Hefur sjávarborð verið að hækka hraðar og hraðar undanfarið? Nei, alls ekki...

Stundum þykist maður greina eitthvað óvenjulegt í náttúrunni. Oft er um hreina tilviljun að ræða, en stundum er forvitnin vakin og þá staldrar maður við og fer að velta hlutunum fyrir sér...

(Uppfært 17. júlí: Sjá athugasemdir # 39  og 49). 

Þessi pistill er helgaður breytingum í sjávarstöðu. Augun beinast bæði að breytingum allra síðustu ára, en þá virðist sem hægt hafi á hækkun sjávarborðs, svo og breytingum síðustu aldar, en þar má vel greina áratuga langa sveiflu sem vel gæti passað við sólsveifluna, svo fjarstæðukennt sem það nú er.

Skoðum fyrst ferilinn hér fyrir neðan þar sem má sjá breytingar í sjávarstöðu frá 1993. Þetta eru mælingar gerðar með hjálp gervihnatta. Meðalhraði hækkunar er gefinn upp 3,2 mm á ári (+/- 0,4 mm skekkjumörk).  Ekki er hægt að greina að hraði hækkunar (hröðunin) hafi verið að aukast á þessum tíma, en hvað er að gerast frá árinu 2007?  Er að hægja á hækkun sjávarborðs? Hvernig stendur á þessu?   Líklega er þetta bara tilviljunarkennt frávik og ástæðulaust að hugsa meira um það...

Sjá vefsíðuna University of Colorado Boulder - Sea Level Change þar sem fjallað er um þessar mælingar.

 

Gervihnattamælingar. Engin hröðun merkjanleg.
Hummm...   Hefur hægt á hækkun síðustu 2-3- ár?    Sjá hér.

 

 Síðustu 130 ár. Meðalhraði hækkunar 1,8 mm/ári (18 cm á öld). Sjá hér.

 

 

 

Frá lokum síðustu ísaldar. Takið eftir gríðarlegum hraða á hækkun sjávarborðs fyrir rúmlega 10.000 árum. Eftir það hægir verulega á hækkuninni og síðustu árþúsundin hefur hækkunin verið nokkuð stöðug, þ.e. ekki verulega frábrugðin því sem er í dag. Sjá hér.

 

 

Síðustu árþúsundin, eða nútímann (holocene) má sjá betur á þessari mynd.
Sjávarborð hefur verið að rísa frá því ísöldinni lauk fyrir um 10.000 árum. Enn er þessi hækkun í gangi. Sjá hér.

 

 

Ef við horfum 500 milljón á aftur í tímann þá sjáum við hve sveiflur í sjávarstöðu hafa verið gríðarlegar. (Hér er lárétti skalinn öfugur miðað við fyrri myndir). Sjávarborð hefur samkvæmt þessu verið allt að 400 metrum hærra en í dag!  Sjá hér.

 

 

 --- --- ---

Fróðleg grein S.J. Holgate í Geophysical Reserch Letters 4. jan. 2007 On the decadal rates of sea level change during the twentieth century 

Þar stendur eftirfarandi m.a:

"The rate of sea level change was found to be larger in the early
part of last century (2.03 ± 0.35 mm/yr 1904–1953),
in comparison with the latter part (1.45 ± 0.34 mm/yr 1954–2003) ".

 

Mynd úr greininni

Sem sagt, sjávarborð hækkaði hraðar á fyrri hluta síðustu aldar en á síðari hluta aldarinnar samkvæmt Dr. Simon Holgate! 

 

Hverju á maður að trúa?

Sjá einnig veggspjaldið hér.

 

Hver er svo niðurstaðan:

Þvert á það sem við höfum verið að lesa um í fréttamiðlum þá eru engin merki þess að sjávarborð hafi verið að hækka mikið hraðar undanfarin ár en verið hefur undanfarna áratugi. 

Við vitum reyndar einnig að hitastig sjávar hefur ekki verið að hækka a.m.k. síðastliðin 6 ár. Sjá hér.

Við vitum það einnig að hitastig lofthjúps jarðar hefur ekki hækkað síðastliðin 7 ár. Sjá hér.

Við vitum einnig að heildar hafísmagn á norður og suðurhveli hefur varla verið að minnka marktækt. Sjá hér og hér.

 

Er þetta ekki allt saman þvert á það sem við lesum nánast daglega um í fréttamiðlum?  Hvers vegna?  

 

Svona er nú raunveruleikinn samkvæmt mælingum færustu vísindamanna...

 

 

Að lokum: Er þetta tilviljun:

 

 

Blái ferillinn er árleg breyting í sjávarstöðu alla síðustu öld, sem sveiflast um ca 2mm á ári.  Sjá hér.

Græni ferillinn sýnir sólsveifluna á sama tíma.

 

Sjá einnig mynd 2 hér á vefsíðu Dr. Nir Shaviv. Myndin er birt hér fyrir neðan ásamt skýringatextanum. Svarti ferillinn er árleg breyting í sjávarstöðu í mm, og rauði ferillinn er breyting á heildarútgeislun sólar.  Er þetta ekki ekki alveg makalaust? 

 

 

fig 2: Sea Level vs. Solar Activity.
   Sea level change rate over the 20th century is based on 24 tide gauges previously chosen by Douglas [1997] for the stringent criteria they satisfy (solid line, with 1-σ statistical error range denoted with the shaded region).
   The rates are compared with the total solar irradiance variations Lean [2000] (dashed line, with the secular trends removed).
   Note that unlike other calculations of the sea level change rate, this analysis was done by first differentiating individual station data and then adding the different stations. This can give rise to spurious long term trends (which are not important here), but ensure that there are no spurious jumps from gaps in station data. The data is then 1-2-1 averaged to remove annual noise. Note also that before 1920 or after 1995, there are about 10 stations or less such that the uncertainties increase. 

 

Kannski bara skemmtileg tilviljun. Hver veit? Það er nefnilega svo margt skrítið í kýrhausnum, eða þannig...

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• grl_church_white_2006_024826.pdf

Gróðurhúsaáhrifin dásamlegu...

Gróðurhúsaáhrifin eru mikil blessun fyrir okkur jarðarbúa, menn dýr og gróður. Því verður varla á móti mælt. Pistillinn er helgaður þessu magnaða fyrirbæri og það skoðað frá ýmsum hliðum.

Hvernig væri lífið á jörðinni án gróðurhúsaáhrifanna? Því er fljótsvarað: Það væri ömurlegt.

Ömurlegt? Kannski er það ekki rétta orðið, því líklega væri réttara að segja að án gróðurhúsaáhrifanna væri ekkert líf á jörðinni. Að minnsta kosti ekkert í líkingu við það líf sem við þekkjum. Hvers vegna? Jú, vegna þess að án þessara dásamlegu gróðurhúsaáhrifa væri meðalhiti jarðar -18°C í stað þess að vera +15°C eins og hann er. Það ríkti sem sagt hörkufrost á jörðinni og fimbulkuldi. Meðalhitinn væri 33°C lægri en hann er í dag. 

Hvernig vitum við þetta? Jú það er tiltölulega auðvelt að reikna út hver lofthiti jarðar væri án gróðurhúsaáhrifanna og einnig hitastigið á reikistjörnunum, eins og rauði ferillinn sýnir.

Gróðurhúsaáhrifin á Venus eru gríðarleg, miðlungs mikil á Jörðinni og heldur minni á Mars.

 

Rauði ferillinn sýnir útreiknað hitastig á nokkrum reikistjörnum eða tunglum þeirra.
Bláu punktarnir sýna raunverulegt hitastig eins og menn þykjast hafa mælt það.
Grænu lóðréttu strikin sýna hitahækkun vegna gróðurhúsaáhrifa.
Lengdin á græna strikinu við Jörðina ætti því að vera 33°C, þ.e. frá -18°C til +15°C. Á Mars er hitahækkunin aðeins um 5°C, en gríðarleg á Venusi.

Tölur um raunverulegt hitastig á reikistjörnunum er nokkuð á reiki, enda erfitt að koma við mælum á sama hátt og á jörðinni. Þess vegna má ekki taka tölurnar sem koma fram á myndinni of bókstaflega, en þær gefa þó sæmilega vísbendingu um raunveruleikann.

 

 

Góð grein um Svarthlutargeislun (Black Body Radiation og lögmál Stefan Boltzman), sem ákvarðar rauða ferilinn á myndinni, er hér á Stjörnufræðivefnum. 

 

Gróðurhúsaáhrifin gera jörðina lifvænlega. Við skulum því hugsa hlýlega til þeirra, sérstaklega á mildum sumardögum eins og við njótum um þessar mundir .

 

Hafísinn yfir meðaltali áranna 1979-2007 í apríl-maí.

 

Hafísinn á norðurslóðum var í apríl-maí aðeins yfir meðaltali áranna 1979-2007 eins og sjá má á ferlinum hér fyrir ofan. (Pistillinn er skrifaður 14. júní).

Er hafísinn þar farinn að aukast aftur? Hvert stefnir rauði ferillinn?

Spennandi verður að fylgjast með þróuninni næstu mánuði og ár.  Takið eftir dagsetningunni sem er neðst til vinstri á myndinni. Myndin ætti að uppfærast daglega.

 

Ferillinn er frá Arctic ROOS. Nansen Environmental & Remote Sensing Center í Noregi.

 

Nýjar fréttir af Svensmark tilrauninni hjá CERN í Sviss...

 

Flestir kannast við kenningar danska vísindamannsins Dr. Henriks Svensmark prófessors varðandi hugsanleg áhrif geimgeisla á skýjafar og þar með áhrif á hitafar lofthjúpsins. Þessi kenning hefur vaðldið nokkrum titringi í vísindaheiminum. Hjá rannsóknarstofnuninni CERN eru menn á fullu að undirbúa rándýra tilraun þar sem reynt verður að komast að raun um hvort þessi kenning eigi við rök að styðjast. Tilraunin kallast CLOUD (Clouds Leaving OUtdoor Droplets).

Þær fréttir voru að berast að þokuhylkið stóra þar sem hægt verður að líkja eftir aðstæðum í lofthjúpnum er komið. Líkt verður eftir geimgeislum með orkumiklum öreindahraðli. Þessi tímamót eru áfangi eftir þriggja ára rannsóknar og þróunarstarf við undirbúning tilraunarinnar.

Sjá fróðlega umfjöllun um þennan áfanga á vefsíðu CERN: On Cloud nine. Þar er m.a. smá vídóklippa.

 

Fyrir fáeinum dögum hélt Jasper Kirkby hjá CERN erindi. Í kynningu erindisins segir:

 

The current understanding of climate change in the industrial age is that it
is predominantly caused by anthropogenic greenhouse gases, with
relatively small natural contributions due to solar irradiance and volcanoes.
However, palaeoclimatic reconstructions show that the climate has
frequently varied on 100-year time scales during the Holocene (last 10 kyr)
by amounts comparable to the present warming - and yet the mechanism or
mechanisms are not understood. Some of these reconstructions show clear
associations with solar variability, which is recorded in the light
radio-isotope archives that measure past variations of cosmic ray intensity.
However, despite the increasing evidence of its importance, solar-climate
variability is likely to remain controversial until a physical mechanism is
established.

Estimated changes of solar irradiance on these time scales appear to be too
small to account for the climate observations. This raises the question of
whether cosmic rays may directly affect the climate, providing an effective
indirect solar forcing mechanism. Indeed recent satellite observations -
although disputed - suggest that cosmic rays may affect clouds. This talk
presents an overview of the palaeoclimatic evidence for solar/cosmic ray
forcing of the climate, and reviews the possible physical mechanisms.
These will be investigated in the CLOUD experiment which begins to take
data at the CERN PS later this year.

 

Glærur sem Kirkby notaði eru hér. Það er að finna mjög mikinn fróðleik.

Hægt er að hlusta og horfa á erindið með því að smella hér.

Löng grein eftir Jasper Kirkby Cosmic Rays and Climate er hér.

Hér er lýsing á verkefninu. Þetta er m.a. listi yfir þær stofnanir sem koma að verkinu, tímaáætlun, kostnaðaráætlanir og áætlanir um fjölda starfsmanna sem vinna munu að verkefninu. Þetta skjal er  frá árinu 2006 þegar smíði tækjabúnaðins var að hefjast.

 

Nú eru hjólin greinilega farin að snúast. Hvað skyldi koma út ú þessari tilraun hjá CERN? Mun hún renna stoðum undir kenningar Svensmark?  Ef svo fer, mun það þá skekja vísindaheiminn svo um munar?

Það er auðvitað allt of snemmt að vera með einhverjar getgátur, en hugsanlega verðum við einhvers fróðari á næsta ári.

 

Úr viðtali við Kirkby:

"I think the evidence for a link between reconstructions of past climate change and solar activity is too strong to ignore," explains Jasper Kirkby, Spokesperson for the CLOUD experiment. "There are a lot of observations showing that variations of the sun seem to be affecting the climate, but we don’t yet know what the mechanism for this is."

 

"The aim of CLOUD is to understand whether or not cosmic rays can affect clouds and climate, by studying the microphysical interactions of cosmic rays with aerosols, cloud droplets and ice particles." This is one of the possible mechanisms for solar-climate variability since the solar wind – the stream of charged particles ejected from the sun – varies over time and affects the intensity of the cosmic rays that reach the Earth.

 

"The whole process is well understood except for whether or not cosmic rays do indeed affect clouds. If that process can be established then I think solar-climate variability will very rapidly change from being a controversial subject to one with a lot of respectability. If, on the other hand, we rule out the process then this will allow us to focus on other mechanisms that might be causing the link."

 

 

Sjá umfjöllun um kenninguna í bloggpistlinum frá 7. feb. 2007:

Byltingarkennd kenning dansks vísindamanns skekur vísindaheiminn.

 

Smella tvisvar á mynd til að stækka.

 

 

Þessir háskólar og stofnanir standa að verkefninu:

University of Aarhus, Institute of Physics and Astronomy, Aarhus, Denmark

University of Bergen, Institute of Physics, Bergen, Norway

California Institute of Technology, Division of Chemistry and Chemical Engineering, Pasadena, USA

CERN, Geneva, Switzerland

Danish National Space Center, Copenhagen, Denmark

Finnish Meteorological Institute, Helsinki, Finland

Helsinki Institute of Physics, Helsinki, Finland

University of Helsinki, Laboratory of Aerosol and Environmental Physics, Helsinki, Finland

University of Kuopio, Department of Applied Physics, Kuopio, Finland

Lebedev Physical Institute, Solar and Cosmic Ray Research Laboratory, Moscow, Russia

University of Leeds, School of Earth and Environment, Leeds, United Kingdom

Leibniz Institute for Tropospheric Research, Leipzig, Germany

University of Mainz, Institute for Atmospheric Physics, Mainz, Germany

Max-Planck Institute for Nuclear Physics (MPIK), Heidelberg, Germany

University of Missouri-Rolla, Cloud and Aerosol Sciences Laboratory, Rolla, USA

State University of New York at Albany, Atmospheric Sciences Research Center, New York, USA

Paul Scherrer Institute, Laboratory of Atmospheric Chemistry, Switzerland

University of Reading, Department of Meteorology, Reading, United Kingdom

Rutherford Appleton Laboratory, Space Science & Particle Physics Depts., Chilton, United Kingdom

Tampere University of Technology, Department of Physics, Tampere, Finland

University of Vienna, Institute for Experimental Physics, Vienna, Austria

 

 

Nýr 30 ára hitaferill: Hvers vegna er þetta hik á hnatthlýnuninni?

 

Ferillinn hér fyrir ofan sýnir breytingu á hitastigi lofthjúps jarðar síðastliðin 30 ár, eða frá því er mælingar hófust með gervihnöttum. Myndin er frá vefsíðu Dr. Roy Spencer loftslagsfræðings og nær ferillinn til loka maímánaðar.

 

Ef maður skoðar þennan feril þá virðist sem eftirfarandi blasi við:

 

1) Ekkert hefur hlýnað síðan árið 2002.

2) Síðan 2007 virðist jafnvel vera tilhneiging til kólnunar.

3) Það þarf ekki mikið að gerast til að lofthitinn nái sömu gildum og fyrir um 30 árum. Takið eftir að viðmiðunin (lárétta línan 0,0) er meðaltal áranna 1979-1998.

4) Náttúrulegar skammtímasveiflur eru verulegar, eins og t.d. af völdum Mt. Pinatubo 1991 og El Nino í Kyrrahafinu 1998.

5) La Nina í Kyrrahafinu 2008 orsakaði skammtíma niðursveiflu. La Nina er gengið til baka (ENSO neutral), en samt er tilhneigingin niðurávið.

 

Auðvitað er varasamt að draga of miklar ályktanir af því sem hefur verið að gerast undanfarin tvö ár, en þegar árin eru orðin sjö fara augnalokin óneitanlega að opnast og maður fer að spyrja sig hvort eitthvað sé í bígerð...

Hver er líkleg þróun næstu ára? 

 

Er mikil eða lítil fylgni milli koltvísýrings og lofthita jarðar? Hvers vegna var magn CO2 gríðarlegt áður fyrr?

 

Svarti ferillinn sýnir styrk koltvísýrings í andrúmsloftinu síðastliðin 600 milljón ár. Eftirtektarvert er hve mikill hann hefur verið meirihluta tímans, þ.e. miklu meiri en í dag. Í dag er magnið um 380 ppm (um 4 mólekúl af hverjum 10.000), en fyrir um 550 milljón árum hefur styrkurinn verið um 20 sinnum meiri en fyrir upphaf iðnbyltingarinnar, en þá var styrkurinn um 280 ppm. Það má greina á ferlimum lengst til hægri.

Blái ferillinn sýnir hitastig lofthjúps jarðar.

 

Hvernig ætli standi á því að hitastigið er ekki í takt við magn koltvísýrings?

Hvers vegna rauk hitastig lofthjúpsins ekki upp úr öllu valdi?

Hvers vegna hefur styrkur  koltvísýrings (CO2) verið svona gríðarmikill?

Hvaða áhrif hafði þetta á lífríki jarðar?

 

 

Sjá þessa ritrýndu grein eftir Robert A Berner prófessor við Yale háskóla.

Geocarb III: A Revised Model of Atmospheric CO2 over Phanerozoic Time

http://earth.geology.yale.edu/~ajs/2001/Feb/qn020100182.pdf

http://www.ajsonline.org/cgi/content/abstract/301/2/182

Robert A. Berner and Zavareth Kothavala

Department of Geology and Geophysics, Yale University, New Haven, Connecticut 06520-8109

 

 

 

Myndin hér fyrir neðan er úr greininni.

RCO2 á lóðrétta ásnum er hlutfallslegt magn CO2 miðað við það sem er nú. "RCO2=The ratio of mass of CO2 at time t to that at present (t=0)".  Semsagt, magn CO2 hefur í jarðsögunni náð yfir 20 sinnum meira en að undanförnu, og yfirleitt verið verulega meiri, a.m.k. miðað við síðastliðin 600 milljón ár.

 

 

Hitaferillinn á efstu myndinni er samkvæmt Christopher R Scotese

---

 

Í fyrirsögn pistilsins spurði sá sem ekki veit:

Er mikil eða lítil fylgni milli koltvísýrings og lofthita jarðar? Hvers vegna var magn CO2 gríðarlegt áður fyrr?

 

 

Leyndardómur skýjanna í loftslagsbreytingum... Myndbönd.

 

 

"The Cloud Mystery is a scientific detective story".

 

Í þessari fróðlegu dönsku kvikmynd The Cloud Mystery er fjallað um hinar nýstárlegu kenningar Henriks Svensmark um mögulegar ástæður loftslagsbreytinga. Myndin er yfirleitt með ensku tali en dönskum texta. Stundum öfugt...  Myndin er frá árinu 2008.

Myndin er mjög vel gerð og auðskilin. Þeir sem ánægju hafa af undurfögrum myndum af himingeimnum verða ekki fyrir vonbrigðum.

The Cloud Mystery er frá DR - Danmarks Radio. Sjá hér.

Í myndinni koma fram nokkrir þekktir vísindamenn. Sjá hér. 

Um kenninguna. Sjá hér

 

Um þessa merkilegu kenningu er fjallað í bloggpistlinum frá 20. feb. 2007 Byltingarkennd kenning dansks vísindamanns skekur vísindaheiminn.  Þar er kenningin útskýrð á einfaldan hátt í eins konar "5 mínútna námskeiði". Einnig var bloggað um málið 1. janúar 2007 í pistlinum Merkileg tilraun: Geimgeislar, ský og loftslagsbreytingar.  Bloggarinn skrifaði reyndar fyrst um þessa kenningu fyrir 11 árum eða árið 1998, sjá hér og hér.

 

Hvað er eiginlega svona merkilegt við þessa "byltingarkenndu kenningu", spyr væntanlega einhver.

Skoðið myndina vinstra megin.

Rauði ferillin er geimgeislar, en styrkur þeirra mótast af breytilegri virkni sólar.

Blái ferillin er þéttleiki skýjahulunnar upp í 3,2 km hæð, skv. skýjamyndum úr gervihnöttum.

Takið eftir hve ótrúleg samsvörun er milli ferlanna.

Skýjahulan er breytileg eftir virkni sólar, og skýin virka sem gluggatjöld sem opnast örlítið þegar virkni sólar eykst, en lokast þegar virkni sólar minnkar.

Takið eftir hve mikil breyting í skýjahulu þetta er. Breytingin er um 2% sem getur breytt orkuinnstreymi sólar um 1,2 wött á fermetra, og það aðeins mælt yfir eina sólsveiflu, eða 11 ár. Nú þekkja menn nokkun vegin breytingu í styrk geimgeisla undanfarnar aldir. Hafi þeir haft viðlíka áhrif á skýjafar má  má áætla að það hafi breyst um 3% yfir frá lokum Litlu  ísaldar og orkuinnstreymið (forcing) um 2 W/m2 (wött á fermetra). Það væri í sjálfu sér nóg til að útskýra alla hækkun hitastigs frá Litlu ísöldinni til vorra daga. (Meira hér).

Að sjálfsögðu er þetta ennþá tilgáta, en samt ákveðnar vísbendingar.  Áhugavert í meira lagi

Er það tilviljun að ferlarnir falla svona vel saman?    Kannski og kannski ekki...   

Auðvitað á eftir að sannreyna þessa kenningu, en margir eru bjartsýnir. Það er full ástæða til að fylgjast með.  Sumir vísindamenn telja að mikið geti verið til í Svensmark kenningunni, en aðrir ekki. Það gerir svosem ekkert til, "The great thing about science is that it's self correcting" er haft eftir Carl Sagan.  Tilraun (SKY) sem lofar góðu hefur staðið yfir um árabil í Danmörku. CERN  er að undirbúa mikla tilraun (CLOUD) og er jafnvel von á niðurstöðum á næsta ári. Síðast en ekki síst er náttúran sjálf að gera mikla tilraun þessi árin. Virkni sólar er nefnilega að minnka, styrkur sólvindsins að minnka og geimgeislar að aukast. Skyldi skýjafarið einnig aukast?

 

Myndin fjallar ekki um hin svokölluðu gróðurhúsaáhrif, heldur um náttúrulegar sveiflur.

 

Í kynningu Danmarks Radio segir:

 

The film that inconveniently could turn the climate debate upside down.

The Cloud Mystery is a scientific detective story. It tells how a Danish scientist, Henrik Svensmark, through pioneering experiments in a basement in Copenhagen, solved the mystery of how supernova explosions in our Galaxy and variations in the Sun govern climate changes on the Earth.

Henrik Svensmark has discovered a new kind of aerial chemistry - triggered off by events in our galaxy - that determine the magnitude of clouds in our atmosphere. His discovery introduces a paradigm shift in meteorology. Now we have to re-evaluate the causes of global warming.

A film crew has for 10 years documented how Henrik Svensmark struggles the to find the physical evidence of a celestial climate driver. The film demonstrates that science can be a rough place to be if you are in opposition to the established “truth”.

The Cloud Mystery is aimed at a wide audience. Astonishing pictures from our Galaxy , the Sun and cloud formations are mixed with spectacular animations to simplify the science. Comments by astronomers, geologists and climate experts will convey their sense of adventure, and give scientific weight to the discoveries presented.

Lars Oxfeldt Mortensen has produced and directed a number of international acclaimed documentaries. He is the winner of numerous awards including CirCom Regional, Monte Carlo and Télé Science.

 

Góð vefsíða sem fjallar um myndina er: www.thecloudmystery.com
Þar er m.a fjallað um vísindamennina sem koma fram í myndinni.

 

 

( Hafi Sjónvarpið áhuga á þessari mynd frá Danmarks Radio þá er krækjan hér: DR International Sales.)

 

 Örstutt kynning á vísindamönnunum sem koma fram í myndinni. Nánar hér.

 

 

Dr. Henrik Svensmark prófessor er yfirmaður Centre for Sun-Climate Research, við DTU Space, Danmarks Tekniske Universitet. Hann er höfundur kenningarinnar um áhrif geimgeisla á hitafar jarðar, nokkuð sem kallast auðvitað Svensmark Effect.

Vefsíða: DTU Space.

 

 

Dr. Nir Shaviv prófessor við Hebrew University of Jerusalem. Hann er meðal annars þekktur fyrir kenningu sína varðandi ferðalag sólkerfis okkar um spíralarma Vetrarbrautarinnar og hugsanleg áhrif þess á hin miklu hlýskeið (hothouse) og kuldaskeið (icehouse) sem koma á um 150 milljón ára fresti.

Vefsíða: Hebrew University     Blogsíða: ScienceBits.com

 

 

Dr. Ján Veizer prófessor í  jarðfræði við University of Ottawa, Kanada. Hann er meðal fremstu vísindamanna á sínu sviði og gjörþekkir hina 4.500.000.000 ára sögu jarðarinnar.

Vefsíða: University of Ottawa

 

 

Dr. Eigil Friis-Christensen prófessor við Danmarks Tekniske Universiyet er forstöðumaður DTU Space. Árið 1991 uppgötvaði hann ásamt  Knud Lassen samband milli lengdar sólsveiflunnar og hitastigs lofthjúps jarðar.

Vefsíða: DTU Space

 

 

 

 

Dr. Eugene Parker prófessor Emeritus í eðlisfræði og stjarneðlisfræði við University of Chicago. Hann er etv. þekktastur fyrir að hafa sagt fyrir um sólvindinn árið 1958.

Vefsíða: The Bruce Medallist

 

 

 

Dr. Richard Turco prófessor í loftslagsfræðum við University of California Los Angeles (UCLA) og forstöðumaður umhverfsisstofnunar skólans. Hann hefur m.a. unnið við rannsóknir á skýjamyndun vegna flugumferðar

Vefsíða: UCLA

 

 

 

 

Dr. Paal Brekke er Norðmaður og stjarneðlisfræðingur sem m.a. unnið hefur á vegum SOHO verkefnis NASA. Auk þess starfar hann á vegum ESA, Evrópsku geimrannsóknarstofnunarinnar. Paal Brekke er  sérfræðingur í eðli okkar sönnu dagstjörnu, sólarinnar.

 

Vefsíða: Paal Brekke

 

Skoðaðu nú myndbandið vel og hlustaðu á hvað þessir virtu vísindamenn segja. Skrifaðu svo álit þitt í athugasemdirnar!

 Myndinni er skipt niður í 6 myndbönd þar sem YouTube á erfitt með að sýna hana í einu lagi. Það hentar ágætlega að skoða myndina í áföngum .

 Smá brella: Ef myndbandið hnökrar vegna þess að sambandið er hægvirkt, þá er best að setja það af stað og stöðva strax. Þá ætti það að hlaðast inn. Myndbandið er sett aftur af stað þegar rauða strikið neðst í myndfletinum er orðið sæmilega langt...

Vilji maður skoða myndbandið í fullri stærð, þá þarf að fara á viðkomandi YouTube síðu með því að smella á myndflötinn. Eftir það er hægt að láta myndina fylla út í skjáinn með tákninu sem er neðst til hægri.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Álit þitt...?

 

Hafísinn á norðurslóðum í meira lagi...

 

 

 

 

Á vefsíðu IARC-JAXA Information System er þessi mynd sem sýnir útbreiðslu hafíssins á norðurslóðum 7. maí 2009.

Rauði ferillinn er fyrir árið 2009. 

Nú í maí er meiri hafís heldur en í maímánuði árin 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007 og 2008.

"The latest value: 12,853,750 km² (May 7, 2009)", stendur við myndina á vefsíðu IARC-JAXA.

Brrrr...  kalt...

 

"The IARC-JAXA Information System (IJIS) is a geoinformatics facility for satellite image analysis and computational modeling/visualization in support of international collaboration in Arctic and global change research at the International Arctic Research Center in corporation with the Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA)".

 

---

 

En hafísinn á suðurslóðum? Hvernig hefur hann verið að breytast síðastliðna 3 áratugi?

 

 

 

Sjá Climate4you: Sea Ice 

 

Þegar verðbólgan á Íslandi fór í 103%...

Frá ágúst 1982 til ágúst 1983, hækkaði vísitalan um 103%, en það þýðir að verðlag ríflega tvöfaldaðist á tólf mánuðum!

Á þessu eina ári rýrnaði peningaeign manns um helming. Sá sem átti peningaseðil í ágúst 1982 gat keypt helmingi minna fyrir hann í ágúst 1983.   1000 krónur urðu á einu ári jafn verðmætar og 500 krónur áður.  Að sjálfsögðu töpuðu margir gríðarlega miklu. Þeir sem höfðu t.d. nýlega selt íbúðarhúsnæði og voru að byggja eða kaupa nýtt töpuðu miklu. Jafnvel öllu eigin fé.

Fram að þessum tíma hækkuðu laun í takt við verðbólguna, en vorið 1983 var launavísitalan tekin úr sambandi en lánskjaravísitalan látin halda sér. Launin fryst en ekki lánin. Lánin ruku því upp úr öllu valdi en launin stóðu í stað. Fólk lenti auðvitað í miklum vandræðum  Þetta var mörgum mjög erfiður tími.

 

Bloggarinn stóð í húsbyggingu um þetta leyti. Reyndar hafði húsbyggingin þá staðið yfir í nokkur ár og átti eftir að standa í nokkur ár til viðbótar, því ekki var auðvelt að fá lán í bönkum. Menn byggðu því jafnóðum og þeir eignuðust pening. Vegna óðaverðbólgunnar var auðvitað skynsamlegra að kaupa nokkrar spýtur í hverjum mánuði en að leggja pening inn á banka.

 

Auðvitað var þetta erfiður tími og erfitt að láta enda ná saman. Gluggaumslögin hlóðust upp og var forgangsraðað um hver mánaðamót. Stundum varð maður að semja um að skipta greiðslu og gekk það yfirleitt vel.

 

Öll él birtir um síðir. Verbólgan hjaðnaði og smám saman komst lífið á réttan kjöl.  Aðalatriðið er að reyna að þrauka meðan á svona erfiðleikum stendur. Leita allra úrræða til að bjarga sér fyrir horn. Ástandið er auðvitað hvorki skemmtilegt né þægilegt meðan á svona kreppu stendur, en maður er furðu fljótur að gleyma því þegar það versta er yfirstaðið.

 

 

 

 

Vísindavefurinn: Hver var verðbólgan árið 1983? Gylfi Magnússon svarar spurningunni.

 

 

Er aldingarðurinn Eden fundinn í Göbekli Tepe? 11.000 ára fornminjar...

 

 

 

Fundist  hafa ótrúlega vel varðveittar rúmlega 11.000 ára gamlar fornminjar í Tyrklandi sem hafa valdið byltingu í hugmyndum okkar um þróun menningar. Sumir hafa tengt staðinn við munnmælasögur um Paradís, en staðurinn kemur heim og saman við frásagnir í Biblíunni. Fornminjarnar eru sem sagt frá um 9.000 f.Kr.

 

Til samanburðar eru pýramídarnir í Giza frá um  2.500 f.Kr. og Stonehenge frá um 3.000 f.Kr. Fornminjarnar í Göbekli Tepe eru frá þeim tíma er ísöldinni miklu var að ljúka, þ.e. frá steinöld áður en menn höfðu fundið upp hjólið.  Hvorki meira né minna en 7.000 árum eldra en pýramídarnir! Þarna hefur væntanlega verið mikið hof í miðjum aldingarði, þó svo að nú sé þarna gróðurlaust að mestu.

 

 

 

Eiga munnmælasögurnar um aldingarðinnn Eden uppruna sinn hér þar sem áður voru ósánir akrar og mikill gróður?  Sumir telja að svo geti verið og benda á að staðsetningin sé "rétt". Staðurinn er milli fljótanna Efrat og Tígris.

 

Í fyrstu Mósebók segir um aldingarðinn:

 

"Drottinn Guð plantaði aldingarð í Eden langt austur frá og setti þar manninn, sem hann hafði myndað. Og Drottinn Guð lét spretta af jörðinni alls konar tré, girnileg á að líta og góð af að eta, ásamt lífsins tré í miðjum garðinum og skilningstré góðs og ills."

 

Síðar fylgir nánari staðsetning á garðinum sem tengist fjórum stórfljótum:

 

"Fljót rann frá Eden til að vökva aldingarðinn, og þaðan kvíslaðist það og varð að fjórum stórám. Hin fyrsta heitir Píson; hún fellur um allt landið Havíla, þar sem gullið fæst.  Gull þess lands er hreint. Þar er bedólat og ónyxsteinn Önnur stóráin heitir Gíhon. Hún fellur um allt Kúsland. Þriðja stóráin heitir Kíddekel (Tígris). Hún fellur fyrir vestan Assýríu. Fjórða stóráin er Efrat. Þá tók Drottinn Guð manninn og setti hann í aldingarðinn Eden til að yrkja hann og gæta hans...."
 
Auðvitað eru þetta bara vangaveltur, en getur verið að munnmælasögur um aldingarð hafi lifað mann fram af manni um aldir alda? Þarna var mjög frjósamt og gnægð matar meðan menn stunduðu veiðar. Síðan reistu menn hof og fluttu saman í þorp og fóru að stunda landbúnað. Felldu tré og runna til að auðveldara væri að yrkja jörðina. Uppblástur hófst og Paradís var ekki lengur til staðar nema í munnmælum.

 

Klaus Schmidt, fornleifafræðingurinn sem stjórnar uppgreftinum, orðaði þetta eitthvað á þessa leið: "Þetta er ekki aldingarðurinn Eden, en hugsanlega hofið í garðinum".

Við uppgröftinn hefur komið í ljós að menn hafa lagt á sig ómælda vinnu fyrir 10.000 árum til að hylja þessar minjar með sandi og jarðvegi. Hvers vegna? Fjölmargar spurningar hafa vaknað og hugsanlega verður þeim aldrei svarað.
 

Getur verið að hér hafi verið Paradís jarðar meðan Ísland var hulið ísaldarjökli og úrkoma þá næg til að viðhalda gróðri og dýralífi á þessum slóðum? Síðan eftir að ísöld lauk fór að draga úr úrkomu, landið þornaði upp og gróður hvarf? Bloggarunum datt þetta sísona í hug...

 

 

 

Göbekli Tepe er syðst í Tyrklandi um 10 km frá bænum Urfa.

 

 

 

Takið eftir hve myndirnar eru vel gerðar og vel varðveittar. Svo virðist sem hofið hafi verið  viljandi grafið í sand fyrir 10.000 árum. Hvers vegna vita menn ekki.

 

 

 

Það er merkilegt til þess að hugsa að þetta hefur verið unnið með steináhöldum, því málma þekktu  menn auðvitað ekki á steinöld.

 

 

 

 Þannig hugsa menn sér að hofið hafi getað litið út. Aðeins er búið að grafa upp lítinn hluta svæðisins, en á yfirborðinu má sjá móta fyrir fleiri hringjum á hæðinni. Með jarðsjá hafa menn fundið ýmislegt neðanjarðar sem á eftir að grafa upp.

 

 

 

 Er þetta elsta myndastytta í heimi? Er hún 13.500 ára gömul?

 

 

 

 

Það var þessi gamli Kúrdi sem fann undarlega lagaðan stein sem varð kveikjan að uppgreftinum sem hófst 1994. Nánast ekkert sást á yfirborðinu og komu fornminjarnar ekki í ljós fyrr en farið var að grafa.

 

 

 

Þjóðverjinn Klaus Schmidt  hefur helgað sig uppgreftinum og stjórnar honum.

 

 

 

 

 

 

 

Fallegt myndband.

Langt og fróðlegt myndband sem bætt var við sept. 2015
https://www.youtube.com/watch?v=eHG9URGDt6s

 

Ítarefni:

Wikipedia: Göbekli Tepe

Smthsonian Magazine: Gobekli Tebe: The World's First Temple? 

Tom Knox í Daily Mail: Do these mysterious stones mark the site of the Garden of Eden?

Fortean Times: Gobekli Tape - Paradise Regained? Viðtal við Klaus Schmidt.

Professor A. Cihat: History of civilization began in Urfa Began in Urfa (Gobekli, Turkey).
13,500 Year Old Statue Amazes Archeologists Throughout The World.

Gobekli Tepe: Where Civilization Began?

Archaeology Magazine. Sandra Scham:   Turkey's 12,000-year-old stone circles were the spiritual center of a nomadic people

 

 

Göbekli Tepe þýðir á Tyrknesu: Upphækkaður nafli, eða naflahóll. Nafli heimsins?

 

Hve gömul er "menningin"?

 

Hvernig hjuggu menn til steinana og listaverkin á steinöld, án málmverkfæra?

 

Hvers vegna lögðu menn svona gríðarlega vinnu í að fela mannvirkin fyrir 10.000 árum?

 

 Ert þú ekki furðu lostinn?