Vel varðveitt leyndarmál í Frakklandi...

 

 

 

 

Sumir eiga sér draum sem aldrei verður neitt annað en draumur.  Aðrir láta draum sinn rætast jafnvel þó það kosti blóð, svita og tár. Draumar sem rætast eiga það til að vera engu líkir, enda eru draumar alltaf dálítið sérstakir og persónulegir.

Margrét Jónsdóttir listmálari er ein þeirra sem hafa látið draum sinn rætast, draum um að eiga hús í sveit í Frakklandi.   Fyrir um áratug keypti hún ævagamalt hús í örlitlu þorpi ekki langt frá París. Hún gerði húsið, sem er 300 ára gamalt, upp af einstakri alúð og smekkvísi sem listamönnum einum er lagið,  og breytti því í sannkallaðan unaðsreit.

 
Þarna dvelur listamaðurinn annað slagið, en leigir húsið út þess á milli þeim sem vilja kynnast hinu blíða Frakklandi, eða eins og Frakkar segja sjálfir: "Douce France".    Það kemur skemmtilega á óvart hve leiguverði er stillt í hóf.

Skammt frá húsinu eru kastalar, ótal eldgamlar gönguleiðir, hundgömul þorp, baðströnd við vatn, skógur, veiðar, golf og hestaleiga.  Allt er þetta nokkuð sem okkur sem búum í köldu landi nærri heimskautsbaug dreymir um að kynnast.

Sannarlega er það ótrúlegt framtak að gera 300 ára gamalt hús svona vel upp eins og raun ber vitni.   Ef einhvers staðar er til gamalt hús með fallegri sál og góðum anda þá er það hér.

Húsið er í litlu þorpi í sveitarfélaginu Mayenne í héraðinu Pays de la Loir. Náttúrufegurð er þar mikil.

 

Eiginlega er þetta vel varðveitt leyndarmál sem fáir vita um.   Er ástæða til að ljóstra upp þessu fallega leyndarmáli?  Auðvitað!

 

 

Vefsíða þessa fallega húss sem auðvitað heitir Mögguhús er:                       margretjonsdottir.blogspot.fr

 

Facebook síða hússins er hér.  (Áhugaverðar upplýsingar).

 

Fjölmargar myndir og upplýsingar um leiguverð eru hér

Fjölmargar myndir eru á Flickr síðu hér, en þær má skoða sem myndasýningu (slideshow).

 

 

 

Eldhúsið

 

 

 Stofan

 

 

  Bakgarðurinn

 

 

 Húseigandinn Margrét Jónsdóttir listmálari

 

 

 

400.000 ára saga Mayenne

 

 

 

 Undursamleg náttúrufeguð

 

 

 

 Uppgötvið Mayenne og auðlegð þess!

 

 

 

 

 Mont Saint Michel

 

 

Smella hér:  margretjonsdottir.blogspot.fr

 

 

Síða hússins á Facebook er áhugaverð: MögguHús-Hús til leigu  

 

 

 

 

Sjónarspil á himni um jólin - og Álfadansinn...

 

 

 

 
Það sakar ekki að gjóa augum til himins að kvöldi jóladags.

Þar mun Karlinn í Tunglinu spóka sig með Júpiter sjálfum á suðaustur himninum.

 

Óríon verður skammt undan og tekur þátt í gleðskapnum ásamt Systrunum sjö.

 

Hver veit nema öll syngi þau saman Máninn hátt á himni skín, hrímfölur og grár...

 

Myndin er tekin úr tölvu-stjörnukortinu Starry Night Pro og sýnir hvernig afstaða Tunglsins og Júpiters verður klukkan 9 að kvöldi  25. desember. Máninn verður þar örskammt frá hinni björtu reikistjörnu.  Það sakar ekki að hafa með sér sjónauka, jafnvel venjulegan handsjónauka.

Nú er bara að vona að ekki verði skýjað...

Vefsíða NASA Christmas Sky Show.

 

 

 ...en þar sem við erum að fjalla um Mánann:

 

 

                                                             Álfadansinn

Nú er ekki nema vika til áramóta og allir kunna að syngja Máninn hátt á himni skín...   Hvernig varð Álfadansinn til?

Langafi minn, Jón Ólafsson ritstjóri, átti auðvelt með að yrkja og var fljótur að því. Eftirfarandi birtist í Iðunni - Tímarit til skemmtunar, nytsemdar og fróðleiks árið 1916 sem lesa má hér. Umfjöllunin um Jón Ólafsson hefst á blaðsíðu 82.

 

 

Eftirfarandi úrklippa er frá blaðsíðum 84-85, en þar er fjallað um Álfadansinn:

 

"... Piltar léku þá oft sjónleika um miðsvetrarleytið
og höfðu það til siðs að syngja eitthvert ný-ort kvæði
undan leiknum. í þetta sinn (1873) höfðu þeir fengið
loforð hjá Jóni um að yrkja kvæðið, en hann var
þá á einhverju slarki, og svo rann upp dagurinn,
að ekki fengu þeir kvæðið. Kristján Eldjárn og annar
maður til fóru þá heim til Jóns kl. 2 um daginn,
en hann bjó þá eins og síðar á horninu á Laugavegi
og Skólavörðustíg.

Þegar þeir koma inn til Jóns,
sefur hann svefni hinna réttlátu. Kristján veður þá
að honum, dregur hann harkalega fram á rúmstokk-
inn og heimtar af honum kvæðið; en Jón hafði
ekkert kvæði ort. Lofar samt að gera það svo tíman-
lega, að þeir geti sungið það um kvöldið, og það varð:


          Halló, halló!
     Á bylgjandi bárum
     nú beitið ei árum,
     en seglið pér greiðið,
     því gott er nú leiðið
og látum nú klofinn hinn löðrandi sjó,
því leiðið er inndælt. Halló!

-

Annað kvæði, sem Jón var að eins eina »matmáls-
stund« að yrkja, var hið þjóðkunna kvæði »Máninn
hátt á himni skín«. Þeir höfðu komið sér saman um
það ungir mentamenn í bænum, ég held að undirlagi
Valdemars Briems, að halda álfadans á gamla-árs-
kvöld 1871.

Verkum var þannig skift niður, að Ólafur
sá, sem nefndur var »HvítaskáId« í skóla, síðar
prestur  að Ríp,   skyldi yrkja upphafskvæðið,   er álf-
arnir komu á svellið, Jón Ólafsson sjálfan álfadans-
inn og Valdemar Briem um brautförina af svellinu.

Jón varð hugfanginn af hugmyndinni og gekk um
kvöldið heim með Eiríki Briem, sem þá bjó í Hjalte-
steðshúsi. Þar var matur á borðum, hangikjöt og
annað góðgæti og bauð Eiríkur Jóni að borða. Sett-
ust þeir niður sinn hvoru megin við borðið, en Jón
sinti ekki matnum, heldur tók að yrkja, og það stóð
heima, þegar Eiríkur var búinn að borða, hafði Jón
lokið kvæðinu. Daginn eftir kom Valdemar Briem
svo sínu kvæði á hann líka, og hann var eittkvað
álíka fljótur að yrkja það..."

 

- - -

Álfadansinn  (Eins og hann birtist í Þjóðólfi 23. janúar 1872):

 

BLYSFARARDANS
[Sungið við „Álfadansinn" á Reykjavíkurtjörn (— með
færeyska Vikivaka-laginu: „Góða skemtan gjöra skal þars eg
geng í dans),  —   í blysför eðr við  blysburð   stúdenta og
skólapilta á gamlárskvöld 31. Desember 1871].

 

1.  Máninn hátt á himni skín
            hrímfölr og grár.
     Líf og tími Iíður,
           og liðið er nú ár.


K ó r : Bregðum blysum á lopt
           bleika lýsum grund;
           glottir tungl, en hrín við hrönn,
           og hraðfleig er stund.


2.  Kyndla vora hefjum hátt,
           horfið kveðjum ár.
     Dátt vér dansinn stigum,
           dunar ísinn grár.


Bregðum blysum á lopt o. s. frv.


3.  Nú er veðr næsta frítt
           nóttin er svo blíð.
     Blaktir blys í vindi,
           blaktir líf í tíð.


Bregðum blysum á lopt o. s. frv.


4.  Komi hver sem koma vill,
           komdu nyja ár.
     Dönsum dátt á svelli,
           dunar ísinn blár.


Bregðum blysum á lopt o. s. frv.


5. Færðu unað, yndi' og heill
           öllum vættum lands.
     Stutt er stund að líða,
           stígum þétt vorn dans.


Bregðum blysum á lopt o.s.frv.


6. Færðu bónda' í búið sitt
           björg og heyja-gnótt.
     Ljós í lopti blika,
           líðr fram á nótt.


Bregðum blysum á lopt o.s.frv.


7. Gæfðir veittu', en flýi frost,
           fiskinn rektu' á mið.
     Dunar dátt á svelli,
           dansinn stígum við.


Bregðum blysum á lopt O.s.frv.


8. Framför efldu, fjör og líf
           færðu til vors lands.
     Stutt er stund að líða,
           stígum þétt vorn dans.


Bregðum blysum á lopt o.s.frv.


9. Máninn hátt á himni skín
           hrímfölr og grár.
     Líf og tími líður,
           og liðið er nú ár.


           Bregðum blysum á lopt
           bleika lýsum grund.
           Glottir tungl, en hrín við hrönn
           og horfin er stund.

 

Jón var fæddur 1850 og því 21 árs þegar hann orti Álfadansinn eða Blysfarardansinn skömmu fyrir gamlársdag 1871.

 

 

 

Gleðileg  jól !

 

 

 

 

Hrímfölur og grár...

Gleymið ekki Tunglinu og Júpiter á jóladagskvöld.

Svona verður afstaðan um miðnætti.

Reynið að koma auga á tungl Júpiters með sjónauka!

Catalína snýr aftur...

 

 

 

 

 

 

Hefur einhver séð Catlínu nýlega? Það hef ég gert og meira segja strokið henni blíðlega, enda fátt fegurra á jörðu hér. Þeir sem kynnst hafa Catalínu gleyma henni seint... :-)

Hver er þessi einstaka Catalína sem margir hafa elskað? Fullu nafni heitir hún Cosolidated PBY5A Catalina og hefur stundum verið kennd við Vestfirði. Nú vakna öugglega góðar minningar hjá mörgum. Já, hún Kata, auðvitað. Hver man ekki eftir Kötunni...

 

 

Myndin hér að ofan er tekin á Reykjavíkurflugvelli snemma á sjötta áratug síðustu aldar, en myndin efst á síðunni er tekin á svipuðum slóðum fyrir fáeinum árum. Báðar eru myndirnar af Vestfirðingi TF-RVG, en munurinn er sá að Sturla Snorrason smíðaði þá sem litmyndin er af.

 

 

Catalina-flugbátar voru notaðir á Íslandi um tuttugu ára skeið hjá Flugfélagi Íslands, Loftleiðum og Landhelgisgæslunni. Þetta var á árunum frá 1944 til 1963

Fyrsti Catalina-bátur Íslendinga var TF-ISP Gamli-Pétur Flugfélags Íslands. Flugvélin var keypt frá Bandaríkjunum árið 1944 og varð fyrsta íslenska flugvélin til þess að fljúga milli landa þegar Örn Ó. Johnson flugstjóri, Smári Karlsson flugmaður og Sigurður Ingólfsson flugvélstjóri flugu vélinni frá New York í október 1944 ásamt tveimur Bandaríkjamönnum. Gamli-Pétur flaug fyrsta millilandaflug Flugfélags Íslands sumarið 1945.

Catalina flugbátar Flugfélags Íslands, Gamli-Pétur, Sæfaxi og Skýfaxi, og Loftleiða, Vestfirðingur og Dynjandi, áttu mikinn þátt í uppbyggingu innanlandsflugsins á árunum 1944 til 1961. Þá voru flugvellir fáir og samgöngur á landi erfiðar og var því mikill kostur að geta lent á sjó.

TF-RÁN var síðasti Catalina flugbáturinn í notkun hérlendis, en það var flugvél Lanhelgisgæslunnar sem var í notkun hérlendis 1954 til 1963. TF-RÁN kom mikið við sögu í þorskastríðinu

 

Sturla Snorrason er mikill smiður. Hann hannaði og smíðaði forláta líkan af Vestfirðingi sem sjá má efst á síðunni og á myndbandinu hér fyrir neðan þar sem Sturla flýgur Vestfirðingi á Tungubökum í Mosfellssveit árið 2001. Það er gaman að fylgjast með gamla Catalinu flugstjóranum Smára Karlssyni sem greinilega yngist um nokkra áratugi þegar minningarnar streyma fram...

Þetta líkan af gamla Vestfirðingi er einstakt. Smíðin er návæm, uppdraganleg hjólastell og uppdraganleg flot á vængendum. Flugmennirnir í stjórnklefanum hreyfa sig  og svo getur líkanið flogið og hefur svipaða flugeininleika og fyrirmyndin.

Sturla selur smíðateikningar, uppdraganleg hjólastell og fleira sem sjá má hér, og hér.  Grein á ensku um þennan forláta grip má lesa með því að smella á hlekkina sem finna má hér. Vestfirðingur verður til sýnis í Flugskýli 1 á flugsýningunni annan í Hvítasunnu.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Til að fræðast meira um smíði og flug véla eins og þeirrar sem Sturla smíðaði:

www.frettavefur.net

 

Styrktartónleikar píanósnillingsins Martins Berkofsky í Hörpu 26. maí 2012.

 

 

 

 

Martin Berkofsky, Íslandsvinur og heimsþekktur listamaður, heldur tónleika í Hörpu laugardaginn 26. maí. 

Takmarkað miðaframboð því mikil nálægð verður við listamanninn. 

Miða má nálgast á www.harpa.is

 

 

Martin Berkofsky leikur á tónleikum til styrktar Krabbameinsfélagi Íslands í Norðurljósi í Hörpu laugardaginn 26. maí. Martin hefur sjálfur háð hetjulega baráttu við krabbamein undanfarin tíu ár og hefur haldið hundruð tónleika til styrktar krabbameinsfélögum. Nú kemur hann til Íslands til að gera slíkt hið sama. Martin mun leika lög eftir Franz Liszt en fáir núlifandi listamenn túlka þennan risa píanósins jafn vel og Martin Berkofsky.

Um Martin Berkofsky 

- texti eftir félaga í Samtökum um tónlistarhús

Martin Berkofsky kom inn í íslenskt tónlistarlíf eins og hvirfilbylur upp úr 1980 og var þá þegar ljóst að þar fór stór maður í listsköpun sinni. Martin var undrabarn og spilaði fyrst sjö ára gamall með sinfóníuhljómsveit Chicagoborgar, píanókonsert eftir Mozart. Hans stóra áhugamál í lífinu hefur ætíð verið Franz Liszt og hann fann ýmis verk eftir þann snilling sem áður höfðu legið gleymd víðs vegar í Evrópu. Hann varð síðan nokkurs konar sendiherra Bandaríkjanna og spilaði víða á vegum Bandaríkjastjórnar, þar til hann sendi gamla Bush bréf um að hann væri ekki sáttur við árásarstefnu Bandaríkjanna. Þá var hann strikaður út af sendiherralistanum og honum allar leiðir lokaðar.  

Fljótlega eftir að Martin kom til Íslands, en ást á konu leiddi hann þangað, lenti hann í hrikalegu slysi á mótorhjóli sínu og mölbraut á sér handlegginn, fjórtán brot. Honum var sagt að hann gæti aldrei spilað aftur en þökk sé ótrúlegum baráttuvilja og að hans mati lækningu að handan, tókst honum að komast aftur að sínu hljóðfæri. 

Þegar veruleg hreyfing komst á að byggja tónlistinni hús á Íslandi um 1983 gerðist hann strax ötull baráttumaður fyrir þeirri hugmynd með þeim eina hætti sem hann kunni, að spila stuðningstónleika. Hann tók þátt í tónleikum í Austurbæjarbíói og hélt sjálfstæða tónleika í Þjóðleikhúsinu fyrir troðfullu húsi, spilaði út um land og hann spilaði í Harvard í Bandaríkjunum málinu til framdráttar. Hann gaf út snældu málinu til stuðnings – þá voru geisladiskarnir ekki komir – sem seldist ótrúlega vel.

Martin hélt upp á sextugsafmælið sitt með því að hlaupa 1400 kílómetra í Bandaríkunum og halda tónleika á hverju kvöldi eftir hlaup dagsins. Þannig safnaði hann yfir 10 milljónum króna sem runnu til þeirra sem voru með krabbamein á hverjum stað. Hann hefur spilað mikið í Austurlöndum nær, enda armenskur gyðingur að uppruna, og á Ítalíu síðustu ár allt til stuðnings baráttunni við krabbamein. Sjálfur hefur hann aldrei haft neinn áhuga á peningum.

Félagar í Samtökum um tónlistarhús, í samstarfi við Krabbameinsfélag Ísland, eru að fá Martin hingað til lands til að halda styrktartónleika í Hörpu, en til þeirrar byggingar lagði hann mikilsverðan skerf. Hann mun flytja verk Liszts sem enn á erindi við okkur með tónlist sinni, enda þótt liðnar séu þrjár aldir síðan hann fæddist. 

 

 ---

 

 

 

Efnisskrá:

Öll verkin eru eftir Franz Liszt (1811-1886)

1. Pater Noster /Faðir vor…

 

   Pater noster, qui es in coelis, sanctificetur nomen tuum;

   adveniat regnum tuum;

   fiat voluntas tua sicut in coelo et in terra.

   Panem nostrum quotidianum da nobis hodie,

   et dimitte nobis debita nostra,

   sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.

   Et ne nos inducas in tentationem.

   Sed libera nos a malo.

   Amen.

 

2. Il Festo Transfigurationis nostri Jesu Christi

 

3. Légende: St. François d'Assise. La prédication aux oiseaux

(Lausl. þýð.: Þjóðsaga: St. François d'Assise. Spádómur fuglanna

 

4. Miserere d´Après Palestrina /Miskunnarbæn skv. Palestrina

 

   Miserere mei Deus secundum magnam misericordiam tuam

   Et secundum miserationem tuam

   Dele iniquitatem meam.

 

5. Valhalla (Aus Der Ring des Nibelungen) /

    (Úr Niflungahringnum)                                        

    (Wagner-Liszt-Berkofsky)

 

HLÉ

 

6. Les Morts-Oraison* /Dauðinn  

 

   Ils ont aussi passé sur cette terre; ils ont descendu le

   fleuve du temps; on entendit leur voix sur ses bords,

   et puis l'on n'entendit plus rien.

   Ou sont-ils? Qui nous le dira? 

   Heureux les morts qui meurent dans le Seigneur!

    (Lausl. þýð.:)

    Þeir hafa og verið á þessari jörð; þeir hafa fylgt tímans straumi;

    Rödd þeirra heyrðist við árbakkann og þagnaði síðan.

    Hvar eru þeir, hver mun upplýsa okkur?

    Lánsamir eru þeir látnu sem deyja í drottins nafni!

 

  *(Verkið er leikið í minningu um Edward Parker Evans,

      f. 31. janúar 1942  d. 31. desember 2010).

 

7. Légende: St. François de Paule marchant sur les flots /

    (Lausl. þýð.:)  Þjóðsaga: heilags François de Paule, gangandi á vatninu

 

8. Hungarian Rhapsody No. 12 / Ungversk rapsódía No. 12

 

 

 ---

 

Áður hefur verið fjallað um hinn margbrotna tónlistarsnilling á þessu bloggsvæði:

 

Píanósnillingurinn margbrotni Martin Berkofsky, radíóamatörinn og mannvinurinn...

Píanóleikarinn Martin Berkofsky og Tungl-jeppinn hans...

 

  ---

 

Um tónleikana á vef Krabbameinsfélagsins.

Um tónleikana á vef Hörpu.

Martin Berkofsky á Wikipedia.

 

 

 

 

Viðtal Voice of America við Martin Berkofsky.  Ísland kemur við sögu...

American classical pianist Martin Berkofsky has long impressed music critics around the world with his firebrand virtuosity. But as VOA's Irina Robertson learned when she met recently with Berkovsky, he stopped playing for personal fame 25 years ago and began performing for charitable causes. Scot Riddlesburger narrates the story.    

 

 

        

 

Harpa 26. maí 2012

 

 

 

 

 

Verkís 80 ára: Óvenjuleg ljósasýning í kvöld og næstu kvöld - Videó...

 

Verkís verkfræðistofa fagnar 80 ára afmæli á árinu og lýsir af því tilefni upp starfstöðvar sínar á nýjan og spennandi hátt. 

Leikurinn hófst í Reykjavík í gær en þá varð framhliðin á Suðurlandsbraut 4 að svokölluðum "tómum striga listarinnar" þar sem listamenn sýndu Pixel Art verk og notuðu til þess lýsingu í gluggum.

Í kvöld tekur við margbreytileg lýsing sem framkallar ýmis konar áhrif og mun lifa áfram í skammdeginu.

Verkís hefur á sínum snærum marga af færustu lýsingarhönnuðum landsins og mun lýsingin því án efa vekja athygli og gleði meðal íbúa.  Frímann Freyr Kjerúlf Björnsson, sem útskrifaður er úr Listaháskóla Íslands,  sá um listræna útfærslu lýsingarinnar í samvinnu við myndlistarmennina Friðrik Svan Sigurðarson og Geir Helga Birgisson. 

Tengja saman verkfræði, list og tækni

„Með þessu viljum við sýna fram á að þó að Verkís sé orðið 80 ára að þá erum við hágæða þekkingarfyrirtæki sem er í góðum tengslum við þróun og tækninýjungar á öllum sviðum. Þetta sýnir einnig fram á að hægt sé að tengja saman verkfræðiþekkingu, tækni og list “, segir Sveinn Ingi Ólafsson, framkvæmdastjóri Verkís.

 „Verkfræðistofur bjóða upp á mun meira heldur en margir gera sér grein fyrir og er þetta einn liður í að sýna fram á það. Þetta opnar einnig möguleikann á áframhaldandi samstarfi við listamenn og með uppsetningu ljósanna á Suðurlandsbraut má segja að við séum komin með stóran skjá þar sem fleiri listamenn gætu komið með sínar útfærslur“, heldur Sveinn áfram.

Textinn hér að ofan er fenginn af vefsíðunni www.verkis.is

Myndina hér að ofan tók Skarphéðinn Þráinsson starfsmaður Verkís.

Þess má geta að öll lýsingin er með ljóstvistum eða LED, og auðvitað stjórnað með tölvu.

Kaldir fingur og rok gerðu pistlahöfundi erfitt að halda myndavélinni réttri, en myndbandið gefur hugmynd um herlegheitin. Vindhljóðið leynir sér ekki. Myndin er tekin á Canon 95 vasamyndavél.

Fyrri hluti myndbandsins sýnir Suðurlandsbraut 4, en aftast er myndskeið sem sýnir mjög sérstaka lýsingu á vegg Ármúla 4, en Verkís er til húsa á báðum þessum stöðum, auk starfsstöðva víða um land. Starfsmenn Verkís eru rúmlega 300 talsins.

Fyrsta Gangverk afmælisársins

Verkís fagnar 80 ára afmæli í ár og af því tilefni verður fréttabréfið Gangverk gefið oftar út en endranær. Fyrsta tölublað ársins hefur litið dagsins ljós og inniheldur bæði sögulegar greinar sem og nýjar fréttir.

Helstu greinar eru:

• Fyrstu ár Verkfræðistofu Sigurðar Thoroddsen
• Viðtal við Björn Kristinsson stofnanda Rafagnatækni
• Byggingarævintýri Viðlagasjóðshúsanna
• Jarðvarmaverkefni í Kenía

Hægt verður að nálgast Gangverkið á öllum starfsstöðvum Verkís en einnig er rafræna útgáfu að finna hér:

Smella hér:  Gangverk 1.tbl 2012

 

 

 

 www.Verkís.is

 1932 - 2012

80 ár

 

 

Norrænir menn á Grænlandi ræktuðu bygg og brugguðu öl fyrir árþúsundi...

 

 

 

Í danska vefritinu Videnskab.dk var 26. janúar áhugaverð grein sem nefnist Vikingerne dyrkede korn på Grønland.

Rannsóknir danskra vísindamanna frá danska þjóðminjasafninu hafa sýnt fram á að norrænir menn, sem settust að á Grænlandi árið 985 með Eirík rauða Þorvaldsson í fararbroddi, stunduðu kornrækt.  Hafa fundist leifar af byggi við Brattahlíð á Suður-Grænlandi.

Rannsókninni stjórnaði Peter Steen Henriksen sérfræðingur á Þjóðminjasafninu, eða Nationalmuseet.

"Nu viser det sig altså, at de tidlige nordboere har kunnet dyrke korn, hvilket har haft stor betydning for deres ernæring og overlevelse", er haft eftir  Peter Steen Henriksen.

Loftslag hefur greinilega verið mjög milt í Grænlandi á þessum árum, það milt að hægt hefur verið að stunda kornrækt, að minnsta kosti nægilega mikið til að brugga öl, baka brauð og elda graut.  Hver veit nema Grænland hafi þá staðið undir nafni og verið grænt og búsældarlegt á sumum svæðum á sama tíma og land okkar var viði vaxið milli fjalls og fjöru. Á fjórtándu öld fór að kólna og byggð norrænna manna lagðist af. Það var ekki fyrr en á síðustu öld sem aftur fór að hlýna. Ekki fara þó fréttir af kornrækt nú í Grænlandi, en getur verið að fyrir árþúsundi hafi veðurfar verið mildara en í dag?

Það er ástæðulaust að endurtaka greinina í Videnskab.dk, því öll erum við vel læs á Dönsku. Lesið því greinina með því að smella á nafn hennar:  Vikingerne dyrkede korn på Grønland. Greinin er einstaklega áhugaverð..

 

 

 Byggaxið brunna sem fannst er ekki stórt,

en hver reitur er millimetri á kant.

 

 

 

 

Eiríkur hinn rauði

stendur skrifað á myndinni.
Varla hefur hann þó litið svona út...

Myndin er eftir Arngrím Jónsson lærða og birtist í Grönlandia 1688.

 

 

 

Úr Hávamálum

 Ótæpileg öldrykkja

 

12.

Er-a svá gótt

sem gótt kveða

öl alda sona,

því at færa veit,

er fleira drekkr

síns til geðs gumi.

 

13.

Óminnishegri heitir

sá er yfir ölðrum þrumir,

hann stelr geði guma;

þess fugls fjöðrum

ek fjötraðr vark

í garði Gunnlaðar.

 

14.

Ölr ek varð,

varð ofrölvi

at ins fróða Fjalars;

því er ölðr bazt,

at aftr of heimtir

hverr sitt geð gumi.

 

 

Hörfar lúpínan þegar hún hefur unnið sitt verk...?

 

 

 

 

Skógræktarritið er eitt af þeim tímaritum sem hafa tilhneigingu til að að safnast fyrir á náttborðinu og vera lesin aftur og aftur. Hvað er líka notalegra en svífa inn í iðagræna draumheimana eftir lestur þessa góða og vandaða rits?

 

Í Skógræktarritinu, seinna hefti 2011, er fróðleg grein „Hörfar lúpínan? Dæmi úr Heiðmörk", eftir Daða Björnsson landfræðing.   Daði hefur fylgst með útbreiðslu lúpínunnar í Heiðmörk í tvo áratugi, bæði með samanburði loftmynda og vettvangsskoðun.

Hákon Bjarnason skógræktarstjóri flutti lúpínuna til Íslands árið 1945 en nokkrar plöntur voru settar niður í Heiðmörk árið 1959 þar sem hún breiddist hratt út næstu árin.

Lúpínan er einstaklega öflug landgræðslujurt, en er umdeild. Sumir líkja henni  við illgresi og aðrir við þjóðarblómið. Hún er vissulega ágeng og fyrirferðarmikil, en hvernig hagar hún sér? 
 - Hörfar hún af þeim svæðum sem hún hefur lagt undir sig og víkur fyrir öðrum gróðri?
 - Hefur hún tilhneigingu til að fara inn á gróin svæði?

Svör við fyrri spurningunni má lesa í grein Daða „Hörfar lúpínan? Dæmi úr Heiðmörk" sem aðgengileg er á vef Skógræktarfélags Íslands með því að smella hér.  Myndir Daða með skýringum er að finna hér,  en þar má m.a. sjá svar við seinni spurningunni.

Þar sem lúpinunni var plantað fyrir hálfri öld í ógróna mela er nú komið gras og blómlendi ofan á um 10 cm moldarlagi. Lúpínan hefur unnið sitt verk og hörfar nú hratt.

Önnur áhugaverð grein um lúpínu er í þessu sama riti. Nefnist hún „Misheppnuð tilraun til að eyða lúpínu með sauðfjárbeit" og er eftir  eftir Þröst Eysteinsson sviðsstjóra þjóðskóganna hjá Skógrækt ríkisins. Greinina má nálgast með því að smella hér.

 

Myndin efst á síðunni er tekin sumarið 2010 á Haukadalsheiði. Utan landgræðslugirðingarinnar hefur lúpínan ekki náð sér á strik. (Tvísmella á mynd til að stækka).

Höfundur þessa pistils hefur í hálfa öld af áhuga fylgst með lúpínunni á Haukadalsheiði, í Heiðmörk og við Hvaleyrarvatn og þekkir vel hvernig hún hörfar með tímanumm og hve lítinn áhuga hún hefur á grónu landi.  

 

 

 Eldri pistlar um lúpínuna:

Lúpínufuglar...

Aldingarður á hálendinu með hjálp lifandi áburðarverksmiðju...

Lúpínan á Haukadalsheiði - Myndir...

 

 

 

Hin fagra veröld...

 

 

 

Þessi ótrúlega fallega mynd prýddi vefsíðuna Astronomy Picture of the Day 21. apríl. Þar má sjá þessa mynd með því að smella hér.

Vefsíðan Astronomy Picture of the Day, sem í daglegu tali er oft nefnd APOD, er einstaklega áhugaverð því þar birtast daglega nýjar myndir, margar hverjar alveg einstakar eins og sjá má með því að skoða listann yfir myndir sem hafa birst áður: Archive.

Smellið tvisvar eða þrisvar á myndina til að njóta hennar í mikilli upplausn.

Á APOD vefsíðunni standa þessar skýringar við myndina:

Explanation: The spiky stars in the foreground of this sharp cosmic portrait are well within our own Milky Way Galaxy. The two eye-catching galaxies lie far beyond the Milky Way, at a distance of over 300 million light-years. Their distorted appearance is due to gravitational tides as the pair engage in close encounters. Cataloged as Arp 273 (also as UGC 1810), the galaxies do look peculiar, but interacting galaxies are now understood to be common in the universe. In fact, the nearby large spiral Andromeda Galaxy is known to be some 2 million light-years away and approaching the Milky Way. Arp 273 may offer an analog of their far future encounter. Repeated galaxy encounters on a cosmic timescale can ultimately result in a merger into a single galaxy of stars. From our perspective, the bright cores of the Arp 273 galaxies are separated by only a little over 100,000 light-years. The release of this stunning vista celebrates the 21st anniversary of the Hubble Space Telescope in orbit

Hér er hægt að finna lítið forrit sem sækir daglega nýjustu APOD myndina og birtir á skjáborðinu.

Almyrkvi tunglsins á vetrarsólstöðum 2010 og Bergþór í Bláfelli...

 

 

 

Vonandi verður veður hagstætt á íslandi til að njóta tunglmyrkvans sem verður í hámarki klukkan 8:17 í fyrramálið.  Almyrkvinn stendur þó yfir milli klukkan 7:40 og 8:54, eiginlega á þeim tíma sem landsmenn fara til vinnu.

Í þetta sinn er almyrkvinn merkilegur atburður, því almyrkva á tungli hefur ekki borð upp á vetrarsólstöður síðan árið 1638, og næst verður það ekki fyrr en árið 2094. Hvað sem því líður, þá eru vetrarsólstöður einn merkilegasti tími ársins, því þá fer daginn að lengja aftur og  í hjörtum okkar fer að birta á nýjan leik. Við förum jafnvel að láta okkur dreyma um vorið...

Eiginlega er þessi mynd eins konar fjólublár draumur. Hún er tekin sunnudaginn 19. desember 2010, þ.e. tveim dögum fyrir vetrarsólstöður. Klukkan var ekki nema hálf fjögur, en samt var sólin ný gengin við viðar. Máninn var mættur til leiks.

Birtan var einstök og var bloggarinn nánast bergnuminn þar sem hann stóð við fossinn Faxa í Tungufljóti.  Litadýrðin var með ólíkindum, en erfitt er að ná slíkum töfraljóma á mynd.

Blái bjarminn er skuggi jarðar, en fjólublái eða bleiki liturinn ofar á himninum birta sólar sem var nýgengin til viðar.  Á myndinni faðmast dagurinn og nóttin og renna saman í eitt.

Var einhver á sveimi í töfrabirtunni þegar dagur og nótt runnu saman?

 

Í bakgrunni rís snævi þakið fjallið Bláfell. Þegar kristni fór að breiðast út um landið, bjó risinn Bergþór í Bláfelli ásamt konu sinni Hrefnu sem hvatti bónda sinn til að flytjast brott frá þessum óþolandi hávaða í kirkjuklukkunum niðri í byggðinni.  Hann fór hvergi en hún færði sig norður fyrir Hvítárvatn þar sem heitir Hrefnubúðir. 

 

Bergþór gerði sér dælt við byggðamenn og fór stundum suður í sveit til að nálgast nausynjar.  Eitt sinn á heimleið bað hann bóndann á Bergstöðum að gefa sér að drekka.  Bóndi fór heim og sótti drykkinn en Bergþór hjó með staf sínum holu í berg við túnfótinn.  Bergþór drakk nægju sína og þakkaði.  Sagði hann bónda að geyma jafnan sýru í holunni, ella hlytist verra af, og mundi hún þar hvorki frjósa né blandast vatni. Æ síðan hefur verið geymd sýra í kerinu og skipt um árlega. Verði misbrestur þar á verða landeigendur fyrir óhöppum.  Síðast gerðist það árið 1960 og missti þá bóndinn allar kýr sínar.

 

Þegar aldurinn færðist yfir Bergþór fór hann eitt sinn niður að Haukadal og bað bóndann um að tryggja sér legstað þar sem heyrðist klukknahljóð og árniður, og bað hann að flytja sig dauðan í Haukadal.

Til merkis um að hann væri dauður yrði göngustafur hans við bæjardyrnar í Haukadal.  Þá skyldi bóndi vitja hans í hellinum í Bláfelli og hafa að launum það, sem hann fyndi í kistli hans.  Bóndi fór eftir þessum tilmælum og fann ekkert annað en þurr lauf í kistlinum og lét þau vera.  Vinnumaður hans fyllti vasa sína af laufum og þegar þeir voru komnir niður í Haukadal með líkið, voru þau orðin að gulli.  Bóndinn lét jarða Bergþór norðan kirkjunnar þar sem er aflangur hryggur og bratt niður að Beiná.  Þar heitir nú Bergþórsleiði.  Hringurinn, sem var á göngustaf Bergþórs, er sagður prýða kirkjuhurðina.

 

Bergstaðir eru örskammt frá fossinum Faxa, handan Tungufljóts. Bergþór er enn þann dag í dag á sveimi á þessum slóðum og á marga vini. Þar á meðal þann sem þessar línur ritar þegar lengsta nótt ársins er rétt að hefjast...

 

Í fyrramálið mun tunglið svo klæðast sínum fegursta skrúða...

 

 

 

 

 

 Stækka má myndir með því að smella tvisvar á þær.

---

Gamlir pistlar skrifaðir af svipuðu tilefni:

Föstudagur, 22. desember 2006 Vetrarsólstöður, og sólin áfram í ham næstu árin...

Laugardagur, 22. desember 2007 Vetrarsólstöður, hænufetið, tíminn og jólakveðja

Laugardagur, 20. desember 2008 Vetrarsólstöður 21/12: Bein útsending frá 5000 ára gömlu grafhýsi á Írlandi...

Mánudagur, 21. desember 2009 Sólstöður í dag og dagurinn hænufeti lengri á morgun - Undarleg mynd...

 

Gleðileg Jól

Falleg mynd frá gervitungli af snævi þöktu Skotlandi og Englandi 8. desember...

 

 

 

 

Þessi fallega mynd sýnir snævi þakið Skotland  8. desember síðastliðinn. Ekki er eins mikill snjór núna á Englandi og var fyrir nokkru og heldur farið að hlýna.

Smellið nokkrum sinnum á myndina til að skoða risastórt eintak.

Svona mikill snjór er ekki algengur á þessum slóðum, en kemur fyrir.  Á dögum Dickens var hann þó algengari. Skyldi veðurfarið vera að breytast aftur og líkjast því sem Dickens lýsir í jólasögunni Christmas Carol?     Hver veit?  Ekki veit ég...   Við skulum bara vona að náttúran fari áfram mildum höndum um okkur og frændur okkar á Bretlandseyjum eins og undanfarin ár...

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Af vefsíðu Earth Observatory:

Snow lingered in Great Britain and Ireland on December 8, 2010. The Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) on NASA’s Aqua satellite captured this natural-color image the same day.

Snow extends from Northern Ireland southward past Dublin, and from Scotland southward into England. Snow cover stops short of London; the white expanses in that area are clouds. Snow and clouds present an almost uniform white to the satellite sensor, but clouds can be distinguished from the underlying snow by their billowy shapes and indistinct margins. Rugged hills and gray-toned urban areas interrupt the snow cover, especially in northern England.