimi nokkurra Færeyinga varðandi samkynhneigð en það mundi skila meiri árangri ef við reyndum að gera okkur grein fyrir því að við höfum sjálf lokað okkur inni í lokuðum og þröngum heimi, sem er ekki frýnilegur þegar litið er inn í hann utan frá.

 

Gamall samstarfsmaður minn á Morgunblaðinu, Matthías Johannessen, sagði stundum að það yrði að stinga á kýlinu og hleypa greftrinum út. Það þarf íslenzkt samfélag að gera, stinga á kýlinu og láta gröftinn vella út.

 

Það er haft orð á þessu hér vegna þess, að sálræn hreinsun af þessu tagi er forsenda fyrir því að þjóðin nái sér á strik eftir hrun.

 

Getur RÚV ekki tekið upp vikulegan þátt, þar sem fjallað er um sálræn vandamál hins íslenzka samfélags, umræðuhætti þjóðarinnar og aðra ósiði og sjá, hvort slík umfjöllun getur ekki leitt okkur af braut sundrungar og mannorðsmorða til sátta og samstöðu?

 

 

 --- --- ---

 

Bloggarinn getur ekki annað en tekið undir þessi orð Styrmis

og vonar að fleiri séu sama sinnis...

 

 

Einnig er minnt á  þær reglur sem gilda um athugasemdir sem skrifaðar eru við þessa bloggpistla.
Aðeins málefnalegar athugasemdir sem skrifaðar eru án skætings og undir fullu nafni verða birtar.

Sjá reglur hér.

 

Rafeindahernaður - Electronic Warfare - er raunveruleg ógn við innviði landsins...

 

 

 

 

Með meiri ógnunum sem steðja að nútímaþjóðfélögum er rafeindahernaður. Er þá ekki átt við tiltölulega meinlausar árásir tölvuhakkara á vefsíður fyrirtækja og stofnana, heldur árásir erlendra leyniþjónusta og jafnvel hryðjuverkasamtaka á innviði þjóðfélagsins, svo sem raforkuver og símakerfi.

Reyndar stendur hugtakið rafeindahernaður, eða "Electronic Warfare",  fyrir töluvert breiðara svið en skemmdaverk og árásir með hjálp tölvuvírusa, Trójuhesta og tölvuorma, þar sem það nær einnig yfir það að trufla radíófjarskipti o.fl. með rafsegulbylgjum. Þetta er dauðans alvara eins og t.d. þessi auglýsing Bandaríkjahers eftir sérfræðingum bendir til.

Hugtakið "Cyber Warfare" nær ef til vill betur yfir það sem þessi pistill fjallar um. Sjá umfjöllun um Cyberwarfare á Wikipedia hér. Mörkin milli Electronic Warfare og Cyber Warfare eru þó ekki skýr.

Hér er eingöngu ætlunin að skoða möguleika á árásum á innviði þjóðfélagsins, svo sem raforkuframleiðslu og dreifingu. Einnig "nýja" gerð af tölvuóværu sem menn eru farnir að óttast, svokallaða kísil-trójuhesta.

Hvað er Trójuhestur og önnur óværa í tölvukerfum? Allir vita væntanlega af hverju myndin er efst á síðunni. Hún er af Trójuhestinum sem Grikkir smíðuðu í Trójustríðinu sem getið er um í grískri goðafræði. Sjá hér.  Trójuhesturinn var risastór tréhestur sem grískir hermenn notuðu til að smygla sér  inn í Tróju. Á svipaðan hátt vinna svokallaðir Trójuhestar í tölvukerfum. Trójuhestar í tölvukerfum eru forrit sem komast inn í tölvukerfin á fölskum forsendum og hægt er að nota til nánast hvers sem er þegar þau eru einu sinni komin inn. Hér er fjallað á íslensku um Trójuhesta, vírusa og orma.

Fyrir skömmu var svona Trójuhesti beint að Bushehr kjarnorkuverinu í Íran.  Sumir telja að Ísraelska leyniþjónustan hafi átt þátt í þessu máli, en enginn er viss. Það er þó vitað að þetta var mjög sérhæfð óværa sem beint var að tölvukerfi af þeirri gerð sem mikið er notuð í iðnaði, þ.e. skjákerfi og iðntölvur (SCADA & PLC). Þessi ákveðna óværa, tölvuormur, gengur undir nafninu Stuxnet og er t.d. fjallað um hana hér á vef Symantec. Það fer ekki á milli mála að Stuxnet hefur verið beitt í þeim tilgangi að ráðast á iðnstýringar og má lesa ítarlega skýrslu Symantec hér. Þessi ormur hefur þá náttúru að hann skríður um iðntölvukerfið, breytir forriti þess og felur slóð sína. Sjá einnig frétt um málið hjá Daily Mail.

Eftirfarandi er af fyrstu og síðustu síðum hinnar löngu greinargerðar frá Symantec, en margir þekkja fyrirtækið sem framleiðanda hins þekkta Norton vírusvarnarforrits:

Introduction
W32.Stuxnet has gained a lot of attention from researchers and media recently. There is good reason for this. Stuxnet is one of the most complex threats we have analyzed....Stuxnet is a threat that was primarily written to target an industrial control system or set of similar systems. Industrial control systems are used in gas pipelines and power plants. Its final goal is to reprogram industrial control systems (ICS) by modifying code on programmable logic controllers (PLCs) to make them work in a manner the attacker intended and to hide those changes from the operator of the equipment....The ultimate goal of Stuxnet is to sabotage that facility by reprogramming programmable logic controllers (PLCs) to operate as the attackers intend them to, most likely out of their specified boundaries.
...
...

Summary
Stuxnet represents the first of many milestones in malicious code history – it is the first to exploit four 0-day vulnerabilities, compromise two digital certificates, and inject code into industrial control systems and hide the code from the operator. Whether Stuxnet will usher in a new generation of malicious code attacks towards real-world infrastructure—overshadowing the vast majority of current attacks affecting more virtual or individual assets—or if it is a once- in-a-decade occurrence remains to be seen.

Stuxnet is of such great complexity—requiring significant resources to develop—that few attackers will be capable of producing a similar threat, to such an extent that we would not expect masses of threats of similar in sophistication to suddenly appear. However, Stuxnet has highlighted direct-attack attempts on critical infrastructure
are possible and not just theory or movie plotlines.

The real-world implications of Stuxnet are beyond any threat we have seen in the past. Despite the exciting challenge in reverse engineering Stuxnet and understanding its purpose, Stuxnet is the type of threat we hope to never see again.

 

 

Nú vita menn ekki hvort það var ásetningur að lama stjórnkerfi kjarnorkuversins, eða að þetta hafi bara verið æfing fyrir eitthvað annað og meira. Það er þó ljóst að þetta atvik hefur sýnt ótvírætt að þessi hætta er raunveruleg. Útilokað er að þarna hafi amatörar eða hakkarar verið að verki, því þeir hafa ekki næga þekkingu á iðntölvum sem vinna á allt annan hátt en hefðbundnar PC tölvur. Þarna er aðferð sem óvinaþjóðir geta notað til að lama orkuver nánast innanfrá með því að eyðileggja taugakerfi þeirra, ef nota má þá samlíkingu. Eða, endurforrrita stjórnkerfi þess þannig að það eyðileggi sjálft sig.

Í Íranska kjarnorkuverinu er talið að smitleiðin hafi verið um USB minnislykil sem einn rússnesku tæknimannanna var með. Hvernig smitið barst á hann er minna vitað um.

-

Hvernig dreifa óværur eins og ormar, vírusar og Trójuhestar sér?

Hugsanlega er algengasta aðferðin að dreifa vírusum með viðhengjum tölvubréfa. Þá aðferð  þekkja flestir. Einnig eru sumar vefsíður vafasamar og geta smitað tölvuna með óværu ef óvarlega er farið og tölvan er ekki með gott nýlega uppfært vírusvarnarforrit. Þetta vita flestir.

Önnur aðferð til að dreifa svona óværum er öllu óhugnanlegri. Lítið hefur verið fjallað um þessa aðferð, en ljóst er að margir hafa þungar áhyggjur. Þessi óværa gengur stundum undir nafninu Silicon-Trojan eða kísil-Trójuhestur.

Ýmsir íhlutir í tölvubúnað, svo sem örgjörvar, samrásir fyrir netsvissa, skjákort o.m.fl. eru framleiddir í láglaunalöndum hinum megin á hnettinum.  Made in xxx stendur á þessum tölvukubbum eða samrásum (integrated circuit). Þetta eru gríðarlega flóknar rásir með tugþúsundum eða milljónum transistora og oftar en ekki með eigin tölvu og tölvuforrit. Stundum er svona forrit kallað firmware til aðgreiningar frá venjulegum hugbúnaði, eða software.

Þessi forrit sem byggð eru inn í samrásirnar, eða tölvukubbana eins og við köllum þetta oft, geta verið gríðarlega stór og flókin. Hve stór? Jafnvel hundrað þúsund línur af tölvukóða eða meira. Það er því lítið mál að koma fyrir Trójuhesti sem smá viðbót við þennan kóða án þess að nokkur verði þess var. Trójuhesturinn getur síðan innihaldið orma og vírusa sem hægt er að hleypa út í tölvuna með einhverjum lymskulegum aðferðum. Óværan blundar í milljónum tölva um allan heim og bíður þess að kallið komi.

Eitt ímyndað dæmi sem gæti verið raunverulegt um svona samrásir eru kubbarnir sem eru í ADSL beinum sem eru á flestum heimilum og skrifstofum, og tengja saman internetið og innra net heimilisins eða skrifstofunnar. Þar gæti Trójuhestur hæglega verið í fæði og húsnæði og í beinu sambandi við húsbónda sinn einhvers staðar úti í heimi. Þegar húsbóndinn kallar á alheimsnetinu hott-hott allir mínir Trójuhestar rís Trójuhesturinn upp, og úr innyflum hans skríða tölvuormar sem fjölga sér og smita á augabragði allar tölvur á heimilinu, fyrirtækinu... Ekki bara á einu heimili eða fyrirtæki, heldur þúsundum eða milljónum.  Taka jafnvel til við það, eins og í tilviki Stuxnet, að endurforrita stjórnkerfi orkuversins, stóriðjunnar, símstöðvarinnar....  Níðhöggr rumskar og nagar rætur þjóðfélagsins...

Auðvitað gæti þetta verið ímyndun, en tæknin er fyrir hendi og margir óttast að þetta sé veruleikinn.

 

 

 Níðhöggr nagar rætur Yggdrasils.

 

Ótrúlegt? Vissulega, en margir hafa af þessu miklar og þungar áhyggjur. Meðal þeirra er Varnarmáladeild áströlsku ríkisstjórnarinnar sem leyft hefur aðgang að skýrslu sem fjallar um þessa hættu.  Sjá Towards Countering the Rise of the Silicon Trojan á vef Australian Government-Department of Defence. 

 

Í samantekt skýrslunnar stendur:

The Trojan Horse has a venerable if unwelcome history and it is still regardedby many as the primary component in Computer Network Attack.
Trojans have been the direct cause of significant economic loss over the years, and a large industry has grown to counter this insidious threat. To date, Trojans have in the vast majority taken the form of malicious software.
However, more recent times have seen the emergence of what has been dubbed by some as the “Silicon Trojan”; these trojans are embedded at the hardware level and can be designed directly into chips and devices. The complexity of the design of the device or chip in which they are embedded, coupled with the severe difficulty of evaluating increasingly dense, proprietary hardware designs, can make their discovery extremely difficult.

This paper explores the possible effectiveness of a Silicon Trojan, whether they form a credible ongoing threat, and describes possible approaches which can be used as countermeasures.

 Öll skýrslan: Towards Countering the Rise of the Silicon Trojan

Það að ákveðin tegund iðntölvukerfis hafi orðið fyrir barðinu er einfaldlega vegna þess að þessi tegund hefur verið notuð í orkuverinu sem var skotmark í þetta sinn.

 -

 Vídeó frá Al Jazeera um Cyberwar (apríl 2010):

 

 

 

 

Trója brennur eftir Johann Georg Trautmann (1713-1769)

Trójuhesturinn stendur hægra megin. Vonandi eiga tölvukerfi þjóðfélagsins ekki eftir að lenda í svona hremmingum með hjálp nútíma Trjóuhesta eins og Stuxnet.

 

Vonandi hefur þessi pistill sannfært einhverja um að hefðbundin tölvuinnbrot sem við fréttum af annað slagið eru tiltölulega meinlaus og unnin af sjálfmenntuðum amatörum eða hökkurum. Hætt er við að þessi innbrot og skemmdarverk blikni í samanburði við það sem fjölmargt bendir til að sé í undirbúningi og hafi jafnvel verið reynt hjá leyniþjónustum stórveldanna.  Hugsanlega gætu hryðjuverkasamtök einnig hafa séð sér leik á borði.

Vilji einhver kynna sér málið nánar þá eru fáeinar krækjur hér fyrir neðan. Síðan er auðvelt að finna efni með hjálp Google.

 

 

Wikipedia um Stuxnet

Wikipedia um Cyberwarfare

Pentagon fears trojans, kill switches in foreign-made CPUs

Spy chiefs fear    cyber attack

Towards Countering the Rise of the Silicon Trojan

Hardware Trojan: Threats and emerging solutions

Jerusalem Post: The Lessons of Stuxnet

Google: Stuxnet  Cyberwarfare  Electronic Warefare    Silicon Trojan  Ghostnet

 

 

 

 

 

 

Stuxnet Takes It Up A Level

October 3, 2010: Cyber War is not new. There have been skirmishes between nation states; Russia used cyber weapons against Estonia in 2007 and Georgia in 2008. However, the appearance of the Stuxnet Worm is an escalation on a level with the introduction of intercontinental ballistic missiles. It has been a wakeup call to the world...

 

Strategy Page

 Meira...

 

 

 

 

"Stuxnet - A working and fearsome prototype of a cyber-weapon that will lead to the creation of a new arms race in the world."  -  Kaspersky Labs

 

 

Hvað hefði Hómer sagt við svona nútíma Trójuhestum? 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Towards Countering the Rise of the Silicon Trojan
• Symantec Stuxnet Dossier

Er móðir náttúra að stríða okkur? - Enn hagar hafísinn á norðurslóðum sér undarlega...

 

 

 

Takið eftir hvernig svarti ferillinn hefur læðst upp fyrir hina ferlana.

Síðastliðið sumar (19. júlí) skrifaði ég pistil sem nefndist ""Undarleg" hegðun hafíssins þessa dagana...". Sjá agbjarn.blog.is/blog/agbjarn/entry/1078104.  Tilefnið var að ferillinn sem sýnir útbreiðslu hafíss hafði þá nýverið tekið krappa sveigju uppávið.

Nú hefur það aftur gerst að ferillinn hefur sveigt uppávið, og er svo komið að hann liggur hærra en ferlarnir fyrir árin 2005, 2006, 2007, 2008 og 2009.

Hvað veldur hef ég ekki minnstu hugmynd um. Hvort þetta er vísbending um hvernig hafísinn muni haga sér á næstunni hef ég enn minni hugmynd um. Það er þó ljóst að samkvæmt Dönsku veðurstofunni er útbreiðsla hafísinns nú í augnablikinu heldur meiri en árin 2005, 2006, 2007, 2008 og 2009. 

Þessi breyting er auðvitað nákvæmlega ekkert til að hafa áhyggjur af eða að tilefni sé til að draga einhverjar ályktanir af þessari hegðun, en samt er þetta óneitanlega forvitnilegt.   Fróðlegt verður að fylgjast með þróuninni næstu mánuði.

Kannski móðir náttúra sé bara að stríða okkur. Eða er hún að minna okkur á hver það er sem ræður

 

 Arealet af al havis på den nordlige halvkugle for de seneste 5 år.

 

 

Myndin er af vefsíðu dönsku veðurstofunnar DMI 12. október 2010.
http://ocean.dmi.dk/arctic/icecover.uk.php

Myndin sem er efst á síðunni er klippt úr þessari mynd.

 

Current Sea Ice extent

Total sea ice extent on the northern hemisphere since 2005. The ice extent values are calculated from the ice type data from the Ocean and Sea Ice, Satellite Application FacilityOSISAF), where areas with ice concentration higher than 30% are classified as ice.

The total area of sea ice is the sum of First Year Ice (FYI), Multi Year Ice (MYI) and the area of ambiguous ice types, from the OSISAF ice type product. However, the total estimated ice area is underestimated due to unclassified coastal regions where mixed land/sea pixels confuse the applied ice type algorithm. The shown sea ice extent values are therefore recommended be used qualitatively in relation to ice extent values from other years shown in the figure. In 2010 sea ice climatology and anomaly data will be available here. 

 

 

 

Havisareal på den nordlige halvkugle

Grafikken til højre viser det totale havis areal på den nordlige halvkugle, som funktion af dag på året. Det viste havis areal er beregnet på baggrund af is-koncentrations data fra Ocean and Sea Ice, Satellite Application Facility-projektet (OSISAF), hvor is-koncentrationer større end 30% kategoriseres som havis.

Det totale areal er summen af vinteris, polaris, samt det isdækkede areal hvor OSISAF-algoritmen ikke med sikkerhed kan bestemme istypen. Det totale estimat for havisen er undervurderet, da en del kystområder er udeladt, hvorfor grafen bør benyttes kvalitativt indtil data kan sammenlignes med andre år. Der arbejdes i øjeblikket på at lave et havis klimatologi datasæt, hvilket forventes færdigt 2010.

 

 

 

ocean.dmi.dk/arctic/icecover.php

 

 

 

Sjá vefsíðuna Sea Ica Page sem er með fjölda grafa og mynda sem breytast daglega.

 

 

 

 

Lagnaðarís í Reykjavíkurhöfn 1918.
Myndin er úr myndasafni Mbl (sjá  hér) og er textinn þar ónákvæmur eins og Trausti bendir á í athugasemd #8. (Uppfært 13/10 kl 06:32).

 

 Móðir náttúra að tárast?

Myndina tók Michael Nolan við Austfonna á Svalbarða

 

 

Minnstu norðurljós í 100 ár...

 

 

 

Fyrir skömmu birtist frétt þar sem vitnað var í  Dr. Noora Partamies hjá Finnsku Veðurstofunni.  Þar kemur fram að norðurljósin séu nú sjaldgæfari en nokkru sinni í meira en öld.  Þessu veldur væntanlega minnkandi virkni sólar.

 

 Northern Lights hit 100-year low point

 Helsinki (AFP) Sept 28, 2010

The Northern Lights have petered out during"the second half of this decade, becoming rarer than at any other time in more than a century, the Finnish Meteorological Institute said Tuesday.

 

The Northern Lights, or aurora borealis, generally follow an 11-year "solar cycle", in which the frequency of the phenomena rises to a maximum and then tapers off into a minimum and then repeats the cycle.

"The solar minimum was officially in 2008, but this minimum has been going on and on and on," researcher Noora Partamies told AFP.

"Only in the past half a year have we seen more activity, but we don't really know whether we're coming out of this minimum," she added.

The Northern Lights, a blaze of coloured patterns in the northern skies, are triggered by solar winds crashing into the earth and being drawn to the magnetic poles, wreaking havoc on electrons in the parts of the atmosphere known as the ionosphere and magnetosphere.

So a dimming of the Northern Lights is a signal that activity on the sun which causes solar winds, such as solar flares and sun sports, is also quieting down.

For researchers like Partamies, it is the first time they can observe through a network of modern observation stations what happens to this solar cycle when it becomes as badly disrupted as it is now.

"We're waiting to see what happens, is the next maximum going to be on time, is it going to be late, is it going to be huge?" Partamies said.

During the cycle's peak in 2003, the station on Norway's Svalbard island near the North Pole, showed that the Northern Lights were visible almost every single night of the auroral season, which excludes the nightless summer months.

That figure has fallen to less than 50y percent, while the southernmost station, situated in southern Finland, has been registering only two to five instances annually for the past few years.

 

 

 Sjá fréttina hér á Space Daily.

 

 

Myndin efst á síðunni er af norðurljósum fyrir ofan lítið gróðurhús í Bláskógabyggð.

 

 

Spá NASA um virkni sólar fer lækkandi...

 

 

 

 

Á hreyfimyndinni má sjá samanburð á spá NASA (Dr. David Hathaway)  árið 2007 og 5. október 2010.

NASA spáir nú sólblettatölu 64 sem er sú sama og fyrir 100 árum. Hámarkið spáir Hathaway að verði árið 2013. Sjá hér. 

Aðrir hafa spáð enn lægri sólblettatölu eða um 48, en svo lág tala hefur ekki sést í um 200 ár. Spár Dr. Hathaway hafa farið lækkandi þannig að ekki er hægt að útiloka að næsta spá hans verði enn lægri en sú sem var að birtast.

Hr. Hathaway má eiga það að hann hefur verið óragur við að breyta spám sínum og gerir ávallt góða grein fyrir forsendununum, óvissunni og því hve lítið við vitum í raun um eðli sólar.

Sumum finnst spá Hathaway vera enn of há. Þar á meðal er David Archibald. Sjá hér. Hann spáir sóllblettatölu 48 og hámarki 2015. Meðal annars vitnar hann í 210 ára De Vries/Suess sólsveifluna. Sjá hér. Fari svo að Archibald hafi rétt fyrir sér, þá verður þetta lægsta sólblettatala síðan um það bil 1810. Sjá hér.

 

Við lifum svo sannarlega á spennandi tímum...

 

 

 

 Myndin af sólsveiflum í 400 ár er fengin að láni á vefsíðu NASA hér

 

Nýr áhugaverður hitaferill sýnir hlýskeið og kuldaskeið á norðurhveli síðastliðin 2000 ár...

 

 

Í sænska tímaritinu Geografiska Annaler 92A(3):339-351)  birtist fyrir skömmu áhugaverð grein eftir Fredrik Charpentier Ljungquist. Höfundur starfar við Háskólann í Stokkhólmi.

Greinina má nálgast með því að smella hér.
Trausti Jónsson fjallaði um greinina hér.

Hitaferillinn sem er efst á síðunni er úr greininni, en ég bætti inn rauðu línunni sem sýnir meðalhita áranna 1961-1990. Hitaferillinn sýnir sem sagt frávik frá þessu meðaltali. Strikaði hluti ferilsins lengst til hægri er áratugameðaltal yfir tímabilið 1850-1999, þ.e. hitamælingar gerðar með mælitækjum, en grái hlykkjótti ferillinn er  auðvitað niðurstöður óbeinna mælinga.

Smella má tvisvar á myndina til að opna stærri mynd og lesa skýringarnar sem eru fyrir neðan hana. 

Í greininni er kort sem sýnir á hvaða rannsóknum ferillinn er byggður, og þar er einnig listi með tilvísunum í rannsóknirnar.

 

Það er áhugavert að á ferlinum, sem er efst á síðunni, kemur fram að álíka hlýtt hefur verið á norðurhveli jarðar, þ.e. á þeim svæðum sem rannsóknirnar sem ferillinn byggir á ná yfir, fyrir 2000 árum, aftur fyrir um 1000 árum, og einnig á undanförnum áratugum.

Kuldaskeiðin á hinum myrku miðöldum um 300-800, og aftur á litlu ísöldinni frá um 1300-1900 leyna sér ekki.

Hitasveiflurnar fyrr á öldum eru yfir 0,6°C, eða svipað og á síðustu öld eins og allir vita.

 

Úrdráttur:

ABSTRACT. A new temperature reconstruction with decadal resolution, covering the last two millennia, is presented for the extratropical Northern Hemisphere (90–30°N), utilizing many palaeotemperature proxy records never previously included in any largescale temperature reconstruction. The amplitude of the reconstructed temperature variability on centennial time-scales exceeds 0.6°C. This reconstruction is the first to show a distinct Roman Warm Period c. AD 1–300, reaching up to the 1961–1990 mean temperature level, followed by the Dark Age Cold Period c. AD 300–800. The Medieval Warm Period is seen c. AD 800–1300 and the Little Ice Age is clearly visible c. AD 1300–1900, followed by a rapid temperature increase in the twentieth century. The highest average temperatures in the reconstruction are encountered in the mid to late tenth century and the lowest in the late seventeenth century. Decadal mean temperatures seem to have reached or exceeded the 1961–1990 mean temperature level during substantial parts of the Roman Warm Period and the Medieval Warm Period. The temperature of the last two decades, however, is possibly higher than during any previous time in the past two millennia, although this is only seen in the instrumental temperature data and not in the multi-proxy reconstruction itself. Our temperature reconstruction agrees well with the reconstructions by Moberg et al. (2005) and Mann et al. (2008) with regard to the amplitude of the variability as well as the timing of warm and cold periods, except for the period c. AD 300–800, despite significant differences in both data coverage and methodology.

 

 

Sjálfsagt er að sækja alla greinina með því að smella hér:
A new reconstruction of temperature variability in the extra-tropical northern hemisphere during the last two millenia.

 

Önnur áhugaverð grein frá 2009 eftir sama höfund er hér:
Temperature proxy records covering the last two millenni: A tabular and visual overview.
Þetta er vissulega nokkuð löng grein, en yfirfull af fróðleik.

 

 

 

 

 

Ú T Ú R D Ú R A R:

 

 

 

Hitaferil eftir Craig Loehle (2007), en hann birtist hér á blogginu í júní 2008. 
Ferillinn nær einnig yfir síðastliðin 2000 ár.

 

 

 

Uppfært 30/10:  Þetta er smávegis leiðréttur hitaferill eftir Loehle (2008). 

 

 

 

 

 Síðastliðin 5000 ár. Koma svona hlý og notaleg tímabil á um þúsaldar fresti?

 

 

 

Frá síðustu ísöld fyrir 11.000 árum nánast til dagsins í dag. 

 

Þetta virðast vera gríðarmiklar sveiflur eins og þær birtast á ferlunum, en hve miklar eru þær í raun? Meðalhiti jarðar er um 15°C.  Heimasmíðaði hitamælirinn hér fyrir neðan sveiflast um því sem næst 0,7 gráður.  Er þetta mikið eða lítið? Það fer auðvitað eftir ýmsu.

 

 

 

En þá er það auðvitað spurningin stóra: Mun framtíðin verða svipuð og fortíðin? Notalega hlýtt á Fróni með 1000 ára millibili, en leiðinda kuldi í nokkur hundruð ár þess á milli. Hvenær megum við búast við næstu ísöld sem færir Frón á kaf undir ís?  Erum við ekki einstaklega heppin að það skuli vera svona milt og gott þessa áartugina, eða er það bara eigingirni?

 

 

 Ef einhver er ekki búinn að fá nóg:

 Medieval Warm Period Project

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• ljungquist-temp-reconstruction-2000-years.pdf
• ljungquist_temperature_reconstructions_2009.pdf