Jólastjarnan í ár er Mars. Eins og gyllt jólakúla.

 

 Mars - (Smella þrisvar á mynd til að sjá stóra)

Mars er í dag 18. desember næst jörðu, en á aðfangadagskvöld 24. desember verður Mars nákvæmlega andspænis sólu miðað við jörðina og bjartasta stjarnan á kvöldhimninum.  Bjartari en Síríus.  Sannkölluð jólastjarna.

 

Auðvelt er að koma auga á Mars. Reikistjarnan er mjög björt og falleg á norð-austur himninum snemma á kvöldin. Nánast eins og gulllituð jólakúla. Bjartasta kvöldstjarnan með birtustig mínus 1,6.  Aðeins í 88 milljón kílómetra fjarlægð í dag. Það verður ekki fyrr en árið 2016 sem Mars verður jafn nálægur.  Venus er aftur á móti lang bjartasta stjarnan að morgni dags með birtustig mínus 4,1.   

 

Gleymið ekki að líta til himins þessa dagana ef vel viðrar til stjörnuskoðunar.  Stríðsguðinn Mars er þar í öllu sínu veldi á kvöldin, en ástargyðjan Venus er fallegust að morgni.  Skyldi Mars vera genginn til náða þegar Venus vaknar? Reynið að finna skötuhjúin saman snemma morguns. Hvað ætli þau séu að bralla? Hvað er Satúrnus guð landbúnaðarins að gera mitt á milli þeirra á himinhvelfingunni?  Undir fallegum stjörnuhimni fer hugurinn oft á flug, enda er fátt fegurra en stjörnur himinsins þegar borgarljósin byrgja ekki sýn.

 

 

 

 

 

 

Nokkrar af fallegustu stjörnumyndum ársins má sjá með því að smella hér 

 

Stórar og litlar flugvélar af ýmsum gerðum... Og litlar stórar flugvélar !

Hvað eru menn að bralla í sínum tómstundum? Sumir spila golf, aðrir safna frímerkjum, en ....

Tæknibylting undanfarinna áratuga hefur sett mark sitt á þá þróun sem orðið hefur á þeim rafeinda- og tæknibúnaði sem notaður er til að knýja og stýra smáflugvélum þeim sem í daglegu tali eru kallaðar flugmódel.   Smáflugvélum?   Sum flugmódel eru æði stór eins og sést á myndinni hér til hliðar. (Smella tvisvar á myndina til að sjá hana í fullri stærð). Nánast alvöru flugvélar í smækkaðri mynd. Þessi þróun hefur haft það í för með sér að það er nú á hvers manns færi að iðka þessa íþrótt, þ.e.a.s., hafi menn næga þolinmæði og áhuga.

Flug með fjarstýrðum flugvélum lýtur sömu lögmálum og flug á mannbærum flugvélum. Fjarstýrt flug er því aðeins ein tegund flugs, þar sem flugmaðurinn stendur á jörðu niðri og er einnig áhorfandi. Flugið krefst stundum gríðarmikillar einbeitingar, því það er ekkert einfalt mál að fljúga grip eins og á myndinni og vera staddur hundruð metra frá stjórnklefanum. Miklu erfiðara en að sitja inni í stjórnklefanum segja þeir sem þekkja hvort tveggja. Adrenalínið streymir um æðar, enda er mikið í húfi.

Flugmódel eru af ýmsum gerðum, allt frá litlum svifflugum til stórra vélfluga í mælikvarða 1:3 eða jafnvel 1:2, þ.e. allt að 50% af stærð fyrirmyndarinnar. Algeng stærð er um 1:5 eða um 20%. Vænghaf fjarstýrðra flugvéla á Íslandi er allt að 5 metrar og mótorar eru allt að 20 hestöfl. Erlendis mun stærri.  Þetta eru sem sagt svifflugur, vélflugur, þotur og þyrlur.
Mótorar eru af ýmsum gerðum; bensínmótorar, rafmótorar og jafnvel þotuhreyflar. 

Módelflug hentar Íslendingum afar vel. Hér er bjart um sumarnætur til flugs og útiveru í góðra vina hópi, og fátt annað fær dimm og drungaleg vertarkvöld til að líða með leifturhraða  eins og að sitja við smíðar á óskaflugvélinni.

Það sem gerir þetta sport áhugavert er hve margbreytilegt og víðfeðmt það er.  Menn þurfa að kunna skil á flugi, flugeðlisfræði, mótorum, radíófjarstýringum, smíði úr tré, málmi, koltrefjum, osfrv. Sífellt er verið að læra eitthvað nýtt. Oft reynir á þolinmæði og úthald, því smíði getur tekið hundruðir klukkustunda, jafnvel þúsundir í einstaka tilvikum.  Stundum  verða óhöpp þegar fjarstýrðum flugvélum er flogið, en þá er bara að byrja aftur...

Í sportinu endast ekki aðrir en þeir sem hafa í ríkum mæli þolinmæði og jafnaðargeð.  Svo er það spennan sem fylgir því að gangsetja smíðagripinn í fyrsta skipti og fljúga um loftin blá. Eiginlega eins og að kasta fjöreggi á loft. 

Sjón er sögu ríkari. Hér fyrir neðan eru allmargar myndir af stórum og litlum fjarstýrðum flugvélum. Þó aðallega stórum litlum flugvélum. Sumar myndanna eru teknar hér á landi, en aðrar erlendis.

 

 

Katalína - Vestfirðingur 

 

 

 DC3 - Jökull

Varðveisla flugsögunnar er mikilvægur þáttur flugmódelsportsins. Hér má sjá stór módel af þekktum flugvélum; Vestfirðingi og Jökli. Bæði módelin eru að öllu leyti smíðuð af Sturlu Snorrasyni og Skildi Sigurðssyni. Þetta er einstök smíði. Takið eftir að hver einasti hnoðnagli er sýnilegur í álklæðningunni á Jökli, en ef horft er inn í farþegarýmið blasið við ótrúleg sjón. Blátt áklæði er á öllum sætum, hvítur dúkur á hnakkapúðum, o.s.frv.

 

 

 

 

Sumarið 2003 heimsóttu tveir þekktustu módelflugmenn Bretlands Hamranesflugvöll, þeir Steve Holland og Richard Rawle. 
Sharon Styles ljósmyndari var með þeim í för umhverfis landið.
Þeir höfðu með sér nokkur gríðarstór módel, m.a. Zlin Acrobat, De Haviland Comet og Spitfire. Flugvélarnar á myndinni eru 50% af fullri stærð, en Spitfire, sem ekki sést hér, er í 33% skala.

 

 

 

Sama flugvél og efst til vinstri á síðunni.  Cosford 2005.

 

 

Vulcan herþotan sást lengi vel ekki á flugi  öðruvísi en sem módel, en í dag er búið að gera eina fullskala Vulcan flughæfa í Bretlandi. Myndin er frá Cosford 2005.

 

 

 Flestar flugvélanna sem flogið er árlega á Cosford herflugvellinum eru völundarsmíð.
Íslenskir módelflugmenn eru tíðir gestir á Cosford og vel þekktir, en Skjöldur Sigurðsson og Guðjón Ólafsson hafa farið með einstaklega vel smíðuð módel á flugkomuna.

 

 

Concord flýgur ekki lengur nema sem flugmódel. Þessi er auðvitað með alvöru þotuhreyflum. Hér brunar Concord í lágflugi með hjólin uppi og nefið niðri. Takið efitr hitamistrinu frá þotuhreyflunum.

Bloggarinn heimsótti flugsýninguna í Cosford sumarið 2005. Hér eru fjölmargar myndir.

 

Myndin er tekin á Tungubökkum í Mosfellsbæ sumarið 2007. 
Hér eru fleiri myndir þaðan og víðar.

 

Hér er Norðmaður að tilkeyra þotumótor með eftirbrennara. 

 

 

Hugsanleag er þetta toppurinn. Þetta risamódel af B52 er knúið með 8 litlum þotuhreyflum.
Hér er það í reynsluflugi, en nokkru síðar hrapaði módelið í jörðina með miklum dynk.

 

 

 

 

 En hvað segja menn um B29 sem ber X1 með eldflaugamótor í háloftin?

 

 

 

Vonandi hafa strákar og stelpur á öllum aldri haft nokkra ánægju af þessum myndum. Það er ljóst að Hinrik Hinrikssson flugkappi frá Iðu blundar í mörgum okkar     Eitt er víst, þessir menn kunna svo sannarlega að leika sér og hafa gaman af lífinu

 

(Reyndar benda nýjustu rannsókir til að Hinrik Hinriksson hafi í reynd verið  Hemingur Hemingsson fæddur í Árnessýslu 1688. Sjá athugasemd #29 í pistlinum um flugkappann).

 

 

Ítarefni:

 

Myndir: 

Myndir frá flugkomu risaflugmódela í Cosford, Englandi 2005.

Myndir frá Íslandi sumarið 2006 

 

Félög:

Flugmódelfélagið Þytur á Stór-Reykjavíkursvæðinu

Flugmódelfélag Suðurnesja

Flugmódelfélag Akureyrar

Flugmódelfélagið Smástund Árborg

 

Frétta- og umræðuvefur:

Fréttavefur flugmódelmanna 

 

 

Hinrik Hinriksson frá Iðu flaug yfir Hvítá fyrir 300 árum...

Fyrir um 300 árum, eða snemma á 18. öld var unglingspiltur á Iðu í Skálholtssókn, sem Hinrik Hinriksson hét.  Hann var frábær að hagleik og hugviti.  Hann reyndi að búa sér til flugham, og voru vængirnir úr fuglavængjum.  Honum tókst þetta svo vel, að hann gat hafið sig á loft í hamnum og flogið stuttan spöl.  En jafnvæginu átti hann erfitt með að halda, höfuðið vildi snúa niður, en fæturnir upp.  Samt áræddi hann að fljúga yfir Iðu frá Skálholtshamri, en þar er áin mjó,  og tókst honum það.  Nú fundu menn sér skylt að stemma stigu fyrir fífldirfsku hans, og var hamurinn tekinn af honum og eyðilagður, en honum harðbannað að búa til annan.

 

Sagan er sögð skráð af Brynjúlfi Jónssyni (1838-1914) fræðimanni frá Minna-Núpi eftir aldraðri konu.

Kunna einhverjir betri skil á þessari frásögn? Er eitthvað sannleikskorn í henni? Það skiptir kannski ekki öllu máli, því skemmtileg er hún.

Hinrik flaug sem sagt langt á undan Otto Lilientahl og Wright bræðrum. Var Hinrik frá Iðu fyrstur mennskra manna til að fljúga með vængjum? Er ekki kominn tími til að heiðra minningu Hinriks ásamt því að halda upp á 300 ára afmæli flugs á Íslandi, og jafnvel víðar?

15. des: Gátan um flughaminn og flugkappann leyst?   Sjá athugasemd #29 !  

Getur sólin bjargað okkur frá hnatthlýnun? Grein sem vekur hroll í The Independent 5. des.

Í grein sem var í breska blaðinu The Independent 5. des. bendir Dr. David Whitehouse stjörnufræðingur á þá staðreynd að um þessar mundir gæti verið að draga hratt úr virkni sólar. Svo geti farið að því fylgi veruleg kólnun á allra næstu áratugum. Whitehouse bendir einnig á þá staðreynd að ekki hefur hlýnað frá árinu 1998, heldur hafi hitinn haldist nokkuð stöðugur. (Sjá splunkunýjan hitaferil ). Hann segir að taka þurfi þetta alvarlega. Svo vilji til, að á meðan á Litlu ísöldinni stóð hafi virkni sólar einmitt verið mjög lítil, en því kuldatímabili hafi fylgt hungur og vansæld.  Í lok greinarinnar segir Whitehouse, að ef þetta gerist, þá muni það gefa okkur lengri tíma til að bregðast við hnatthlýnun af mannavöldum, eða jafnvel gjörbylta hugmyndum okkar um áhrif manna á loftslagsbreytingar.

Það er ástæðulaust að þýða þessa áhugaverðu grein, því flestir eru sæmilega læsir á enska tungu.

Bloggarinn vill ekki taka afstöðu til þess hvort Dr. Whitehouse hefur rétt fyrir sér, en eitt er víst að ef svo er, þá munum við verða vör við það frekar fyrr en seinna. Þá mun kólna verulega.  Svipaðar skoðanir og koma fram í þessari grein eru farnar að sjást víðar, en tíminn einn mun leiða í ljós hvort sannleikskorn leynist í þeim. Við skulum fyrst og fremst líta á þessa grein sem innlegg í umræðuna um loftslagsbreytingar, en flestir telja að þær séu að hluta af manna völdum og að hluta af náttúrunnar völdum. Hve mikinn þátt náttúran á í þessum breytingum veit enginn enn...   Þangað til sannleikurinn kemur í ljós getum við velt fyrir nokkur hvort komi sér betur fyrir mannkyn, hlýnun eða kólnun... Hvað hefur sagan kennt okkur? Mun fara eins fyrir hækkun hitastigs á síðustu öld og hækkun hlutabréfa á þessu ári? 

Sjá einnig bloggfærsluna Mun sólin kæla okkur svo um munar innan fárra ára? frá 27. jan. 2007 þar sem Dr. Nigel Weiss, fyrrverandi prófessor í stærðfræðilegri stjarneðlisfræði við Cambridge háskóla, heldur fram svipuðum skoðunum. Þar má sjá málverk sem málað var í London árið 1695 og sýnir við hverju má hugsanlega búast ef þessar svartsýnu spár rætast.

 

 

 

 

 http://news.independent.co.uk/sci_tech/article3223603.ece

Ray of hope: Can the sun save us from global warming?

Dr David Whitehouse

Could the Sun's inactivity save us from global warming? David Whitehouse explains why solar disempower may be the key to combating climate change

Published: 05 December 2007

 

Between 1645 and 1715 sunspots were rare.
It was also a time when the Earth's northern
hemisphere chilled dramatically

Something is happening to our Sun. It has to do with sunspots, or rather the activity cycle their coming and going signifies. After a period of exceptionally high activity in the 20th century, our Sun has suddenly gone exceptionally quiet. Months have passed with no spots visible on its disc. We are at the end of one cycle of activity and astronomers are waiting for the sunspots to return and mark the start of the next, the so-called cycle 24. They have been waiting for a while now with no sign it's on its way any time soon.

Sunspots - dark magnetic blotches on the Sun's surface - come and go in a roughly 11-year cycle of activity first noticed in 1843. It's related to the motion of super-hot, electrically charged gas inside the Sun - a kind of internal conveyor belt where vast sub-surface rivers of gas take 40 years to circulate from the equator to the poles and back. Somehow, in a way not very well understood, this circulation produces the sunspot cycle in which every 11 years there is a sunspot maximum followed by a minimum. But recently the Sun's internal circulation has been failing. In May 2006 this conveyor belt had slowed to a crawl - a record low. Nasa scientist David Hathaway said: "It's off the bottom of the charts... this has important repercussions for future solar activity." What's more, it's not the only indicator that the Sun is up to something.

Sunspots can be long or short, weak or strong and sometimes they can go away altogether. Following the discovery of the cycle, astronomers looked back through previous observations and were able to see it clearly until they reached the 17th century, when it seemed to disappear. It turned out to be a real absence, not one caused by a lack of observations. Astronomers called it the "Maunder Minimum." It was an astonishing discovery: our Sun can change. Between 1645 and 1715 sunspots were rare. About 50 were observed; there should have been 50,000.

Ever since the sunspot cycle was discovered, researchers have looked for its rhythm superimposed on the Earth's climate. In some cases it's there but usually at low levels. But there was something strange about the time when the sunspots disappeared that left scientists to ponder if the sun's unusual behaviour could have something to do with the fact that the 17th century was also a time when the Earth's northern hemisphere chilled with devastating consequences.

Scientists call that event the "Little Ice Age" and it affected Europe at just the wrong time. In response to the more benign climate of the earlier Medieval Warm Period, Europe's population may have doubled. But in the mid-17th century demographic growth stopped and in some areas fell, in part due to the reduced crop yields caused by climate change. Bread prices doubled and then quintupled and hunger weakened the population. The Italian historian Majolino Bisaccioni suggested that the wave of bad weather and revolutions might be due to the influence of the stars. But the Jesuit astronomer Giovanni Battista Riccioli speculated that fluctuations in the number of sunspots might be to blame, for he had noticed they were absent.

Looking back through sunspot records reveals many periods when the Sun's activity was high and low and in general they are related to warm and cool climatic periods. As well as the Little Ice Age, there was the weak Sun and the cold Iron Age, the active sun and the warm Bronze Age. Scientists cannot readily explain how the Sun's activity affects the Earth but it is an observational correlation that the Sun's moods have a climatic effect on the Earth.

Today's climate change consensus is that man-made greenhouse gases are warming the world and that we must act to curb them to reduce the projected temperature increase estimated at probably between 1.8C and 4.0C by the century's end. But throughout the 20th century, solar cycles had been increasing in strength. Almost everyone agrees that throughout most of the last century the solar influence was significant. Studies show that by the end of the 20th century the Sun's activity may have been at its highest for more than 8,000 years. Other solar parameters have been changing as well, such as the magnetic field the Sun sheds, which has almost doubled in the past century. But then things turned. In only the past decade or so the Sun has started a decline in activity, and the lateness of cycle 24 is an indicator.

Astronomers are watching the Sun, hoping to see the first stirrings of cycle 24. It should have arrived last December. The United States' National Oceanic and Atmospheric Administration predicted it would start in March 2007. Now they estimate March 2008, but they will soon have to make that even later. The first indications that the Sun is emerging from its current sunspot minimum will be the appearance of small spots at high latitude. They usually occur some 12-20 months before the start of a new cycle. These spots haven't appeared yet so cycle 24 will probably not begin to take place until 2009 at the earliest. The longer we have to wait for cycle 24, the weaker it is likely to be. Such behaviour is usually followed by cooler temperatures on Earth.

The past decade has been warmer than previous ones. It is the result of a rapid increase in global temperature between 1978 and 1998. Since then average temperatures have held at a high, though steady, level. Many computer climate projections suggest that the global temperatures will start to rise again in a few years. But those projections do not take into account the change in the Sun's behaviour. The tardiness of cycle 24 indicates that we might be entering a period of low solar activity that may counteract man-made greenhouse temperature increases. Some members of the Russian Academy of Sciences say we may be at the start of a period like that seen between 1790 and 1820, a minor decline in solar activity called the Dalton Minimum. They estimate that the Sun's reduced activity may cause a global temperature drop of 1.5C by 2020. This is larger than most sensible predictions of man-made global warming over this period.

It's something we must take seriously because what happened in the 17th century is bound to happen again some time. Recent work studying the periods when our Sun loses its sunspots, along with data on other Sun-like stars that may be behaving in the same way, suggests that our Sun may spend between 10 and 25 per cent of the time in this state. Perhaps the lateness of cycle 24 might even be the start of another Little Ice Age. If so, then our Sun might come to our rescue over climate change, mitigating mankind's influence and allowing us more time to act. It might even be the case that the Earth's response to low solar activity will overturn many of our assumptions about man's influence on climate change. We don't know. We must keep watching the sun.

Dr David Whitehouse is an astronomer and the author of 'The Sun: A Biography' (John Wiley, 2004)

Seasons of the Sun

Modern Solar Minimum
(2000-?)

Modern Climate Optimum
(1890-2000) - the world is getting warmer. Concentrations of greenhouse gas increase. Solar activity increases.

Dalton Solar Minimum
(1790-1820) - global temperatures are lower than average.

Maunder Solar Minimum
(1645-1715) - coincident with the 'Little Ice Age'.

Spörer Solar Minimum
(1420-1530) - discovered by the analysis of radioactive carbon in tree rings that correlate with solar activity - colder weather. Greenland settlements abandoned.

Wolf Solar Minimum
(1280-1340) - climate deterioration begins. Life gets harder in Greenland.

Medieval Solar Maximum
(1075-1240) - coincides with Medieval Warm Period. Vikings from Norway and Iceland found settlements in Greenland and North America.

Oort Solar Minimum
(1010-1050) - temperature on Earth is colder than average.

There seem to have been 18 sunspot minima periods in the last 8,000 years; studies indicate that the Sun currently spends up to a quarter of its time in these minima.

http://www.solarcycle24. com/

The Great Frost of 1683: http://www.londononline.co.uk/history/thames/4/

 

--- --- --- 

Ítarefni:

Blogg um líkt efni:

Byltingarkennd kenning dansks vísindamanns skekur vísindaheiminn... 

Mun sólin kæla okkur svo um munar innan fárra ára? 

Öldur aldanna. Sjaldan er ein báran stök - einnig í veðurfari? 

 

--- 

The Past and Future Climate.  Skyggnur frá erindi David Archibald sem flutt var á vegum Lavoisier Group nylega.  "In this presentation, I will put forward a prediction of climate to 2030 that differs from most in the public domain. It is a prediction of imminent cooling. And it is a prediction that you will be able to check up on every day..."

Refur á ferli í Garðabæ

Ég varð heldur betur hissa í þegar refur í vetrarbúningi hljóp yfir götuna fyrir framan bílinn í morgun. Datt fyrst í hug köttur, síðan hundur, en ekki fór á milli mála að þarna var lágfóta á ferð, enda hef ég oft séð hana utanbæjar.

Ég var að aka klukkan hálftíu suður eftir Reykjanesbrautinni í Garðabæ. Um hundrað metrum fyrir norðan brúna á móts við Ikea rölti refur í austurátt þvert yfir veginn. Það var enginn sérstakur asi á honum og staldraði hann smástund við þegar yfir veginn var komið um leið og ég ók fram hjá.

Hvort hann heldur til þarna í hrauninu eða hafi bara verið að koma af fjöllum í fylgd jólasveina veit ég ekki, en fallegur var rebbi.

Í uppsveitum þar sem bloggarinn á landskika hefur refnum farið fjölgandi síðustu ár. Hann sést þar allt árið, og að vetri til sjást oft spor í snjónum. Hann virðist ekki mjög styggur. Á sama tíma og refnum hefur fjölgað er nokkuð ljóst að fuglum hefur fækkað, enda þarf tófan auðvitað að nærast á einhverju.

Ég þykist vita að einn tryggur lesandi bloggsíðunnar er vanur að sjá ref í garðinum heima hjá sér, en hann býr í úthverfi London. Refurinn er þar að gramsa í leit að æti. Hér á landi er refurinn ekki ennþá svo heimakær, en hver veit hvað verður. Megum við búast við að hann fari í auknum mæli að sækja í þéttbýli til að leita sér að æti, eins og hann gerir erlendis? Það er ljóst að ref hefur fjölgað mjög hér á landi á undanförnum árum og æti fyrir hann í náttúrunni ekki ótakmarkað.

 

Nú væri gaman að vita. Hafa fleiri orðið varir við ref á höfuðborgarsvæðinu?

Skynsöm skólatafla

Það er stundum gaman að sjá hvernig tæknin breytist.  Einu sinni voru allar skólatöflur svartar, síðan grænar, svo hvítar, en nú hafa þær fengið furðu mikið vit. Þessi skynsama skólatafla er hreint ekki svo vitlaus. Eiginlega skarpgreind.  Hvort er þetta skólatafla eða töfratafla?

 Sjón er sögu ríkari...

 

 Sjá einnig vefsíðu hjá verkfræðiháskólanum MIT http://icampus.mit.edu/MagicPaper

SOHO --- Sólin í návígi

Flestum dettur víst eitthvað annað í hug en blessuð sólin þegar minnst er á SOHO. Í þessum pistli er ekki meiningin að beina augunum að þessu hverfi í Lundúnum, heldur er tilgangurinn að skoða hina sönnu dagstjörnu, eins og sólin kallst í hinum fornu Sólarljóðum 

SOHO stendur fyrir Solar and Heliospheric Observatory, en það er gervihnöttur sem komið er fyrir í um 1,5 milljón kílómetra fjarlægð frá jörðu, á stað þar sem aðdráttarafl jarðar og sólar eru í jafnvægi.  Þetta jafngildir um fjórfaldri fjarlægð tungslsins frá jörðu. Þessi staður, sem kallast Lagrangian Point L1 er mjög sérstakur, því þar er hægt að koma fyrir gervihnetti í þyngdarleysi án þess að hann sé eiginlega á braut umhverfis jörðu, og á stað þar sem er eilíft sólskin. SOHO beinir augum sínum dag og nótt að dagstjörnunni okkar og hefur tekið ótrúlega fallegar myndir.  SOHO hefur átt mikinn þátt í að auka þekkingu okkar á sólinni.

Á morgun, 2. desember, mun SOHO fagna 12 ára afmæli sínu.

Á þessari bloggsíðu eru nokkrar fallegar myndir sem SOHO hefur tekið af sólinni. Miklu fleiri myndir eru á heimasíðu SOHO     Það er vel þess virði að heimsækja þetta vandaða vefsetur.

 

 Falleg mynd af sólinni

 

 

Það er með ólíkindum hver ásjóna sólar breytist mikið yfir eina 11 ára sólblettasveiflu.
Sólblettir voru í hámarki um 2001, en eru nú í lágmarki. Myndin er tekin í útfjólubláu ljósi. Sjá nánar hér 

 

 Gríðarmiklir sólblossar sjást stundum.

Myndin er samsett úr tveim myndum. Stærri myndin er lík þeirri báu sem er hér fyrir neðan, en hún sýnir gasstreymið frá sólinni eða sólvindinn sem er eins og geislar út frá sólinni, og mikinn sólblossa sem stafar af eins konar sprengingu á yfirborði sólar. Einnig sjást þar nokkrar stjörnur. Til að koma í veg fyrir að myndavélin blindist af skæru sólarljósinu er komið fyrir hringlaga hlíf í miðri linsunni. Lítil hefðbundin SOHO mynd af allri sólinni hefur verið felld inn í miðja myndina til að gefa hugmynd um stærðarhlutföllin.

Þegar svona sólblossar stefna á jörðina sjást oft óvenjumikil norðurljós, jafnvel í suðlægum löndum.  13 mars 1989 urðu miklar rafmagnstruflanir í Kanada af völdum sólgosa. Sjá hér. 

Hugsanlegar eru áhrif sólar á veðurfar meiri en margan grunar. 

 

Stundum sjást halastjörnur koma inn í sjónsvið SOHO

Stærð sólar má marka af hvíta hringnum í miðju myndarinnar. 

 

 Hér má sjá jörðina til samanburðar. Hún er örsmá.
Myndin gefur okkur hugmynd um gríðarlega stærð sólgosa.

 

 

          McNaught halastjarnan og sólin. (Hafa hljóðið á)

 

 Ítarefni:

Miklu fleiri myndir eru á heimasíðu SOHO

Mun sólin kæla okkur svo um munar innan fárra ára Blogg frá 27. jan 2007 

 

Úr Sólarljóðum

Sól ek sá

sanna dagstjörnu

drúpa dynheimum í;

en Heljar grind

heyrða ek á annan veg

þjóta þungliga.

 

 

Halastjarnan Holmes sem sést hefur undanfarið

 

Líklega hafa ekki margir Íslendingar komið auga á halastjörnuna Holmes sem enn má sjá á himinhvolfinu. Veðrið hefur verið með eindæmum leiðinlegt og hentað illa fyrir stjörnuskoðun, ljósmengun truflar, og svo er halastjarnan Holmes halalaus séð frá jörðinni. Bloggarinn sá hana þó 18 nóvember þar sem hún var í stjörnumerkinu Perseus hátt á norð-austur himninum. Hún líktist frekar litlum skýjahnoðra á stærð við tunglið en halastjörnu. Hún sást ekki með berum augum vegna ljósmengunar, en nokkuð vel með handsjónauka (Canon 15x50-Image Stabilizer).

Í sjónaukanum leit halastjarnan út nokkurn vegin eins og sést á myndinni, sem tekin er sama dag en fengin að láni á netinu. Myndin er þó öllu skarpari en sú sem sást með handsjónaukanum.

Halastjarnan Holmes er um margt óvenjuleg. Til dæmis jókst birtustig henna skyndilega milljónfalt 24. október, öllum að óvörum. 

 

Ítarefni:

 
Comet Holmes from the Hubble Space Telescope,  Astronomical Picture of the Day  

Halastjarna á himni skín, bloggpistill 

Halastjarnan McNaught kveður með stæl, bloggpistill

Betlehemsstjarnan, grein eftir Þorstein Sæmundsson. (Í tilefni þess að Jólin nálgast).

 

Skýring á hremmingunum sem hrjáð hafa fjármálamarkaðinn undanfarið

Á þessu áhugaverða myndbandi er skýring á mannamáli á þeim miklu hremmingum sem skekið hafa fjármálamarkaði heimsins undanfarið. Meðal annars er fjallað á gamansaman hátt um íbúðalán og áhrif kreppunnar á lífeyrissjóði ...  

Öllu gamni fylgir nokkur alvara. Sá hlær best sem síðast hlær, en hver skyldi það vera? Við? Bankinn? Einhver annar?  Hverjir eru það sem sitja uppi með sárt ennið?

Myndbandið er um 8 mínútna langt.    Góða skemmtun

 

 

 

 

Ítarefni:

Vextir íbúðalána hafa hækkað um 54% og húsnæði um 94% á þrem árum

Vextir íbúðalána hafa hækkað um 54% og húsnæði um 94% á þrem árum !!!

Á þrem árum hafa vextir íbúðalána hækkað úr 4,15%  í 6,40% (KB, en þar eru vextir reyndar 7,15% ef fólk er ekki í viðskiptum við bankann), eða um 54% !  

Á þrem árum hefur vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkað úr 184 í 357   (okt. ´04 til okt. '07 skv. http://www.fmr.is/?PageID=448&NewsID=1301 ) eða um 94%  !

Sem sagt 54% dýrari lán til að greiða 94% dýrara húsnæði !!!

Svo hefur auðvitað húsaleigan fylgt í kjölfarið og hækkað í takt við íbúðaverð og fasteignagjöld fylgja verði fasteigna, en það er önnur saga...

Með verðbótum eru vextir líklega a.m.k. 11% í dag.  Lánin eru yfirleitt annuitets-lán (jafngreiðslulán), þannig að eignamyndun er mjög hæg fyrstu árin. Þá greiða menn nánast eingöngu vexti og verðbætur. Það er ekki fyrr en á síðari hluta lánstímans sem eignamyndun fer að verða einhver að ráði. Þetta kemur mörgum verulega á óvart þegar þeir ætla að skipta um húsnæði t.d. eftir 10 ár. Þeir eiga nánast ekkert í húsinu sínu! Höfuðstóllinn hefur jafnframt hækkað verulega. Hvað varð eiginlega um allar greiðslurnar? Því miður gerir fólk sé almennt ekki grein fyrir þessu, en vaknar nánast eignalaust upp við vondan draum um fimmtugt þegar flestir vildu vera búnir að koma sér úr mesta baslinu.

Til samanburðar þá eru vextir í Bretlandi og á Norðurlöndum um 5% og höfuðstóll óverðtryggður. Jafnar afborganir af höfuðstól þannig að eignamyndun er jöfn allan lánstímann.  Helmingur höfuðstóls hefur verið greiddur þegar hálfur lánstíminn er liðinn. Fólk veit hverju það gengur að og getur skipulagt framtíðina.

Þetta er í hnotskurn samanburður á ástandinu hér á klakanum og hjá siðuðum þjóðum.

 

Er nokkur furða þó fólk flytji úr landi, eða hiki við að koma heim að loknu námi eða starfi erlendis ?

Hvað þarf fólk að hafa í tekjur til að eiga möguleika á því að eignast þak yfir höfuðið? 

Hverjum er þessi dæmalausa vitleysa á íslenskum húsnæðismarkaði að kenna ? 

Til að kóróna vitleysuna er fólki oft ráðlagt að taka lán til 40 ára. Það verður með hurðarás um öxl þar til það verður löggilt gamalmenni eða lengur !   Á lítið sem ekkert í húsi sínu um fimmtugt.  Auðvitað ætti enginn að taka húsnæðislán til lengri tíma en 25 ára.

Hverjir græða á þessari vitleysu ?   Gettu nú !

 

Hvað er til ráða ? 

Áður en fólk tekur lán er nauðsynlegt að skoða vel alla kosti sem eru í boði. Nota þær reiknivélar sem aðgengilegar eru á netinu, eins og t.d. þá sem vísað er á hér fyrir neðan. Ekki flana að neinu. Gera áætlun sem nær yfir allan greiðslutímann.

Greiðslubyrði af 40 ára láni er ekki mikið lægri en af 25 ára láni, en heildargreiðslur miklu hærri og eignamyndun mun hægari.

Ef viðkomandi ræður við að taka óverðtryggt lán með jöfnum afborgunum af höfuðstól ætti hiklaust að skoða þann möguleika líka. Afborganir eru þá hærri fyrstu árin, en fara hratt lækkandi. Eignamyndun er jöfn allan lánstímann.

Hjá íslensku bönkunum bjóðast bæði verðtryggð og óverðtryggð lán, með jöfnum afborgunum af höfuðstól.

Rétt er að hugleiða fasteignalán þar sem höfuðstóll er í erlendri mynt. Lánin eru óverðtryggð, vextir tiltölulega lágir, en höfuðstóllinn fylgir öllum gengisbreytingum, þannig að lántakandinn þarf að vera viðbúinn skyndilegum breytingum til skamms tíma litið.

Hafa verður í huga, að verið er að skuldbinda sig áratugi fram í tímann. Betra er að leggja á sig aukna greiðslubyrði meðan maður er ungur og stefna að því að létta hana þegar aldurinn færist yfir.

Hjá bönkunum starfa ráðgjafar sem eru sérfræðingar í þessum málum. Mun betra er að fá ráð hjá þeim en sölumönnum fasteigna, sem yfirleitt hafa mun minni þekkingu á þessum flókna málaflokki. 

 

Góð reiknivél á vef Landsbankans:  http://www.landsbanki.is/umlandsbankann/reiknivelar/lanareiknir

 

 

Hinn ískaldi veruleiki á Íslandi:

Myndin hér fyrir ofan er af þessum vef Landsbankans og sýnir þróun höfuðstóls ef 25 milljón króna lán til 40 ára er tekið í dag. Miðað er við 6,4% vexti, 4% verðbólgu allan lánstímann og jafngreiðslulán (annuitet). Mánaðalegar afborganir um 146.000 kr. allan lánstímann miðað við fast verðlag. Heildargreiðslur af þessu 40 ára láni eru um 169.000.000 krónur þegar upp er staðið og viðkomandi greiðir sína síðustu afborgun, jafnvel kominn á elliheimilið

 

Þetta er aftur á móti sá veruleiki sem blasir við lántakendum í Englandi og á Norðurlöndum:
Vextir 5%. Höfuðstóll óverðtryggður. 25 milljón króna lán tekið til 25 ára. Heildargreiðslur af láninu um 41 milljón krónur. Mánaðarlegar afborganir í byrjun 188.000 kr, en falla smám saman niður í 84.000 kr.  Eignamyndun jöfn allan lánstímann.  Á besta aldri getur lántakandinn farið að njóta lífsins

 

 

Notið nú hinn ágæta Lánareikni Landsbankans til að skoða hina ýmsu valkosti.  

Hvar er þekking Orkuveitunnar/REI sem er metin á 10 milljarða?

Fyrsta jarðvarmavirkjunin til framleiðslu á rafmagni sem Piero Ginori Conti prins fann upp á og gangsetti í Larderello dalnum á Ítalíu árið 1904. Fullvaxin virkjun var síðan reist þar árið 1911.
Í dalnum er nú framleidd meiri orka með jarðvarma en á öllu Íslandi.

 

Undanfarið hafa Reykjavík Energy Invest (REI) og Geysir Green Energy (GGE) verið mikið í fréttunum vegna útrásarinnar á sviði jarvarmavirkjanna. REI er eins og allir vita dótturfyrirtæki Orkuveitu Reykjavíkur (OR) og hefur þekking þeirra verið metin á hvorki meira né minna en tíu milljarða króna. Fjölmargir súpa hveljur af undrun og fá dollaraglampa í augun, þar á meðal stjórnmálamenn, en aðrir sem eru jarbundnari vita að þessi þekking er ekki nema að mjög takmörkuðu leyti til staðar innanhúss hjá OR/REI.

Mest öll þessi þekking er aftur á móti til staðar hjá öðrum fyrirtækjum, þ.e. þeim verkfræðistofum sem hannað hafa íslensk jarðvarmaorkuver þ.e. Kröfluvirkjun, Nesjavallavirkjun, Hellisheiðarvirkjun, Svartsengisvirkjanir og Reykjanesvirkjun, svo og hjá Íslenskum Orkurannsóknum (ÍSOR).  Af þessum virkjunum er Nesjavallavirkjun og Hellisheiðarvirkjun í eigu OR. Á verkfræðistofunum er þessi þekking til staðar, en aðeins í takmörkuðum mæli innanhúss hjá OR og REI. Auðvitað eru ágætir verkfræðingar og jarðvísindamenn hjá OR sem koma að undirbúningi nýrra virkjana, en fjöldi þeirra er aðeins brot af þeim fjölda sem hefur komið að hönnun virkjana OR og myndi vega lítið í útrás á erlendri grund.

Hvar er þessi þekking sem metin er á 10.000.000.000 kr.? Hjá OR/REI eða hjá íslenskum verkfræðistofunum? Svarið er: Þekkingin er fyrst og fremst hjá verkfræðistofunum og ÍSOR. Segjum t.d. 10% hjá orkuveitunni og 90% hjá ráðgjöfum hennar.  Hvort hún sé tíu milljarða króna virði er svo allt annað mál, en í heimi fjármálanna er ýmislegt ofvaxið skilningi jarbundinna manna.

Erum við íslendingar stærstir og bestir á sviði jarðvarmavirkjana? Margir virðast telja að svo sé. Raunin er allt önnur. Við erum hvorki bestir né í fararbroddi, en vissulega meðal hinna bestu. Við erum fjarri því að vera stærstir. Okkar sérþekking liggur m.a. í því að beisla saltan jarðsjó eins og í Svartsengi og á Reykjanesi þar sem jarðhitasvæðin eru einna erfiðust hér á landi og jafnvel þó víðar sé leitað. Þar hefur Hitaveitu Suðurnesja tekist mjög vel til með dyggri aðstoð íslenskra verkfræðistofa og ÍSOR. Bloggarinn hefur komið að hönnun jarðvarmavirkjana á Íslandi og erlendis í þrjá áratugi og vill því ekki gera lítið úr reynslu okkar íslenskra tækni- og jarðvísindamanna, nema síður sé, en telur sig þekkja smávegis til málsins fyrir bragðið.

 Á þessari síðu eru fáeinar myndir sem sýna jarðgufuvirkjanir erlendis. Þær eru fjölmargar víða um heim eins og sést á neðstu myndinni. Ekki bara á Íslandi. Vissulega erum við færir, en það eru hinir fjölmörgu starfsbræður okkar um víða veröld einnig.

Íslenskar verkfræði- og jarðfræðistofur búa yfir gríðarmikilli reynslu á virkjun jarðvarma sem nær yfir nokkra áratugi. Starfsmenn þeirra hafa verið djarfir og útsjónarsamir við hönnun jarðvarmavirkjana og tekist að ná góðum tökum á tækninni og þekkja mjög vel vandamál sem upp koma, m.a. vegna tæringa og útfellinga. Hjá orkuveitunum eru stafsmenn sem búa yfir mikilli reynslu varðandi rekstur jarðvarmavirkjana sem er fyrst og fremst dýrmæt fyrir viðkomandi orkuveitu. Þar starfa einnig nokkrir verkfræðingar og jarðvísindamenn með mjög góða reynslu og yfirsýn, en þeir eru fáir. Allir þessir aðilar hafa verið mjög störfum hlaðnir undanfarið og hafa vart tíma til að líta upp úr þeim verkefnum sem bíða hér á landi. Hvort er viturlegra að nýta þessa þekkingu eins og hingað til í því skyni að nýta íslenskar náttúruauðlindir Íslendingum til hagsbóta, eða flytja hana úr landi útlendingum til örlítils hagræðis?

Við verðum fyrst og fremst að vera raunsæ.

 

 Ítalskir jarðgufumenn að störfum við að beisla jarðvarmann í Larderello árið 1911

 

 Larderello svæðið í dag þar sem framleidd er meiri raforka með jarðvarma en á öllu íslandi.

 

 Wairakei jarðhitasvæðið á Nýja Sjálandi

 

 Ein af 20 virkjunum á Geysis svæðinu í Bandaríkjunum.
 

 
Hatchobaru jarðgufuorkuverið í Japan
 

 

 
Jarðvarmavirkjanir eru víða um heim

 

 Ítarefni:

Jarðhitaháskóli Sameinuðu þjóðanna

Verktækni blað verkfræðinga og tæknifræðinga; sjá leiðarann "Hvaða þekkingu á að selja" sem fjallar um sama mál og hér. 

Introduction to Geothermal Energy - Slide Show 

Dornier farþegaflugvél í villtum dansi yfir Reykjavík 1986

Á flugsýningunni 1986 sýndi Dornier farþegaflugvél ótrúlegar æfingar yfir Reykjavíkurflugvelli.  Fór bakfallslykkju, veltu (loop & roll) o.fl., og það með dautt á öðrum hreyflinum

Sjá kvikmynd frá þessu ógleymanlega flugi. Ómar Ragnarsson er kynnir. 

Hefðir þú viljað vera farþegi um borð í flugvélinni?

Svona sýningaratriði væru tæplega leyfð í dag, en á þessum tíma mátti gera allt sem ekki var beinlínis bannað...

 

Orkuveitan heima. Allir syngja með !

 

Þetta skemmtilega myndband barst óvænt

Höfundur er óþekktur

 

 

 Á myndbandinu má sjá orkuver Hitaveitu Suðurnesja. Er verið að gefa eitthvað í skyn?

Jeppaferð um óbyggðir plánetunnar Mars

 

Myndin sýnir Viktoríu gíginn á Mars.
Þessi mynd er reyndar aðeins samþjöppuð úr risastórri panóramamynd sem vísað er á í textanum hér fyrir neðan.

 

Litli fjarstýrði og sólarknúni jeppinn Opportunity hefur verið að aka um reikistjörnuna Mars undanfarin tvö ár. Hann hefur verið að sniglast umhverfis Viktoríu gíginn undanfarna mánuði og fann örugga leið niður í hann. Hann er nú kominn niður í gíginn og er að rannsaka jarðlögin þar (eða segir maður kannski að hann sé að rannsaka marslögin?).

Myndin sem fylgir þessari grein er samsett úr miklum fjölda mynda sem jepplingurinn hefur sent til jarðar. Í hámarks upplausn er útsýnið stórfenglegt, sjá risastóru myndina sem er hér. (Muna eftir að þenja myndina sem birtist út með því að smella á hana).

 

 

Margur er knár þó hann sé smár. Það er ótrúlegt að þetta litla farartæki skuli hafa verið á ferðalagi um yfirborð Mars í yfir tvö ár við rannsóknarstörf.  Farartækið heitir Opportunity.

Af einhverjum ástæðum vekja mannlausar geimferðir miklu minni athygli en mannaðar, þó svo að árangur þeirra sé miklu meiri.

Um þessar mundir hafa tveir jepplingar, Opportunity og Spirit, ekið um víðáttur Mars á þriðja ár og sent frábærar myndir til jarðar. 

Auðvelt er fyrir áhugasama að fylgjast með þessu feralagi á netinu, en hér fyrir neðan eru nokkrar krækjur til að koma mönnum á sporið.

 

 

Mars sést þessa dagana sem gul stjarna hátt á suðurhimninum fyrir sólarupprás.  Venus er aftur á móti mjög björt á suð-austur himninum.

 


 

Ítarefni:

Mars Exploration Rover Mission

Mars Daily

NASA Photojournal, Mars

NASA Photojournal, Victoria Crater

Dagbók Opportunity jeppans

Dagbók Spirit jeppans 

Frábærar myndir af yfirborði Mars á vefsíðu European Space Agency 

 

Alison Balsom trompetleikari með Sinfóníuhljómsveitinni

 

 

Í gærkvöld fórum við hjónin á mjög skemmtilega tónleika  hjá Sinfóníuhljómsveit Íslands. Hljómsveitarstjóri var Esa Heikkilä og einleikari Alison Balsom trompetleikari. Hljómsveitin var mjög fjölskipuð með um 85 hljóðfæraleikurum, en þar á meðal var dóttir okkar Helga Björg Ágústsdóttir sellóleikari.

Á efnisskránni voru fjölmargar sígildar perlur, hver annarri fallegri:

Gioacchino Rossini:	Rakarinn frá Sevilla, forleikur
Bedrich Smetana:	Þrír dansar úr Seldu brúðinni
Joseph Haydn:	Trompetkonsert, 3. þáttur
Sergej Rakhmanínov:	Vocalise
Hugo Alfvén:	Midsommarvaka
Gustav Holst:	Jupiter úr Plánetunum
Richard Wagner:	Tannhäuser, forleikur
Wolfgang Amadeus Mozart:	Rondo alla turca
Astor Piazzolla:	Oblivion
Jean Sibelius:	Finlandia

Hápunkturinn var þó trompetleikarinn Alison Balsom. Leikur hennar var töfrum líkastur, svo mikið vald hefur hún á hljóðfærinu, enda talin vera ein af rísandi stjörnum hins klassíska tónlistarheims. 

Myndbandið hér fyrir neðan gefur nokkra hugmynd um snilli þessarar ungu konu.  Á myndbandinu leikur Alison Balsom    Paganini Caprice No.24

 

 

Sjörnuhimininn snemma að morgni ...

 

 Satúrnus í návígi

 

 

Þrálát úrkoma og leiðinda veður sunnanlands hefur komið í veg fyrir að hægt hafi verið að njóta fegurðar stjörnuhiminsins að nokkru marki. Það er eiginlega synd því þessa dagana prýða þrjár reikistjörnur himininn snemma dags. Þetta eru Venus, Satúrnus og Mars. Ein þeirra er lang skærust á suð-austur himninum og fer ekki fram hjá neinum. Það er auðvitað Venus. Þar skammt frá, dálítið til hægri, er Satúrnus, en Mars er nánast í hásuðri. Það er vel þess virði að líta upp í himininn snemma morguns og reyna að koma auga á þessar reikistjörnur eða plánetur.

Á stjörnukortinu hér fyrir neðan má sjá þessa þrjá nágranna okkar.  Stærra og skýrara kort má sækja hér.    Kortið er tölvuteiknað með SkyMapPro9 og gildir fyrir nokkra næstu daga. Þó svo að kortið sé teiknað fyrir stjörnuhimininn yfir Reykjavík, þá gildir það nokkurn vegin fyrir allt landið. (Eftir að kortið hefur verið opnað þarf hugsanlega að smella á það til að sjá kortið í fullri stærð. Einnig má hægrismella á krækjuna og nota Save-As til að vista kortið á diskinn).

Fallega myndin hér fyrir ofan er af Satúrnusi.  Myndin er tekin frá Cassini geimfarinu í maí s.l. Litirnir eru því sem næst réttir.  Myndin prýðir Astronomy Picture of the Day í dag 23/10. (Hér eftir daginn í dag). Þar stendur eftirfarandi:

Explanation: Saturn never shows a crescent phase -- from Earth. But when viewed from beyond, the majestic giant planet can show an unfamiliar diminutive sliver. This image of crescent Saturn in natural color was taken by the robotic Cassini spacecraft in May. The image captures Saturn's majestic rings from the side of the ring plane opposite the Sun -- the unilluminated side -- another vista not visible from Earth. Pictured are many of Saturn's photogenic wonders, including the subtle colors of cloud bands, the complex shadows of the rings on the planet, the shadow of the planet on the rings, and the moons Mimas (2 o'clock), Janus (4 o'clock), and Pandora (8 o'clock). As Saturn moves towards equinox in 2009, the ring shadows are becoming smaller and moving toward the equator. During equinox, the rings will be nearly invisible from Earth and project only an extremely thin shadow line onto the planet.

 

Bloggarinn minnsist með ánægju þegar hann  smíðaði sér lítinn stjörnusjónauka um það leyti sem Sputnik var skotið á loft 1957. Ekki var hann flókinn; meters langur pappahólkur, sjónglerið var gleraugnalinsa með 100 cm brennivídd og augnglerið lítið stækkunargler með 2ja cm brennivídd. Hann stækkaði 50 sinnum sem var nóg til að skoða tunglin sem snúast umhverfis Júpiter og gígana á tunglinu okkar.

Á þeim tíma var ljósmengun í Reykjavík miklu minni en í dag. Því miður er nú svo komið, að stjörnuhimininn yfir höfuðborginni er nánast horfinn í glýju. Aðeins björtustu stjörnurnar sjást. Sjá grein bloggarans um ljósmengun hér.

 

Myndina sem er efst á síðunni má sjá í gríðarmikilli upplausn með því að smella hér.  Myndin er miklu stærri en skjárinn, þannig að það getur verið nauðsynlegt að smella á hana til að hún birtist í öllu sínu veldi.

 

Ítarefni:

Stjörnufræðivefurinn

Astronomy Picture of the Day (APOD) skjáhvíla sem sjálfvirkt birtir mynd dagsins frá APOD vefnum.  Mjög áhugavert.

Ljósmengun

 

 

(Norður er upp og austur vinstra megin).

Stærra og skýrara kort má sækja hér.  

Kortið er miðað við stjörnuhimininn í vikulokin. Vonandi verður farið að stytta upp þá. 

(Eftir að kortið hefur verið opnað þarf hugsanlega að smella á það til að sjá kortið í fullri stærð. Einnig má hægrismella á krækjuna og nota Save-As til að vista kortið á diskinn).

Merk grein eftir Dr. Daniel B. Botkin um umhverfismál, siðferði og hnatthlýnun.

Þekktur umhverfisfræðingur, Dr. Daniel B. Botkin, skrifaði fyrir nokkrum dögum (17. okt.) grein í  The Wall Street Journal. Í þessari grein koma fram mjög óvenjuleg og að mínu mati einstaklega skynsamleg sjónarmið.

Hann fjallar hér m.a  um afleiðingar hnatthlýnurnar fyrir lífríkið, sem hann þekkir auðvitað vel, sjónarmið kollega sinna og siðferði í vísindum,  líkanagerð til að spá fyrir um framtíðina, og hvernig hann telur rétt að bregðast við hnatthlýnun.

Ísland, Grænland og Eiríkur Rauði koma við sögu í greininni.

Ég læt vera að þýða greinina þar sem flestir Íslendinga eru vel læsir á enska tungu.

(Ég litaði textann á nokkrum stöðum þar sem mér fannst athyglisverð sjónarmið koma fram). 

 

Global Warming Delusions

By DANIEL B. BOTKIN

Mr. Botkin, president of the Center for the Study of the Environment and professor emeritus in the Department of Ecology, Evolution, and Marine Biology at the University of California, Santa Barbara, is the author of "Discordant Harmonies: A New Ecology for the Twenty-First Century" (Replica Books, 2001).

 

Global warming doesn't matter except to the extent that it will affect life -- ours and that of all living things on Earth. And contrary to the latest news, the evidence that global warming will have serious effects on life is thin. Most evidence suggests the contrary.

Case in point: This year's United Nations report on climate change and other documents say that 20%-30% of plant and animal species will be threatened with extinction in this century due to global warming -- a truly terrifying thought. Yet, during the past 2.5 million years, a period that scientists now know experienced climatic changes as rapid and as warm as modern climatological models suggest will happen to us, almost none of the millions of species on Earth went extinct. The exceptions were about 20 species of large mammals (the famous megafauna of the last ice age -- saber-tooth tigers, hairy mammoths and the like), which went extinct about 10,000 to 5,000 years ago at the end of the last ice age, and many dominant trees and shrubs of northwestern Europe. But elsewhere, including North America, few plant species went extinct, and few mammals.

We're also warned that tropical diseases are going to spread, and that we can expect malaria and encephalitis epidemics. But scientific papers by Prof. Sarah Randolph of Oxford University show that temperature changes do not correlate well with changes in the distribution or frequency of these diseases; warming has not broadened their distribution and is highly unlikely to do so in the future, global warming or not.

The key point here is that living things respond to many factors in addition to temperature and rainfall. In most cases, however, climate-modeling-based forecasts look primarily at temperature alone, or temperature and precipitation only. You might ask, "Isn't this enough to forecast changes in the distribution of species?" Ask a mockingbird. The New York Times recently published an answer to a query about why mockingbirds were becoming common in Manhattan. The expert answer was: food -- an exotic plant species that mockingbirds like to eat had spread to New York City. It was this, not temperature or rainfall, the expert said, that caused the change in mockingbird geography.

You might think I must be one of those know-nothing naysayers who believes global warming is liberal plot. On the contrary, I am a biologist and ecologist who has worked on global warming, and been concerned about its effects, since 1968. I've developed the computer model of forest growth that has been used widely to forecast possible effects of global warming on life -- I've used the model for that purpose myself, and to forecast likely effects on specific endangered species.

I'm not a naysayer. I'm a scientist who believes in the scientific method and in what facts tell us. I have worked for 40 years to try to improve our environment and improve human life as well. I believe we can do this only from a basis in reality, and that is not what I see happening now. Instead, like fashions that took hold in the past and are eloquently analyzed in the classic 19^th century book "Extraordinary Popular Delusions and the Madness of Crowds," the popular imagination today appears to have been captured by beliefs that have little scientific basis.

Some colleagues who share some of my doubts argue that the only way to get our society to change is to frighten people with the possibility of a catastrophe, and that therefore it is all right and even necessary for scientists to exaggerate. They tell me that my belief in open and honest assessment is naïve. "Wolves deceive their prey, don't they?" one said to me recently. Therefore, biologically, he said, we are justified in exaggerating to get society to change.

The climate modelers who developed the computer programs that are being used to forecast climate change used to readily admit that the models were crude and not very realistic, but were the best that could be done with available computers and programming methods. They said our options were to either believe those crude models or believe the opinions of experienced, datafocused scientists. Having done a great deal of computer modeling myself, I appreciated their acknowledgment of the limits of their methods. But I hear no such statements today. Oddly, the forecasts of computer models have become our new reality, while facts such as the few extinctions of the past 2.5 million years are pushed aside, as if they were not our reality.

A recent article in the well-respected journal American Scientist explained why the glacier on Mt. Kilimanjaro could not be melting from global warming. Simply from an intellectual point of view it was fascinating -- especially the author's Sherlock Holmes approach to figuring out what was causing the glacier to melt. That it couldn't be global warming directly (i.e., the result of air around the glacier warming) was made clear by the fact that the air temperature at the altitude of the glacier is below freezing. This means that only direct radiant heat from sunlight could be warming and melting the glacier. The author also studied the shape of the glacier and deduced that its melting pattern was consistent with radiant heat but not air temperature. Although acknowledged by many scientists, the paper is scorned by the true believers in global warming.

We are told that the melting of the arctic ice will be a disaster. But during the famous medieval warming period -- A.D. 750 to 1230 or so -- the Vikings found the warmer northern climate to their advantage. Emmanuel Le Roy Ladurie addressed this in his book "Times of Feast, Times of Famine: A History of Climate Since the Year 1000," perhaps the greatest book about climate change before the onset of modern concerns with global warming. He wrote that Erik the Red "took advantage of a sea relatively free of ice to sail due west from Iceland to reach Greenland. . ... Two and a half centuries later, at the height of the climatic and demographic fortunes of the northern settlers, a bishopric of Greenland was founded at Gardar in 1126."

Ladurie pointed out that "it is reasonable to think of the Vikings as unconsciously taking advantage of this [referring to the warming of the Middle Ages] to colonize the most northern and inclement of their conquests, Iceland and Greenland." Good thing that Erik the Red didn't have Al Gore or his climatologists as his advisers. Should we therefore dismiss global warming? Of course not. But we should make a realistic assessment, as rationally as possible, about its cultural, economic and environmental effects. As Erik the Red might have told you, not everything due to a climatic warming is bad, nor is everything that is bad due to a climatic warming.

We should approach the problem the way we decide whether to buy insurance and take precautions against other catastrophes -- wildfires, hurricanes, earthquakes. And as I have written elsewhere, many of the actions we would take to reduce greenhouse-gas production and mitigate global-warming effects are beneficial anyway, most particularly a movement away from fossil fuels to alternative solar and wind energy.

My concern is that we may be moving away from an irrational lack of concern about climate change to an equally irrational panic about it.

Many of my colleagues ask, "What's the problem? Hasn't it been a good thing to raise public concern?" The problem is that in this panic we are going to spend our money unwisely, we will take actions that are counterproductive, and we will fail to do many of those things that will benefit the environment and ourselves.

For example, right now the clearest threat to many species is habitat destruction. Take the orangutans, for instance, one of those charismatic species that people are often fascinated by and concerned about. They are endangered because of deforestation. In our fear of global warming, it would be sad if we fail to find funds to purchase those forests before they are destroyed, and thus let this species go extinct.

At the heart of the matter is how much faith we decide to put in science -- even how much faith scientists put in science. Our times have benefited from clear-thinking, science-based rationality. I hope this prevails as we try to deal with our changing climate.

 

Mr. Botkin, president of the Center for the Study of the Environment and professor emeritus in the Department of Ecology, Evolution, and Marine Biology at the University of California, Santa Barbara, is the author of "Discordant Harmonies: A New Ecology for the Twenty-First Century" (Replica Books, 2001).

 

 

Ítarefni:

Viðtal við Daniel B. Botkin í New York Times

Vefsíða  http://www.danielbbotkin.com

Bækur eftir Daniel Botkin. 

Lítil þota hraðamæld

Fyrir nokkrum árum voru menn að fljúga lítilli þotu á Tungubökkum í Mosfellsdal. Þotan er ekki stór, en samt er hún knúin alvöru þotuhreyfli eða túrbínu sem snýst um 120.000 snúninga á mínútu. Flugmaðurinn stendur á jörðu niðri.

Bloggarinn tók þessa stuttu mynd á litla Canon vasamyndavél, þannig að myndgæðin eru ekkert til að hrósa sér af. Okkur lék forvitni á að kanna hve hratt þotan flygi í láréttu flugi svo undirritaður fórnaði GPS tækinu sínu. Niðurstaðan, sem kemur á óvart, sést í lok myndarinnar.

Menn geta rétt ímyndað sér þá leikni sem þarf til að hafa stjórn á svona grip.

Hafið hljóðið á ! 

 

 Myndbandið er frá 2003

 

Hér er önnur lítil þota öllu fullkomnari. Myndin er tekin á á Arnarvelli sumarið 2006.  Þetta er falleg smíði. 

Almargar myndir frá Tungubökkum 2006 eru hér  Þar eru einnig nokkrar myndir sem teknar eru við opnum nýs flugvallar á Suðurnesjum, þ.e. Arnarvallar við Seltjörn.

Hér eru nokkrar myndir teknar í Cosford á Englandi sumarið 2005.  Þar mátti meðal annars sjá líkan af Concord fljúga. Eins og sjá má þá eru þetta raunverulegar flugvélar í smækkaðri mynd.